Μαθήματα λογοτεχνίας: 2. Τι είναι εφέ της ομωνυμίας

  Μαθήματα λογοτεχνίας: 2. Τι είναι ομωνυμία

    Ομωνυμία έχουμε όταν υπάρχει γραμματική ή φωνητική ταυτότητα σε δυο λέξεις. Στο εφέ της ομωνυμίας οφείλεται συχνά η αμφισημία (ποια από τις δυο σημασίες;) αλλά και το εφέ της δισημίας (ακόμη και τρισημίας, κ.λπ.), δηλαδή το παιχνίδισμα ανάμεσα στις δυο σημασίες, συνηθισμένο εφέ στη λογοτεχνία.

  Εδώ θα δώσουμε δυο παραδείγματα του εφέ της ομωνυμίας. Στο πρώτο, ένας ανέκδοτο που το διάβασα μικρός, έχουμε γραμματική ταυτότητα.

  -Τα μαλλιά σας είναι τεχνητά.

  -Φυσικά.

  -Φυσικά;

  -Όχι, τεχνητά.

  -Μα τι είναι τέλος πάντων τα μαλλιά σας, τεχνητά ή φυσικά;

  -Τεχνητά, φυσικά.

  Η ομωνυμία εδώ είναι ανάμεσα στο «φυσικά» ως επίθετο και στο «φυσικά» ως επίρρημα.

  Στο δεύτερο, πραγματική ιστορία στην οποία ήμουνα παρών, έχουμε φωνητική ομωνυμία.

  Μαθητές, γυρνάγαμε με το σχολικό στο χωριό μου, το Κάτω Χωριό, από την Ιεράπετρα. Έβρεχε καρέκλες, η οροφή του λεωφορείου έσταζε. Ένα χωριανάκι μου (δεν θα μαρτυρήσω το όνομά του, θα πω μόνο ότι η γυναίκα του μαγειρεύει κάθε μέρα στον φίλο μου τον Γιώργη) λέει στο Χαραλαμπάκι, τον εισπράκτορα (Για να γίνει καλύτερα κατανοητό θα το γράψω με greeklish).

  -Stasi.

  -Pios tha katevi;

  -Stasi.

  -Pios tha katevi; αγριεύει τώρα το Χαραλαμπάκι και πάει να του δώσει μια σφαλιάρα.

  -E thoris ore vlaka oti stasi;

  Διευκρίνηση: στην Κρήτη δεν λέμε «στάζει», αλλά «στάσει». Το χωριανάκι μου εννοούσε ότι στάζει το λεωφορείο από τη βροχή και ο εισπράκτορας καταλάβαινε «στάση».  

  Και άλλη μια πραγματική ιστορία, στην οποία όμως δεν ήμουν παρών, μου την αφηγήθηκαν. Ήταν τότε που υπηρετούσα τη θητεία μου.

  Στην άλλη γραμμή, όταν σηκώνεται το τηλέφωνο: -kolonis

  Ο τηλεφωνητής: Den kolono

  -Kolonis!!!

  -Ki ego sou leo den kolono.

  -Συνταγματάρχης Κολώνης.

  -Κωλώνω, κωλώνω συνταγματάρχα μου.

  Η προηγούμενη ανάρτησή μας στα Μαθήματα Λογοτεχνίας ήταν για το Τι είναι συνεκδοχή.