Jeffrey Lau, Chinese odyssey

Jeffrey Lau, Chinese odyssey (天下无双 2002)

Εν τάξει, πόσοι μπορεί να ξέρουν την «Οδύσσεια» στη Κίνα, ο κινέζικος τίτλος είναι «Κάτω από τον ουρανό χωρίς ταίρι». Όμως στα αγγλικά έδωσαν τον τίτλο «Chinese odyssey» σαν πιο αβανταδόρικο για τους ξένους θεατές.

Γράφοντας για την ομηρική «Οδύσσεια» έψαξα και για άλλες οδύσσειες, έστω και αν το μόνο κοινό που είχαν ήταν ο τίτλος. Για την «Κινέζικη Οδύσσεια» του 2002 (υπάρχει και άλλη, του 1995) διάβασα ότι αποτελεί παρωδία της ταινίας «The kingdom and the beauty» (Li Hanxiang, 江山美人 1959. Εδώ ο τίτλος μεταφράζεται ακριβώς), μια κινηματογραφική μεταφορά της Huangmei όπερα (κατά το Peking opera. Για ένα δυτικό θεατή όλες αυτές οι τοπικές όπερες μοιάζουν).

Να μιλήσουμε πρώτα γι’ αυτήν.

Ο αυτοκράτορας ερωτεύεται την χωριατοπούλα. Εμφανίζεται ως απλώς πολίτης. Κοιμούνται μαζί για ένα βράδυ. Αυτή ανακαλύπτει την ταυτότητά του. Πως είναι δυνατόν να ταιριάξουν; Αυτός όμως της ορκίζεται αιώνια αγάπη, και ότι επιστρέφοντας στο Πεκίνο θα στείλει να την φωνάξουν σαν νύφη.

Η μητέρα έχει αντιρρήσεις και αυτός υποκύπτει στις πιέσεις της. Αυτή θα γεννήσει το γιο του, τον οποίο θα παρουσιάσουν σαν γιο της γυναίκας του αδελφού της. Αλλά δεν καταφέρνουν να ξεγελάσουν τους χωριανούς οι οποίοι την κοροϊδεύουν. Ο αυτοκράτορας, μετά από τρία χρόνια, θα πείσει τη μητέρα του να τη φωνάξουν. Θα την αναλάβει κάποιος από το παλάτι υπό την προστασία του.

Τι θα γίνει τελικά; Θα την παντρευτεί ή θα την έχει σαν παλλακίδα;

Τίποτα τέτοιο δεν συμβαίνει. Ο δραματικός συγγραφέας την πεθαίνει στο δρόμο από τις ταλαιπωρίες.

Σε ένα σύνδεσμο διαβάζω ότι «Το έργο βασίζεται στην κινέζικη λαϊκή ιστορία “Η κωμόπολη Meilong”, και μας μιλάει για το ρομάντζο ανάμεσα στον αυτοκράτορα Zhengde και τη Li Feng, την αδελφή ενός κάπελα. Απορρίπτοντας το παραδοσιακό χάπι εντ σε διάφορες οπερετικές διασκευές του μύθου, το έργο τελειώνει με τον τραγικό θάνατο της Li Feng».

Άρα τελικά το unhappy end ήταν επιλογή του σκηνοθέτη.

Και θυμήθηκα το αντίστροφο. Κάποιοι σκηνοθέτες, εκατό περίπου χρόνια μετά τον θάνατο του Σαίξπηρ, έδιναν happy end στις τραγωδίες του, όπως για παράδειγμα στο «Ρωμαίος και Ιουλιέττα».

Στο youtube βρήκα μια τέτοια οπερετική διασκευή, από την Singapore Hainan Society, σε τέσσερα μέρη. Εγώ δίνω τον σύνδεσμο για το πρώτο μέρος, αν σας αρέσει μπορείτε να ψάξετε για τα άλλα τρία.

Τελικά την είδα και μου άρεσε πολύ. Έμαθα και τη σημασία του τίτλου, που κανονικά αντί για «Το βασίλειο και η όμορφη» θα έπρεπε να είναι «Το βασίλειο ή την όμορφη;» Ο αυτοκράτορας ανάμεσα στο βασίλειο και στην όμορφη διάλεξε την όμορφη. Όμως τελικά δεν χρειάστηκε να εγκαταλείψει το βασίλειο, όπως έκανε ο Εδουάρδος ο H΄ της Αγγλίας, η μαμά έδωσε την συγκατάθεση, συγκινημένη με το εγγονάκι της. Δίνω τους συνδέσμους και για τα άλλα τρία μέρη, μήπως ενδιαφέρεται κανείς. 2, 3, 4. Εγώ έχω ειδικό ενδιαφέρον, μια και έγραψα μια «Εισαγωγή στο ιαπωνικό και στο κινέζικο θέατρο» (ΑΛΔΕ 2010).

Και η παρωδία, για να ξαναγυρίσουμε στην ταινία για την οποία κάνουμε την ανάρτηση;

Εγώ δεν είδα καμιά παρωδία. Απλούστατα πάνω στον σκελετό της ιστορίας ο σκηνοθέτης που υπογράφει και το σενάριο φτιάχνει μια ωραία κομεντί, που θυμίζει πολύ την «δωδεκάτη νύχτα» του Σαίξπηρ. Στο ρόλο του βασιλιά είναι τώρα η αδελφή του, που αν και όμορφη φέρεται σαν άνδρας. Το πανδοχείο στο οποίο καταλύει το έχουν δυο αδέλφια, ένας νεαρός και μια κοπέλα. Αυτή ερωτεύεται τον νεαρό ενώ η αδελφή του ερωτεύεται την ίδια, περνώντας την για άντρα. Με βάση αυτή την παρεξήγηση βλέπουμε πολλά κωμικά επεισόδια, ενώ παρακολουθούμε και σκηνές κουνγκ φου. Ο αδελφός προσπαθεί να την πείσει να τα φτιάξει με την αδελφή του, την οποία υπεραγαπά. Και η αδελφή βέβαια προσπαθεί όσο μπορεί η καημένη.

Το τέλος είναι καθαρά σαιξπηρικό. Ο αυτοκράτορας ερωτεύεται την αδελφή ενώ η δική του αδελφή, αποκαλύπτοντας την ταυτότητά της, τα φτιάχνει με τον αδελφό.

Δηλαδή τι τα φτιάχνει, πρέπει να πάρουν την έγκριση της μητέρας αυτοκράτειρας. Αυτή τη δίνει μόνο για τον γιο, όχι για την κόρη. Όμως και αυτή η δυσκολία θα ξεπεραστεί στο τέλος, με αρκετές δυσκολίες. Στην τελική τους ένωση, καθώς περνάνε τα δαχτυλίδια, βλέπουμε και το ανθρωπολογικό στοιχείο. Στην Κίνα φαίνεται ότι το δαχτυλίδι το φοράει ο άνδρας στο δεξί του χέρι στον μικρό και η γυναίκα στο αριστερό της χέρι στον παράμεσο. (Ένας ο αντίχειρ, δυο ο δεικτικός, τρία ο μεσαίος, τέσσερα ο παράμεσος και πέντε ο μικρός, θυμάμαι τώρα το τραγουδάκι που τραγουδάγαμε στο δημοτικό).