Book review, movie criticism

Friday, January 31, 2020

Terrence Malick, Badlands (1973)


Terrence Malick, Badlands (1973)


  Εν όψει της προβολής της ταινίας του «Μια κρυφή ζωή», στις 13 του Φλεβάρη.
  Τελικά κακή αρχή κάνω με τον Μάλικ.
  Έχω ξαναγράψει ότι δεν μου αρέσουν έργα που ο ήρωας είναι αρνητικός. Τέτοιος είναι ο εικοσιπεντάχρονος νεαρός των «Ξερότοπων», που μοιάζει με τον James Dean.
  Δουλεύει στα απορριμματοφόρα του Δήμου. Τότε γνωρίζεται με την δεκαπεντάχρονη κοπέλα. Κάποια στιγμή θα τον απολύσουν (δεν μαθαίνουμε το γιατί) και θα βρει δουλειά σαν γελαδάρης. Ο πατέρας της κοπέλας βέβαια δεν θέλει αυτή τη σχέση, και τον διώχνει σκαιά όταν πηγαίνει να τον επισκεφτεί στο χώρο της δουλειάς του.
  Αυτός έχει σχέδια.
  Θέλει να πείσει την κοπέλα να τον ακολουθήσει, να φύγουν. Όμως ξαφνικά εμφανίζεται ο πατέρας. Τον απειλεί ότι θα τον καταγγείλει στην αστυνομία που εισέβαλε στο σπίτι του. Αυτός τραβάει πιστόλι, πυροβολεί και τον σκοτώνει.
  Η κοπέλα τον ακολουθεί. Τον αγαπάει, και νοιώθει παγιδευμένη. Θα ζήσουν στο δάσος, σαν τον Θορρώ. Όμως καταφτάνουν τρεις «κεφαλοκυνηγοί» (έμαθαν ότι είχε επικηρυχθεί). Τους σκοτώνει.
  Στο εξής θα σκοτώνει με μεγάλη ευκολία. Θα σκοτώσει ακόμη και έναν πρώην συνάδελφό του. Θα περιπλανηθούν κυνηγημένοι. Οι ξερότοποι είναι ένα καταφύγιο, αλλά άγριο. Και βέβαια στο τέλος θα τον συλλάβουν και θα καθίσει στην ηλεκτρική καρέκλα.
  Καλή σκηνοθεσία, μου άρεσε η μουσική που μου θύμισε Καρλ Ορφ, και τελικά στη βικιπαίδεια διαβάζω ότι όντως είναι μουσική Καρλ Ορφ.
  Διαβάζω επίσης ότι θεωρείται ως μια από τις καλύτερες ταινίες, κ.λπ. κ.λπ.
  Μου φαίνεται ότι κάθε αμερικανός, σε μια χώρα που επιτρέπεται η οπλοφορία, κρύβει ένα γκάνγκστερ μέσα του, απωθημένο.
  Το επόμενο έργο του Μάλικ διαβάζω ότι είναι ρομάντζο και drama. Ελπίζω αυτό να μου αρέσει, όπως μου άρεσε το μεθεπόμενο έργο του, η «Λεπτή κόκκινη γραμμή».  

Nima Javidi, The warden (2019)




  Ο «Διευθυντής φυλακών» (ο τίτλος της ταινίας) πρέπει να διαχειριστεί τη μεταφορά των κρατουμένων σε άλλη φυλακή, γιατί αυτή η φυλακή πρόκειται να κατεδαφισθεί για να επεκταθεί το παρακείμενο αεροδρόμιο.
  Στο μέτρημα των κρατουμένων διαπιστώνεται ότι λείπει ένας. Πού πήγε; Πότε πρόλαβε να το σκάσει;
  Αποκλείεται να το έσκασε, βρίσκεται εδώ μέσα. Πρέπει να τον βρούνε.
  Αρχίζει η αναζήτηση.
  Αυστηρός ο διευθυντής, όμως κατά βάθος είναι καλός, όπως ακούμε να λένε. Θα το χρειαστούμε αυτό, για να μην πέσουμε από τα σύννεφα.
  Μαζί του είναι μια κοινωνική λειτουργός. Χωρίς μαντήλα. Βέβαια έχουμε μια πρώτη ένδειξη ότι η ιστορία διαδραματίζεται επί Σάχη βλέποντας τη φωτογραφία του στον τοίχο, όπως παλιά υπήρχε σε μας η φωτογραφία του βασιλιά στα δημόσια γραφεία, και αργότερα έχουμε ακριβή χρονολογία: 1977. Βέβαια η ιστορία θα μπορούσε να διαδραματισθεί και επί Χομεϊνί, όμως ο φόβος φυλάει τα έρημα. Δεν ξέρεις ποτέ τι μπορεί να σου προκύψει με τη λογοκρισία, και ας μην υπάρχουν αντικυβερνητικές αιχμές.
  Η κοινωνική λειτουργός, που σαν να τον ψιλοφλερτάρει, είναι πεπεισμένη για την αθωότητα του φυλακισμένου. Η ποινή του, βλέπει με έκπληξη, μετατράπηκε από δεκαπέντε χρόνια φυλάκιση σε εκτέλεση. Να λοιπόν γιατί προσπαθεί να το σκάσει.
  Η πρώτη ανατροπή: Η κοινωνική λειτουργός προσπαθεί να τον εντοπίσει, για να τον βοηθήσει να το σκάσει. Την βλέπει ο διευθυντής. Θα μπορούσα να σε καταγγείλω, της λέει.
  Φυσικά δεν σκοπεύει να το κάνει.
  Άλλη ανατροπή.
  Έρχεται κάποιος και του λέει, με δάκρυα στα μάτια, ότι ο καταδικασμένος δεν σκότωσε, το θύμα έπεσε μόνο του και σκοτώθηκε. Τον απείλησαν να ψευδομαρτυρήσει, είχαν λόγους.
  Ο διευθυντής δείχνει να παραιτείται από την αναζήτηση. Παίρνει τους άνδρες του και φεύγουν. Όμως είναι πονηρός, σταματάνε πίσω από κάτι βράχους και κοιτάζουν προς τη φυλακή. Δεν μπορεί, θα σκάσει μύτη.
  Ξαναγυρνάνε πίσω. Τίποτα, φαίνεται να έχει εξαφανισθεί. Τυχαία, ξεφυλλίζοντας τα σχέδια της φυλακής, πέφτει πάνω στο σχέδιο του ικριώματος που τώρα μεταφέρεται από ένα γερανό. Το βρήκε, είναι κρυμμένος στην καταπακτή, αυτή που ανοίγει κάτω από τα πόδια του κρεμασμένου.
  Τρέχει να προλάβει τον γερανό. Πίσω του με το δικό της αυτοκίνητο η κοινωνική λειτουργός, έχοντας μαζί της τη γυναίκα του καταδικασμένου και την κορούλα του.
  Θα προφτάσει τον γερανό και θα τον σταματήσει. Κοιτάζει μέσα από ένα άνοιγμα στην καταπακτή.
  Όχι, αυτό δεν είναι ανατροπή, είναι αφηγηματική αναμονή. Πεπεισμένος για την αθωότητα του καταδικασμένου πηγαίνει στο αμάξι του, φέρνει ένα σακ βουαγιάζ, με διάφορα εφόδια προφανώς, και το χώνει κάτω από το ικρίωμα.
  Η κοινωνική λειτουργός κοιτάζει συγκινημένη.
  Το έχω ξαναγράψει, σε πάρα πολλές ιρανικές ταινίες βλέπουμε την ανθρώπινη καλοσύνη, την ανθρωπιά. Στις περισσότερες φορές είναι εμφανής από την αρχή, εδώ την βλέπουμε σαν εφέ έκπληξης.
  Εξαιρετική ταινία, προβλήθηκε στο φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, όμως δεν έφτασε στις αίθουσες. Πολύ κρίμα.
  Στο IMDb βλέπουμε μόνο μια άλλη ταινία το Javidi, την οποία έχουμε δει, τη «Μελβούρνη».
 

Bahram Tavakoli, The lost strait (2018)


Bahram Tavakoli, The lost strait (2018)


  Το "Χαμένο στενό" είναι η δεύτερη ταινία του Bahram Tavakoli που βλέπουμε, μετά το «Εδώ χωρίς εμένα», μια κινηματογραφική μεταφορά του «Γυάλινου κόσμου» του Τένεσι Ουίλιαμς. Έχει γυρίσει άλλες;
  Η βιογραφία του στο IMDb δεν αναφέρει άλλη ταινία του, και στη βικιπαίδεια δεν υπάρχει λήμμα.
  Με τις κινέζικες ταινίες δεν έχω πρόβλημα, σαν κινεζομαθής που είμαι μπορώ να επισκέπτομαι και σε κινέζικες ιστοσελίδες αν χρειάζομαι περισσότερες πληροφορίες, ή να βλέπω κινέζικες ταινίες παγώνοντας την εικόνα για να προλαβαίνω να διαβάζω τους υπότιτλους (ευτυχώς όλες είναι υποτιτλισμένες). Επίσης με τις γιαπωνέζικες δεν έχω πρόβλημα, γιατί όλες τους είναι υποτιτλισμένες με αγγλικούς υπότιτλους (όσες δεν υπήρχαν στο youtube του Yasujiro Ozu και του Kenji Mizoguchi τις ανέβασα εγώ). Όμως έχω πρόβλημα με τις ιρανικές καθώς πάρα πολλές απ’ αυτές δεν είναι υποτιτλισμένες, και αρκετές απ’ αυτές που ψάχνεις δεν μπορείς να τις βρεις ούτε στο youtube ούτε πουθενά. Δοκίμασα να ανεβάσω δυο και αμέσως μου τις μπλόκαρε το youtube κατόπιν καταγγελίας του Ιρανικού Συμβουλίου Κινηματογράφου, ή κάτι τέτοιο. Δεν ξανατόλμησα.
  Ας είναι.
  Να πω τύφλα να ’χει το «1917» μπροστά στο «Χαμένο στενό», μπορεί να φανεί υπερβολικό, ίσως να επηρεάζομαι και από την αγάπη μου για τον ιρανικό κινηματογράφο. Όμως είναι από τις καλύτερες πολεμικές ταινίες που έχω δει, βασισμένη σε πραγματικό γεγονός.
  Πάλι θα αναφερθώ στο ρυθμό Jo-Ha-Kyu του θεάτρου Νο, που χοντρικά σημαίνει αργά, γρήγορα, πολύ γρήγορα.
  Στο Jo βλέπουμε την παρέα των φίλων να συζητάει. Στο Ha, τους βλέπουμε να αναλαμβάνουν τη συμμετοχή σε μια αποστολή, να κρατήσουν τα στενά του Abughoraib, και να πορεύονται για τον προορισμό τους. Ιρακινά αεροπλάνα θα τους βομβαρδίσουν καθ’ όδον.
  Κάνω μια παρέκβαση, πηγαίνω στο λήμμα του IMDb για την ταινία για να βρω το όνομα του στενού και βλέπω μια λίστα με τους 21 καλύτερους ιρανούς σκηνοθέτες. Έχω γράψει όλους τους.
  Βλέπω τώρα, ξαναδιαβάζοντάς τη, το όνομα Alireza Naderi, χωρίς να υπάρχουν στοιχεία, μόνο ένα πόστερ ταινίας. Κάνω κλικ και βλέπω ότι είναι το «Retribution» του Hassan Fathi, όπου ο Alireza Nader φέρεται ως συγγραφέας. Είμαι σίγουρος ότι τον μπέρδεψαν με τον Amir Naderi, του οποίου έχω δει πέντε ταινίες. Το «Water, wind, dust» με εντυπωσίασε.
  Στο Kyu, βλέπουμε εντυπωσιακές σκηνές μάχης που δείχνονται με ένα φοβερό ρεαλισμό. Οι ακρωτηριασμοί είναι φρικιαστικοί, θυμίζουν έργα horror.
  Ένας δυτικός σίγουρα θα προσλάβει το έργο σαν μια αντιπολεμική ταινία (βλέπουμε και τα δεινά των αμάχων), όμως πιστεύω η ιρανική πρόσληψη είναι ένας φόρος τιμής για τους μάρτυρες που έχασαν τη ζωή τους σ’ αυτόν τον μακρόχρονο πόλεμο.
  Κράτησαν τα στενά, και έτσι διατηρήθηκε το status quo, τα σύνορα που είχαν πριν ξεκινήσει ο πόλεμος. Αν δεν το είχαν κατορθώσει, οι ιρακινοί θα είχαν καταλάβει μια μεγάλη περιοχή και θα την είχαν κρατήσει, καθώς πέντε μέρες μετά υπογράφηκε από τις δυο χώρες η υπαριθ. 598 απόφαση του ΟΗΕ για σύναψη ειρήνης.
  Είδαμε και πώς είναι άτομα που προσβάλλονται από χημικά. Φρικιαστικό!!! Όμως το Ιράν δεν χρησιμοποίησε χημικά σ’ αυτό τον πόλεμο, σε αντίθεση με τον Σαντάμ. Το πόσο φρικτά είναι φαίνεται και από το ότι δεν χρησιμοποιήθηκαν στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.
  Πριν λίγους μήνες διάβασα για έναν κρητικό, τότε στην εισβολή στην Κύπρο, που μόνος του, με ένα μπαζούκας, κράτησε τους Τούρκους σε απόσταση, ενώ ήταν έτοιμοι να προχωρήσουν κι άλλο μέσα στη Λευκωσία. Νόμιζαν ότι είχαν να κάνουν με ολόκληρη μονάδα, ενώ απέναντί τους ήταν μόνο ένας, που άλλαζε συνεχώς θέση. Δυστυχώς δεν μπόρεσα να βρω σχετική ανάρτηση στο διαδίκτυο. Την επομένη ψηφίστηκε η κατάπαυση του πυρός, και ακολούθησαν οι διαπραγματεύσεις. (Ο επιμένων νικά. Τελικά βρήκα μια σχετική ιστοσελίδα).
  Να το ξαναγράψω άλλη μια φορά.
  Σε μια συνέντευξή του ο Αγγελόπουλος δηλώνει: «Ο παγκόσμιος κινηματογράφος περνάει κρίση. Σώζεται χάρις στον ιρανικό και στον κινέζικο κινηματογράφο». Έκοψα αυτό το απόσπασμα και το ανάρτησα στο κανάλι μου στο youtube. Μπορείτε να το δείτε εδώ.