Γιώργος Δανόπουλος, Ρίτα (2018)

 Γιώργος Δανόπουλος, Ρίτα (2018)

 

  Η «Ρίτα» προβλήθηκε στο 41ο Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους Δράμας το Σεπτέμβριο του 2018 ενώ η πρώτη τηλεοπτική μετάδοση έγινε στις 6 Σεπτεμβρίου 2019, από την ΕΡΤ3.

  Ποια είναι η Ρίτα.

  Μια ιερόδουλη του Μεταξουργείου.

  Η κάμερα του Δανόπουλου την παρακολουθεί στη δουλειά της, ακούει τις εξομολογήσεις της, ενώ ακολουθεί και άλλες ιερόδουλες, δίνοντας έτσι ένα εύρος στο ντοκιμαντέρ του.

  Το ντοκιμαντέρ ξεκινάει με τον αφηγητή να λέει σε μια μαύρη οθόνη:

  «Το βράδυ ξαγρυπνούσα με φόβο, μη πάθει κάτι κακό. Είχα αυτή την αίσθηση στο στόμα σαν εκείνη που έχεις όταν ξέρεις ότι κάποιος που γνοιάζεσαι πονά».

  Τη νοιαζόταν τη Ρίτα. Υπάρχουν φυσικά και άλλοι, που νοιάζονται για άλλες Ρίτες.

  Στη συνέχεια αφηγείται η Ρίτα.

  «Αγάπησα κομμάτια από αυτή τη δουλειά, δεν θέλω να πω ψέματα. Κατ’ αρχήν η επαφή με τον κόσμο. Αυτό δεν το αλλάζω με τίποτα, μιλάω, μου αρέσει αυτή η σχέση με τον κόσμο».

  Και φυσικά τα λεφτά που της πρόσφεραν τη ζωή που ήθελε, κυρίως για να δώσει περισσότερα στο γιο της.

  «Όταν κάποιος που έχω να τον δω μετά από δεκαπέντε χρόνια, με χαιρετάει, με αγκαλιάζει και με φιλάει και με ρωτάει, τι κάνεις, πώς είσαι, τι κάνει ο γιος σου, με συγκινεί».

  Μια ανάλογη εμπειρία έχουμε και εμείς οι εκπαιδευτικοί, όταν μετά από χρόνια μας συναντάνε μαθητές μας. Εμείς και οι ιερόδουλες έχουμε τις πιο πλούσιες σχέσεις.

  Σημαντικό αυτό: «Το 95% των γυναικών που είναι σ’ αυτό το χώρο, έχουν βγει από έρωτα».

  Νομίζω ότι αυτό είναι γνωστό σε όλους, τις περισσότερες τις παρέσυρε σ’ αυτή τη δουλειά ένας αγαπητικός.

  «Είναι πολύ ελάχιστες οι γυναίκες που έχουν σταματήσει αυτή τη δουλειά νωρίς».

  Δεν είναι δουλειά με ημερομηνία λήξης, όπως αυτή των ποδοσφαιριστών για παράδειγμα, όμως εγκυμονεί κινδύνους. Έχω διαβάσει την αυτοβιογραφία της Γαβριέλλας Ουσάκοβα, «Η ζωή μου». Κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Κέδρος το 1981, και δέκα χρόνια μετά, το 1991, βρέθηκε δολοφονημένη στο διαμέρισμά της.

  Και κάτι που προσυπογράφω απόλυτα: -Η μεγαλύτερη άμυνα του οργανισμού είναι το χιούμορ. Διακωμωδώ ακόμη και τις πιο σοβαρές καταστάσεις, για να μπορώ να τις αντέξω και να τις ξεπερνάω.

«Τα αηδόνια δεν σ’ αφήνουνε να κοιμηθείς στις Πλάτρες».

  Δεν ήταν τα αηδόνια, ήταν τα προβλήματα που δεν άφηναν την Ρίτα να κοιμηθεί, που την κρατούσαν άυπνη. Και το ’ριχνε στο διάβασμα.

  Της αρέσει να διαβάζει.

  Και βλέπω μια κοινή διαδρομή.

  -Έχω διαβάσει το «Υπόγειο» του Ντοστογιέφσκι στα δεκαπέντε μου χρόνια, και δεν κατάλαβα τίποτα.

  Εγώ έκανα κάτι καλύτερο: διάβασα την αρχή, δεν με τράβηξε, το παράτησα. Το διάβασα μετά από χρόνια. Επί τη ευκαιρία αυτής της ανάρτησης διάβασα την κριτική που έγραψα. Και σ’ αυτό το βιβλίο υπάρχει μια ιερόδουλη, όπως και στο «Έγκλημα και τιμωρία», στο οποίο θα αναφερθεί πιο κάτω η Ρίτα, ένα βιβλίο που τη σημάδεψε.

  Και δεν είναι μόνο η Σόνια στο «Έγκλημα και τιμωρία». Είναι και η Νατάσα στους «Ταπεινούς και καταφρονεμένους» και η «Γκρούσενκα» στους Αδελφούς Καραμάζοφ (πρέπει να το διαβάσω για τρίτη φορά για να κάνω ανάρτηση, η δεύτερη ήταν στα ρώσικα).

  Η πόρνη Κατιούσα Μάσλοβα παίζει πρωταγωνιστικό ρόλο στην «Ανάσταση» του Λέοντα Τολστόι.

  Ο Γκυ ντε Μωπασάν έχει γράψει αρκετά διηγήματα για πόρνες, με κορυφαίο κατά τη γνώμη μου την «Χοντρούλα», που μετέφερε στη μεγάλη οθόνη ο Kenji Mizoguchi στην ταινία του «Oyuki η παρθένα» (1935). Ο Mizoguchi, που δεν συγχώρησε ποτέ τους γονείς του που πούλησαν την αδελφή του σαν γκέισα, δηλαδή πόρνη, τις έχει σαν κύρια πρόσωπα σε πολλές ταινίες του και τις αντιμετωπίζει με μεγάλη τρυφερότητα. Το τελευταίο πλάνο από την τελευταία του ταινία, τον «Δρόμο της ντροπής» (1956), που η γκέισα, πρώτη μέρα στη δουλειά, καλεί δειλά δειλά γνέφοντάς του με το χέρι έναν περαστικό, θα μου μείνει αξέχαστο.

  Ο κατάλογος των ανθρώπων της λογοτεχνίας που αντιμετωπίζουν με αγάπη και σεβασμό την πόρνη είναι ανεξάντλητος, όμως εγώ θα σταματήσω εδώ.

  Στο τέλος μιλάει ο γιος.

  -Έκανε τόσα για μένα. Όχι ντροπή, μόνο υπερηφάνεια νοιώθω γι’ αυτή τη γυναίκα. Ευχαριστώ για τις θυσίες σου μαμά, σε αγαπώ παραπάνω από το κανονικό μαμά, είσαι η μόνη μαμά που μου αναλογεί. Πόρνη ή οτιδήποτε άλλο, για μένα είσαι η μάνα μου. Η μάνα που της χρωστάω τη ζωή μου.

  Είμαι σίγουρος ότι έτσι θα νιώθει και το αγοράκι και το κοριτσάκι της Ροξάνας.

  Πρόκειται για ένα εξαιρετικό ντοκιμαντέρ. Ο Δανόπουλος δείχνει τους εσωτερικούς χώρους, τα κορίτσια (όχι το πρόσωπό τους φυσικά), αλλά σε πλάνα τέτοια που δεν θα μπορούσαν με τίποτα να θεωρηθούν ως πορνό, ενώ η αφήγηση της Ρίτας, πέρα από την προσωπική της ζωή, δίνει και μια γενικότερη εικόνα για τις ιερόδουλες. 

  Trivia:

  Στο ντοκιμαντέρ είδα δυο φορές ένα πλάνο με ένα σκυλί να μασουλάει ένα παπούτσι.

  Τι μου θύμισε.

  Ένα σκυλί μάσησε το ένα παπούτσι από το ζευγάρι που είχα κάνει δώρο στη φίλη μου όταν γύρισε στην πατρίδα της. Ήταν απαρηγόρητη.

  Το ντοκιμαντέρ υπάρχει στο youtube, μπορείτε να το δείτε πατώντας εδώ.