Μπάμπης Δερμιτζάκης

Book review, movie criticism

Friday, March 24, 2023

Pablo Dermizaky Peredo

Pablo Dermizaky Peredo

 


Αιωνία του η μνήμη.

Χάρη στο facebook.

Γιόρταζε χθες τα γενέθλιά του, 100 χρονών.

Feliz cumpleanos Pablo, nos faltas muchissimo. Ευτυχισμένα γενέθλια Pablo, μας λείπεις πολύ.

Με έψαξε στο διαδίκτυο, πριν 25 τόσα χρόνια, και με βρήκε. Με ρώτησε αν είμαστε συγγενείς. Μου είπε την καταγωγή του: Κάτω Χωριό Ιεράπετρας, το χωριό μου. Μου είπε για ξαδέλφια του.

Είμαστε μακρινοί συγγενείς, του είπα. Αλλά ο πρωτοξάδελφός σου ο Μάνος είναι κουμπάρος μου.

Ανταλλάξαμε κάμποσα e-mail και μου είπε ότι θα έλθει στην Αθήνα.

Είχε ξαναέλθει πριν χρόνια στο χωριό.

Η γιαγιά του μόλις τον είδε έτρεξε και τον αγκάλιασε με λυγμούς. Ήταν ολόφτυστος ο γιος της, όπως τον θυμόταν, όταν ξενιτεύτηκε για τη Βολιβία.

Ήλθε στην Αθήνα, παραβρέθηκε στο γάμο της Ελένης, της κόρης του κουμπάρου μου.

Δεν θυμάμαι λεπτομέρειες, αλλά κάπου τον πήγαινα με το αμάξι μου. Συζητάγαμε, στα ισπανικά.

Γιατί ήλθε εδώ;

Φυσικά για να παραβρεθεί στο γάμο της ανιψιάς του, αλλά και para buscar mis raízes, για να ψάξω τις ρίζες μου, μου είπε με ένα έντονο ύφος γυρνώντας προς το μέρος μου καθώς οδηγούσα.

Του έδωσα το βιβλίο μου για το χωριό μου. Φυσικά δεν ήξερε να το διαβάσει, αλλά φαντάζομαι ήταν σημαντικό γι’ αυτόν.

Ανταλλάσσαμε e-mail για χρόνια.

Κάποια στιγμή έπαψε να μου απαντά.

Τι να έγινε;

Ο ξάδελφός του ο Σπύρος έψαχνε απεγνωσμένα.

Τελικά έμαθε: είχε πεθάνει.

Ήξερα ότι ο Pablo ήταν μια προσωπικότητα στη Βολιβία, συνταγματολόγος και πολλά άλλα. Είδα το πλήρες όνομά του, όπως μου το εμφάνισε το facebook για να του πω Χρόνια πολλά: Pablo Dermizaky Peredo.

Τον έψαξα στο διαδίκτυο και είδα το βιογραφικό του. Εντυπωσιακό.

Δυστυχώς δεν έχω κρατήσει τα e-mail του, χάνονται μαζί με τους χαλασμένους υπολογιστές. Κάποια στιγμή, τον έψαξα; με έψαξε; Βρεθήκαμε στο facebook. Πολύ αργά.

Βλέπω τώρα ότι έχει δυο φίλους όλους κι όλους, και καμιά φωτογραφία του. Οι αναρτήσεις στον τοίχο του είναι όλες δικές μου. Το πιο πιθανόν είναι να τον παρώθησα εγώ να κάνει λογαριασμό στο facebook.

Βλέπω ότι όλες οι αναρτήσεις μου στον τοίχο του είναι του 2012, και είναι οι μοναδικές, σχεδόν όλες φωτογραφίες από την πλατεία του Κάτω Χωριού. Σε μια είμαι με τον φίλο μου τον Αντώνη.

Αντιγράφω μια ανάρτησή μου στον τοίχο του και την απάντησή του.  

  Hola Pablo, ayer almorze con Despina, hija de Athina, y Iraklis (hercules), su marido a la casa de tu abuela. Asistieron Aristidis y Marika, su mujer. Tienes los saludos de todos

Pablo Dermizaky Peredo

Gracias Babis por las noticias que me das de la familia. Diles que Dalia y yo los recordamos con mucho cariño, y que nos alegramos de que estén bien de salud.

En días pasados vimos tus fotos en la plaza de Kato Horio. Me parece que estás gordo, igual que tu amigo (la buena vida, ¿verdad?)

Besos de Pablo y Dalia.

  Να μη μεταφράζω, του λέω ότι χθες έφαγα στης Δέσποινας. Με ευχαριστεί που του λέω ειδήσεις για την οικογένεια, και μου λέει να ανταποδώσω τους χαιρετισμούς τους.

  Μου σχολιάζει εδώ τη φωτογραφία μου: «Μου φαίνεται ότι είσαι χοντρός, σαν τον φίλο σου (η καλοπέραση, έτσι δεν είναι; )».

  Με θυμόταν αδύνατο, είχα πάρει κάποια κιλά.

  Ντάλια, η γυναίκα του, μια όμορφη και γλυκιά κοντούλα.

  Δεν είχαν κάνει δυστυχώς παιδιά.

  Το 2013, πριν 10 χρόνια ακριβώς, του έγραψα στον τοίχο του «Χρόνια Πολλά Πάμπλο, που είσαι;»

  Δεν μου απαντάει.

  Το 2014 του γράφω απλά «Χρόνια Πολλά».  

  Τώρα που έψαξα στο διαδίκτυο και βρήκα το βιογραφικό του στη βικιπαίδεια κατάλαβα γιατί αυτή η σιωπή.

  Από τα 78 του είχε πρόβλημα καρδιάς. Γι’ αυτό μου είχε πει ότι δυστυχώς η κατάσταση της υγείας του δεν του επιτρέπει να κάνει άλλο ταξίδι στην Ελλάδα.

  Το 2012, μαζί με τη γυναίκα του, πήγαν στη Σάντα Κρουζ, για λόγους υγείας.

  Το 2014 πέθανε η γλυκύτατη Ντάλια.

  Στις 19 Μαρτίου 2015, πέντε μέρες πριν τα γενέθλιά του, πέθανε σε ηλικία 92 χρονών.

  Καλά να είναι εκεί που είναι, αν είναι.

 

Thursday, March 23, 2023

Βασίλης Τσικάρας, Έξοδος (2017)

Βασίλης Τσικάρας, Έξοδος (2017)

 


  Θα προβληθεί επετειακά μεθαύριο, 25 Μαρτίου, στη Δανειστική Βιβλιοθήκη Μύρτου

  Η έξοδος του Μεσολογγίου είναι ένα κορυφαίο, δραματικό επεισόδιο στην εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα του 1821. Δεν είναι τυχαίο το πόσο συγκίνησε τον Σολωμό, ώστε να δώσει ίσως το κορυφαίο έργο του, τους «Ελεύθερους πολιορκημένους», το οποίο μελοποίησε ο Γιάννης Μαρκόπουλος (περιμέναμε να ακούσουμε κάποιο κομμάτι στην ταινία).

  Ο Τσικάρας επιλέγει ένα άλλο επεισόδιο, που δείχνει το μέγεθος του πατριωτισμού και της αυτοθυσίας που διακατείχε τότε τους έλληνες.

  To μέγεθος του πατριωτισμού:

  Τα «παιδιά της Σαμαρίνας» κατεβαίνουν να συνδράμουν τους πολιορκημένους, ώστε να διευκολύνουν την έξοδο.

  Η Σαμαρίνα και τα γύρω χωριά είναι βλαχοχώρια. Γλώσσα τους τα ρουμάνικα, τα οποία βέβαια μιλάνε όπως και την ελληνική, με συνείδηση όμως πέρα για πέρα ελληνική. Ακούμε κάποιες φράσεις. Αναγνώρισα το ora buna, καλή ώρα. Τα ρουμάνικά μου είναι σε επίπεδο άνευ διδασκάλου. Τα εξασκώ, όπως και τα βουλγάρικα και τα αλβανικά, μεταφράζοντας και αναρτώντας από το tiktok.

  Το έργο χωρίζεται σε κεφάλαια, που όλα σχεδόν έχουν σαν τίτλο το πόσες μέρες τους μένουν για να φτάσουν στο Μεσολόγγι.

  Στο δρόμο τους θα συγκρουστούν με τούρκους. Θα απελευθερώσουν ελληνίδες που είχαν αιχμαλωτίσει, και θα σκοτώσουν ένα τούρκο που συνόδευε έναν αυστριακό διπλωμάτη (Μέτερνιχ, μην ξεχνάμε).

  Το μέγεθος της θυσίας:

  Αυτό θα το δούμε στα γράμματα τέλους. «Από τους 120 γύρισαν πίσω οι 33».

  Ένας στους τέσσερις.

  Εξαιρετική ταινία, με συγκίνησε ιδιαίτερα.

 

Mauro Mercatanti, Εβίτα Περόν

Mauro Mercatanti, Εβίτα Περόν (μετ. Αλέξανδρος Φίκας), Το Βήμα 2021, σελ. 157

 


  To βιβλίο είναι δώρο της φιλόξενης Έρης, που στο σπίτι της μαζευόμαστε τα μέλη της Λέσχης Βιβλίου, την ευχαριστώ και από εδώ.

  Έχω δει ντοκιμαντέρ για την Εβίτα Περόν, τη γυναίκα του Χουάν Περόν. Είναι μια γυναίκα που θαυμάζω, και δεν έπαψα να θαυμάζω παρά την αμφιλεγόμενη παρουσίαση του συγγραφέα, που δύσκολα μπορεί να κρύψει μια επικριτική στάση. Αυτός είναι ο λόγος που δεν διάβασα τα σχόλια που κάνει στο επίμετρο με αποσπάσματα από την Εβίτα, αλλά και άλλων για την Εβίτα.

  Δεν είναι ατεκμηρίωτος ο θαυμασμός μου.

  Κάποια πράγματα δεν μπορεί να τα αποσιωπήσει.

  Αντιγράφω την αρχή του βιβλίου:

  «Την 1η Νοεμβρίου 2019, η Γενική Συνομοσπονδία Εργασίας της Αργεντινής (GGT) υπέβαλε επίσημο αίτημα στον αρχιεπίσκοπο του Μπουένος Άιρες, Μάριο Πόλι, ώστε την εκατοστή επέτειο από τη γέννηση της Μαρίας Εύας Ντουάρτε ντε Περόν, να εκκινήσει η διαδικασία ανακήρυξής της σε “Εύα Αγία του λαού”».

  Δεν εκπλήσσομαι.

  Χαρισματική προσωπικότητα, γεννημένη νόθα από μια γυναίκα του λαού και του αφεντικού της, με δύσκολα παιδικά χρόνια, ζώντας μέσα στην φτώχεια και την περιφρόνηση, όταν έγινε πρώτη κυρία βασικό της μέλημα ήταν να ανακουφίσει τα φτωχά στρώματα του πληθυσμού και να εξισώσει τα δικαιώματα της γυναίκας με αυτά του άντρα. Πέθανε το 1952 σε ηλικία 33 χρονών, από καρκίνο της μήτρας.

  Δεν θα πω περισσότερα, μπορείτε να διαβάσετε τη βιογραφία της στη βικιπαίδεια, και για περισσότερα στο αγγλικό λήμμα. Εδώ θα παραθέσω αποσπάσματα.

  Και πρώτα πρώτα ένα απόσπασμα από το χρονοδιάγραμμα που ακολουθεί την εισαγωγή.

  «1874: Εκστρατεία εξολόθρευσης των ιθαγενών».

  Για ιθαγενείς πρόκειται, δεν θα την ονομάσουμε και γενοκτονία.

  «Καθιερώνεται η αρχή του κατώτατου μισθού, χορηγείται σύνταξη σε περίπου δύο εκατομμύρια εργαζόμενους και θεσμοθετείται το Εργατικό Δικαστήριο, το οποίο εξασφαλίζει ισότητα δικαιωμάτων μεταξύ εργαζομένων και εργοδοτών, με το κράτος να έχει την ιδιότητα του διαμεσολαβητή. Επίσης εκδίδεται ειδική νομοθεσία σχετικά με τα εργατικά ατυχήματα, τις επαγγελματικές ασθένειες, τον 13ο μισθό [σε εμάς έχει πάει περίπατο], την άδεια μετ’ αποδοχών και τη διάρκεια της εργασιακής εβδομάδος» (σελ. 49).

  Αυτά τα μέτρα πήρε ο Περόν αμέσως μόλις ήλθε στην εξουσία.

  «Αυτή η συνθήκη μεγάλης αφθονίας και ακόρεστης ανάγκης για εργατικό δυναμικό δημιουργεί τον μύθο της “γης της επαγγελίας” στα μάτια εκατομμυρίων μεταναστών που την κατακλύζουν, αναζητώντας δουλειά και οικονομική σταθερότητα, σε βαθμό που το Μπουένος Άιρες μετατρέπεται σε μια από τις μεγαλύτερες σε έκταση και πληθυσμό πόλεις του πλανήτη» (σελ. 58).

  Γι’ αυτό μετανάστευσε εκεί ο παππούς μου, ο πατέρας της μητέρας μου, Γιάννης Ζωγραφάκης. Στην αρχή έστελνε χρήματα, μετά σταμάτησε. Πιθανότατα έκανε άλλη οικογένεια εκεί, όπως και πολλοί άλλοι μετανάστες, ποτέ δεν μάθαμε, κι ας ψάξαμε. Έψαξα κι εγώ, τίποτα δεν βρήκα.

  «…η μεγάλη αντιπάθεια που πλέον αισθάνεται η Εύα απέναντι στους πλούσιους, τους ολιγάρχες και τους ισχυρούς, οι οποίοι ήταν αδιάφοροι για τα δεινά του λαού και για πολύ καιρό την είχαν κάνει να νιώθει κατώτερη και αποκλεισμένη» (σελ. 60).

  Διάβασα ένα επικριτικό κείμενο για τον Πούτιν, ότι δολοφονεί ολιγάρχες.

  Χ&στ#κα, για να χρησιμοποιήσει αγαπημένη φράση αγαπημένης φίλης. Και ο Ιβάν ο τρομερός έκοψε κεφάλια βογιάρων. Τον φτωχό λαό μόνο να μην πειράξει.

  Και πιο κάτω:

  «…η προκατάληψη και η αντιπάθεια ανάμεσα στην Εβίτα και την ολιγαρχία της Αργεντινής είναι και θα παραμείνουν πάντα απολύτως αμοιβαίες» (σελ. 81).

  Και εγώ αντιπαθώ τους ολιγάρχες.

  Όμως αυτοί δεν με αντιπαθούν.

  Για ποιο λόγο;

  Απλούστατα τους είμαι άγνωστος.

  «Ενεργεί λαμβάνοντας ιδιαίτερα υπόψιν της τα παιδιά, τους ηλικιωμένους, τις νεαρές μητέρες ή τις φτωχότερες γυναίκες που δεν έχουν σταθερή κατοικία» (σελ. 85).

  Και πιο κάτω στην ίδια σελίδα:

  «…μια εμφατική έκφραση που έγινε γνωστή (καίτοι αμφιλεγόμενη) στη σημερινή Ιταλία, θα μπορούσαμε να πούμε πως, ούτε λίγο ούτε πολύ, ήθελε να καταργήσει τη φτώχεια».

  Το παραθέτει άραγε ειρωνικά;

  Τι ευγενική ουτοπία, και μόνο γι’ αυτό η Εβίτα έχει τον απεριόριστο θαυμασμό μου.

  «…στο μεταξύ είχε νυμφευτεί για τρίτη φορά [Η Εβίτα ήταν η δεύτερη σύζυγός του] την αργεντινή χορεύτρια νυχτερινών κλαμπ, Ισαμπέλ Μαρτίνες Κάρτας» (σελ. 110).

  Ηθοποιός η Εβίτα, τραγουδίστρια η γυναίκα του Μάο, αεροσυνοδός η γυναίκα του Αντρέα, και για να πάμε πιο πίσω, εταίρα η γυναίκα του Περικλή, πόρνη η γυναίκα του Ιουστινιανού Ι, η Θεοδώρα…

  Σίγουρα ξέρουν και διαλέγουν.

  Όχι, δεν το λέω ειρωνικά.