Shahriar Bahrani, The passage (1986)

 Shahriar Bahrani, The passage (1986)

 

  Και αυτή η πολεμική ταινία ιερής άμυνας έχει σαν πλοκή μια επιχείρηση πίσω από τις εχθρικές γραμμές, την οποία αναλαμβάνει μια ομάδα τεσσάρων ατόμων. Μάλιστα έχει κάτι κοινό με τους «Αετούς» του Samuel Khachikian: η επιχείρηση γίνεται σε κουρδικό έδαφος. Στόχος, η ανατίναξη μιας γέφυρας, κάτι σαν το δικό μας Γοργοπόταμο.

  Η επιχείρηση θα στεφθεί με επιτυχία, όμως μόνο οι δυο θα τα καταφέρουν να επιζήσουν. Ο Νάσερ μάλιστα, που είχε δώσει το δαχτυλίδι αρραβώνων στην αρραβωνιαστικιά μου με την οποία μόλις είχαν τελέσει τους αρραβώνες τους, σε περίπτωση που δεν γυρίσει, θα θεωρηθεί νεκρός, και μόλις την τελευταία στιγμή θα διαπιστώσουν ότι αναπνέει. Θα χειρουργηθεί, αλλά έχει χάσει τη μνήμη του. Θα του επανέλθει όταν τον εντοπίσει τυχαία ο άλλος επιζήσας που τον έψαχνε.

  Στις ταινίες ιερής άμυνας που γυρίστηκαν κατά τη διάρκεια του πολέμου Ιράν-Ιράκ, αυτό που εξαίρεται είναι η αυτοθυσία με τη δόξα που περιβάλλει τον μάρτυρα. Δεν πρέπει να διστάσουν οι θεατές να πάνε εθελοντές στον πόλεμο. Είδαμε την λαχτάρα του ιμάμη να πάει εθελοντής στην ταινία του Μοχσέν Μαχμαλμπάφ, «Τα δυο τυφλά μάτια».  

  Υπάρχει και κάτι καινούριο: Δεν είναι όλοι οι εχθροί προσωποποίηση του διαβόλου. Ένας αξιωματικός, αγανακτισμένος, σκοτώνει τον ανώτερό του που τον βλέπει να βασανίζει έναν μικρό ιρακινό κούρδο και μετά να τον εκτελεί.

  Και η επόμενη ταινία του Bahrani «Fright» (1987) είναι στο ίδιο μοτίβο: Μετά από ένα βομβαρδισμό με χημικά ενός χωριού στα σύνορα με το Κουρδιστάν, μια ομάδα ιρανών στρατιωτών εισέρχεται κρυφά στην ιρακινή βάση για να ανακαλύψουν ποιος θα είναι ο επόμενος στόχος τους.

 

Mohsen Makhmalbaf, Fleeing from the devil to God (1984)

 Mohsen Makhmalbaf, Fleeing from the devil to God (1984)

 

  Δεν υπήρχε περίπτωση να μη δω αυτή την πρώιμη, τρίτη ταινία, του Μαχμαλμπάφ, τότε που ήταν ένας φανατικός μουσουλμάνος θιασώτης της επανάστασης, πριν σταθεί κριτικά απέναντί της από τις αρχές της δεκαετίας του ’90 για να καταλήξει αυτοεξόριστος στο Παρίσι.

  Πέντε άντρες θα πάρουν μια βάρκα να πάνε σε ένα νησί. Θα δυσκολευτούν να το βρουν. Στόχο έχουν «να αναπτύξουν μια καινούρια ιδέα» (ατάκα από την ταινία), «να φτιάξουν μια ομάδα αυτομόρφωσης» (άλλη ατάκα), «να απελευθερωθούν από τον σατανά» (και άλλη ατάκα).

  Μου θύμισε την περίφημη ατάκα από το «Κεκλεισμένων των θυρών» του Σαρτρ: η κόλαση είναι οι άλλοι.

  Γιατί;

  Γιατί υποκύπτουν στους πειρασμούς του σατανά, ο οποίος τους εμφανίζεται σαν παραίσθηση. Στρέφονται ο ένας εναντίον του άλλου. Το αποτέλεσμα είναι οι τέσσερις να σκοτωθούν (ο ένας θα αυτοκτονήσει), ενώ ο πέμπτος, που δεν θα υποκύψει στους πειρασμούς του σατανά, θα σωθεί.

  Παραήταν τότε φανατικός θρησκευόμενος ο Μαχμαλμπάφ για να γυρίσει μια τέτοια ταινία.

Mohsen Makhmalbaf, Two blind eyes (1983)

 Mohsen Makhmalbaf, Two blind eyes (1983)

 

  Έχω χρόνια να δω ταινία του Μαχμαλμπάφ, τον οποίο έβλεπα πακέτο. Ελάχιστες ταινίες του μου έχουν μείνει, είπα θα τις δω όταν θα κάνω το πορτραίτο του. Καθώς βλέπω τώρα ταινίες της «ιερής άμυνας», πολεμικές ταινίες για τον πόλεμο Ιράν Ιράκ, αποφάσισα να δω αυτή τη δεύτερη ταινία του.

  Και αναγνώρισα ευθύς τον μεγάλο σκηνοθέτη που ήξερα.

  Σε αντίθεση με τα πολεμικά έργα που έχω δει μέχρι τώρα, ο Μαχμαλμπάφ δεν γυρίζει μια «πολεμική» ταινία, με σκηνές μάχης. Όχι, απλά δείχνει τη μεγάλη λαχτάρα του Ιμάμη να πάει να πολεμήσει. Για το σκοπό αυτό συντάσσει τη διαθήκη του και παντρεύει την κόρη του. Ο γιος του και ο γαμπρός του πηγαίνουν στον πόλεμο, όπως και πολλοί άλλοι από το χωριό, εθελοντές.

  Μα θα αφήσει έτσι τον τυφλό γιο του και θα πάει στον πόλεμο; Δεν θα κοιτάξει πρώτα μήπως θεραπευτεί;

  Οι γιατροί δεν μπορούν να κάνουν τίποτα. Όμως σε ένα τζαμί στην Τεχεράνη, με πολλούς προσκυνητές, θα γίνει το θαύμα και το τυφλό παιδί θα ξαναδεί το φως του.

  Μισό θαύμα.

  Ο αδελφός του που είχε τραυματισθεί στο πόδι στον πόλεμο, θα μείνει με τους επιδέσμους.

  Ναι, θα πήγαινε πάρα πολύ να γινόταν και γι’ αυτόν το «θαύμα».

  Ο πρώιμος Μαχμαλμπάφ ήταν φανατικός θιασώτης της επανάστασης. Ισλαμιστής, θα καταλήξει αργότερα αυτοεξόριστος στο Παρίσι, καθώς άρχισε να κριτικάρει το καθεστώς.

  Είναι επίσης και αντικομουνιστής. Σατιρίζει τον αριστερό δάσκαλο, θαυμαστή του Τσε Γκεβάρα, που κάνει «κατήχηση» στα παιδιά. Είναι αυστηρότατος, οι τιμωρίες πέφτουν με το παραμικρό.

  Τους διαβάζει μια ιστορία που το αριστερό περιεχόμενό της είναι εμφανές.

  Τα παιδιά δεν συμφωνούν.

  Αργότερα μια ομάδα μαθητών τον πετυχαίνει στο δρόμο και τον κοροϊδεύει για αυτή την ιστορία.

  Θα τα κυνηγήσει.

  Το αποτέλεσμα είναι ένα από αυτά να γκρεμιστεί από την ταράτσα ενός σπιτιού όπου το είχε στριμώξει και να σκοτωθεί.

  Τα μαζεύει βιαστικά και φεύγει.

  Ο Μαχμαλμπάφ τα βάζει και με τους μαυραγορίτες εμπόρους που κρύβουν τα αγαθά και τα πουλάνε σε ημέτερους σε πολύ ψηλές τιμές. Στο τέλος ο μαυραγορίτης έμπορος θα αναγκαστεί να κάνει πίσω, καθώς μαθαίνει ότι ένα οργισμένο πλήθος κατευθύνεται στο μπακάλικό του.

  Στην ταινία είδαμε και τον Majid Majidi που εξελίχθηκε σε έναν εξαιρετικό σκηνοθέτη, και τον οποίο επίσης είδαμε πακέτο.

  Το 2,5 που έχει η ταινία στο IMDb δεν μπορώ να πω ότι με εξέπληξε. Έχει να κάνει με το στόρι που δεν άρεσε, και όχι με τη σκηνοθεσία. Εγώ βέβαια έβαλα 8. 

Boots Riley, Sorry to bother you (2018)

 Boots Riley, Sorry to bother you (2018)

 

  Σίγουρα είναι ταινία επιστημονικής φαντασίας, αλλά σίγουρα δεν είναι κωμωδία, έστω και black.

  Φτωχός ο Cash, ζει σε ένα γκαράζ που ανήκει σε ένα θείο του. Του χρωστάει νοίκια. Έχει και μια φίλη, την Dedroit.

  H μοίρα του θα αλλάξει όταν αρχίζει να δουλεύει σε μια εταιρεία telemarketing, κάνοντας τη φωνή του φωνή λευκού. Όμως η εταιρεία αυτή πληρώνει πολύ λίγο τους υπαλλήλους της, με αποτέλεσμα να κατέβουν σε απεργία. Ο Cash συμμετέχει. Όμως αντί να τον απολύσουν, τον προωθούν σε στέλεχος.

  Να μην πω όλη την πλοκή, παρά μόνο ότι μπλέκει με μια άλλη εταιρεία η οποία μεταμορφώνει τους υπαλλήλους της, που έχουν υπογράψει συμβόλαια σκλαβιάς εφ’ όρου ζωής, στο αντίθετο ενός κένταυρου: έχουν κεφάλι αλόγου και σώμα ανθρώπου, και είναι πολύ δυνατοί ώστε να είναι πιο αποδοτικοί στην εργασία.

  O Steve, κορυφαίο στέλεχός της, δίνει στον Cash να σνιφάρει κάτι, υποτίθεται κοκαΐνη. Του ζητάει να υπογράψει ένα πενταετές συμβόλαιο με αστρονομική αμοιβή. Θα είναι ο οφθαλμός τους μέσα σ’ αυτούς τους αλογοανθρώπους. Βέβαια θα πρέπει να μεταμορφωθεί και αυτός σε αλογοάνθρωπο. Με το τέλος του συμβολαίου θα τον επαναφέρουν στην κανονική του μορφή.

  Τους φτύνει. Τα ξαναφτιάχνει με την Dedroit η οποία τον είχε παρατήσει βλέποντας ότι είχε ταχθεί με τους εργοδότες. Όμως μετά ανακαλύπτει ότι έχει αρχίσει να μεταμορφώνεται και αυτός σε αλογοάνθρωπο. Αυτό που είχε σνιφάρει δεν ήταν κοκαΐνη αλλά η ουσία με την οποία μεταμόρφωναν τους ανθρώπους σε αλογοανθρώπους. Στο τέλος, επικεφαλής των εξεγερμένων αλογοανθρώπων, κατευθύνεται στο σπίτι του Steve. Σπάζουν την πόρτα του.

  Η εξέγερση των σκλάβων.

  6,9 η βαθμολογία της, δεν μου άρεσε για τον απλούστατο λόγο ότι δεν μου αρέσει η επιστημονική φαντασία.   

Emil Loteanu, Οι τσιγγάνοι πεθαίνουν από αγάπη (Лаутары, 1972)

 Emil Loteanu, Οι τσιγγάνοι πεθαίνουν από αγάπη (Лаутары, 1972)

 

  Από σήμερα στο Στούντιο

  Την ταινία την είδα φοιτητής, δεν θυμάμαι αν την είδα ξανά. Θυμάμαι όμως ότι μου άρεσε πάρα πολύ.

  Έχω δει άλλη μια ταινία του Emil Loteanu, «Στις ρεματιές και στα βατόμουρα». Στην ανάρτησή μου γι’ αυτήν γράφω: «Όμως το στόρι είναι το πρόσχημα για να μας δώσει ο Λοτεάνου ένα ποίημα για την εξοχή. Τα εικαστικά πλάνα με τοπία και φύση είναι άφθονα».

  Και εδώ το στόρι είναι το πρόσχημα για να μας δώσει ο Loteanu όμορφα εικαστικά πλάνα, αλλά και άφθονα λαογραφικά στοιχεία για τους «Λαουτάρι», ομάδες μουσικών που περιφέρονταν στη Βεσσαραβία κατά τα μέσα του 19^ου αιώνα, που τότε ανήκε στη Ρωσία. Γι’ αυτό εκτός από ρουμάνικα ακούμε και ρώσικα.

  Και το στόρι;

  Σιγά που θα δώσει την κόρη του σε έναν φτωχό λαουτάρη. Οι δυο νέοι που αγαπιούνται θα κλεφτούνε, αλλά θα τους κυνηγήσουν και θα τους μαστιγώσουν για τιμωρία. Την κόρη του θα την δώσει σε έναν πλούσιο ούγγρο.

  Το μοτίβο που έχουμε εδώ είναι το μοτίβο της ανεκπλήρωτης αγάπης που στοιχειώνει.

  Θα την αναζητεί πάντα, θα χρυσοπληρώνει για χρόνια έναν εβραίο για να του τη βρει.

  Στο τέλος της ταινίας βλέπουμε ότι και αυτή την είχε στοιχειώσει η αγάπη της γι’ αυτόν.

  Η ταινία κινείται σε δυο χρονικά επίπεδα, που εναλλάσσονται. Νεαρός ο Τομά, και ηλικιωμένος πια, αρχηγός της ομάδας των μουσικών. Και βέβαια θα ακούσουμε άφθονη τσιγγάνικη μουσική, αλλά όχι μόνο. 

Walter Salles, Είμαι ακόμη εδώ (Ainda estou aqui, 2024).

 Walter Salles, Είμαι ακόμη εδώ (Ainda estou aqui, 2024).

 

  Από σήμερα στους κινηματογράφους

  8,8 είναι η βαθμολογία της στο IMDb.

  Όχι, δεν την είδα, δεν μπορώ πια να πηγαίνω στις δημοσιογραφικές avant premier. Όμως ξέρω ότι ο Walter Salles είναι εξαιρετικός σκηνοθέτης, τον έχω δει πακέτο, σχεδόν όλες του τις ταινίες.

Rasoul Mollagholipour, Horizon (1988)

Rasoul Mollagholipour, Horizon (1988)

 

  Μια ακόμη ιρανική πολεμική ταινία, ή ταινία της «ιερής άμυνας», όπως ονομάζονται αλλιώς. Και οι δυο προηγούμενες ταινίες του Mollagholipour, ο οποίος υπογράφει και το σενάριο, είναι επίσης ταινίες της ιερής άμυνας.

  Διαφέρει όμως εν μέρει απ’ αυτές.

  Τόσο η «Μια βάρκα προς την ακτή» όσο και η «Πτήση μέσα στη νύχτα» αναφέρονται σε μια αποστολή πίσω από τις εχθρικές γραμμές. Εδώ έχουμε μια αποστολή στα όρια των εχθρικών γραμμών.

  Πρόκειται για μια πλατφόρμα, προφανώς στο κατακτημένο Χοραμσάρ.

  Πρέπει να την πλησιάσουν και να βγάλουν φωτογραφίες. Οι σαμποτέρ πρέπει να είναι σίγουροι για το πώς θα κινηθούν. Στόχος είναι η καταστροφή των ιρακινών ραντάρ.

  Θα τις βγάλει ο Nosrat.

  Θα πέσει με τη στολή κατάδυσης αρκετά μακριά, το σκάφος του δεν πρέπει πλησιάσει πολύ γιατί θα υποψιαστούν οι ιρακινοί. Ο Ahmed τον ακολουθεί με άλλο σκάφος εν αγνοία του, ξέροντας ότι η υγεία του δεν είναι καλή.

  Θα βγάλει τις φωτογραφίες όμως θα τραυματισθεί από τα εχθρικά πυρά. Ο Ahmed θα τον ανεβάσει στο σκάφος. Ο Nosrat θα του δώσει τη φωτογραφική μηχανή.

  Όμως ο κινητήρας δεν παίρνει μπροστά. Πρέπει να τον βάλει στο δικό του σκάφος, που είναι δίπλα.

  Δύσκολη δουλειά. Κινδυνεύουν.

  Ο Nosrat του δίνει μια σπρωξιά και πέφτει στη θάλασσα. Θέλει να τον κάνει να εγκαταλείψει την προσπάθειά του να τον σώσει.

  Ο ίδιος είναι θανάσιμα τραυματισμένος, ο Ahmed πρέπει να σωθεί για να δώσει τις φωτογραφίες.

  Ο Ahmed ανεβαίνει στο δικό του σκάφος, φεύγει, οι ιρακινοί έχουν πλησιάσει επικίνδυνα.

  Πράγματι, οι ιρακινοί που θα μεταφέρουν τον Nosrat στην πλατφόρμα θα διαπιστώσουν ότι είναι νεκρός και θα τον ρίξουν στη θάλασσα.

  Χάρη σ’ αυτές τις φωτογραφίες η επιχείρηση θα πετύχει, οι ιρανοί κομάντος θα καταστρέψουν το ραντάρ.

  Εντυπωσιακές οι σκηνές μάχης πάνω στην πλατφόρμα.

  Αλλά και η «ναυμαχία» ανάμεσα στις δυο λέμβους, την ιρακινή και την ιρανική, όπως και η ανταλλαγή πυρών με ένα ιρακινό ελικόπτερο, το οποίο τελικά θα καταρρίψουν.

Rasoul Mollagholipour, The flight in the night (1987)

 Rasoul Mollagholipour, The flight in the night (1987)

 

  Είναι η δεύτερη πολεμική ταινία του Μολαγoλιπούρ, μετά την «A boat towards the shore».

  Οι ιρανικές πολεμικές ταινίες (ταινίες της ιερής άμυνας, sacred defence, όπως είναι επίσης γνωστές) διαφέρουν από τις αντίστοιχες δυτικές στο ότι στην πλειοψηφία τους δεν είναι ταινίες που υμνούν τη νίκη αλλά την αυτοθυσία. Θρησκευτικές αναφορές είναι πολύ συχνές. Ακόμη, η δράση συχνά διαδραματίζεται στα μετόπισθεν του εχθρού, με πρωταγωνιστές μια μικρή ομάδα ανθρώπων.

  Όπως και στο «Μια βάρκα για την ακτή» όπου μια ομάδα τριών ανθρώπων διείσδυσε στα μετόπισθεν του εχθρού για να συλλέξει πολύτιμες πληροφορίες που όμως είχαν το αντίτιμό τους, τη ζωή του ενός από τους τρεις, έτσι και εδώ, δυο ομάδες από δύο ανθρώπους πρέπει να περάσουν μέσα από τις εχθρικές γραμμές και να μεταφέρουν το μήνυμα στο αρχηγείο με το οποίο είχε αποκοπεί η επαφή, να στείλουν γρήγορα ενισχύσεις γιατί οι άνδρες, τραυματίες οι περισσότεροι, είναι χωρίς τροφή και χωρίς νερό.

  Μετά από πολλές περιπέτειες μόνο ο νεαρός στρατιώτης, πάντα νυσταγμένος, θα τα καταφέρει, οι άλλοι τρεις θα πέσουν κάτω από τα ιρακινά πυρά. Όσο για τον ταγματάρχη, θα σταθεί μπροστά στις γραμμές του εχθρού και θα διακηρύξει την παρουσία του, σε μια προσπάθεια να αποτρέψει νυκτερινή επίθεσή του. Μετά θα διεισδύσει στις γραμμές τους σπέρνοντας το θάνατο.

  Βρίσκει νερό, γεμίζει κάμποσα παγούρια, όμως δεν θα καταφέρει να γυρίσει πίσω. Θα τον εντοπίσουν και θα τον πυροβολήσουν.

  Αλλά η θυσία του δεν ήταν μάταιη. Θα καταφτάσουν ενισχύσεις διασπώντας τις εχθρικές γραμμές, φέροντας τροφή και νερό.

  Πολύ μου άρεσε αυτή η ταινία, το 5 που έχει στο IMDb την αδικεί κατάφορα. Εγώ έβαλα 8.  

Hiroshi Teshigahara, Γυναίκα στους Αμμόλοφους (Woman in the dunes, 1964)

 Hiroshi Teshigahara, Γυναίκα στους Αμμόλοφους (Woman in the dunes, 1964)

 

  Ας ξεκινήσουμε απ’ αυτό: ο φίλος μου ο Νίκος μου τη συνέστησε. Την είδα με το φίλο μου τον Γιάννη, ο οποίος ενθουσιάστηκε. 8,5 η βαθμολογία της, εμένα δεν με ενθουσίασε.

  Γιατί;

  Διότι είναι θρίλερ.

  Ψυχολογικό θρίλερ τη χαρακτηρίζει η βικιπαίδεια.

  Drama, thriller, το ΙΜDb.

  To «ψυχολογικό» και το «drama» με έκαναν να τη δω ευχάριστα.

  Να σημειώσω εδώ ότι, ενώ τα θρίλερ μπορώ να τα δω γιατί έχουν στοιχεία δράματος, αυτά που δεν αντέχω είναι τα horror, αγαπημένο μου είδος όταν ήμουν φοιτητής. Όταν κοιτάζω τις νέες ταινίες που θα προβληθούν την Πέμπτη, αν κάποια είναι θρίλερ την αγνοώ. Γράφω μόνο για άλλες, για να τιμήσω την κάρτα διαπίστευσης (με αυτή μπορώ και βλέπω τις δημοσιογραφικές avant premier), καθυστερώντας έτσι τις ιρανικές.

  Είπαμε, το project πάνω στο οποίο δουλεύω τώρα είναι μια «Εισαγωγή στον ιρανικό κινηματογράφο» για να ακολουθήσει (αν ζούμε) μια εισαγωγή στον κινέζικο κινηματογράφο. Για το κινέζικο θέατρο έχουμε γράψει εδώ και πολλά χρόνια, στο «Εισαγωγή στο θέατρο της Ιαπωνίας και της Κίνας» (ΑΛΔΕ,2010).

  Όχι, δεν σκοπεύω να γράψω εισαγωγή στον ιαπωνικό κινηματογράφο, παρόλο που μου αρέσει πολύ και έχω δει πακέτο τους τρεις κορυφαίους γιαπωνέζους σκηνοθέτες, Yasujiro Ozu, Kenzi Mizoguchi και Akira Kurosawa.

  Αλλά για την ταινία δεν μίλησα.

  Καθυστέρησε στους αμμόλοφους ο εντομολόγος δάσκαλος, δεν θα προλάβει το λεωφορείο. Κάποιοι χωρικοί του προτείνουν να φιλοξενηθεί στο χωριό. Θα μπορούσε στο σπίτι μιας γυναίκας.

  Πρέπει όμως να κατέβη στο σπίτι της με μια ανεμόσκαλα.

  Κατεβαίνει.

  Και παγιδεύεται.

  Ανεβάζουν πάνω την ανεμόσκαλα, δεν μπορεί να διαφύγει.

  Η γυναίκα, μόνη από τότε που μια αμμοθύελλα κατάπιε τον άντρα και την κόρη της, θα τον περιποιηθεί. Η ίδια μαζεύει άμμο, τον βάζει σε μικρά κιβώτια τα οποία ανασύρουν πάνω οι χωρικοί. Θα τον πουλήσουν. Σε αντάλλαγμα, της προσφέρουν φαγητό και νερό. Το σχέδιο είναι να τη βοηθάει. Αν δεν μαζεύει την άμμο η οποία πέφτει συνεχώς πάνω στο σπίτι, θα το σκεπάσει.

  Ακούμε ότι στη θέση του βρίσκονται και άλλοι δύο σε γειτονικά σπίτια.

  Μια απόπειρά του να δραπετεύσει παραλίγο να του στοιχίσει τη ζωή, τον σώζουν οι χωρικοί. Είχε αρχίσει να τον καταπίνει η άμμος. Αυτό το «καταπίνει» το ήξερα μόνο για βαλτότοπους. Κάθε προσπάθειά σου να συρθείς έξω έχει σαν αποτέλεσμα να βυθιστείς ακόμη βαθύτερα.

  Το ότι θα κάνουν σεξ είναι μια αφηγηματική αναμονή που επαληθεύεται.

  Το ότι αυτή θα μείνει έγκυος, όμως με εξωμήτρια, δεν το περιμέναμε.

  Θα την ανεβάσουν πάνω και θα την πάνε σε νοσοκομείο.

  Όσο για τον ίδιο, όταν ανακαλύπτει ένα τρόπο να «αποστάζει» νερό από την άμμο η οποία έχει «ρουφήξει» τη νυχτερινή υγρασία, ενθουσιάζεται. Θα βοηθήσει τους χωρικούς με την ανακάλυψή του, να βγάζουν νερό.

  Πέρα από τις ρεαλιστικές απιθανότητες, σύμφυτες στο είδος, ο Γιάννης βρήκε το τέλος «κουφό».

  Τελειώνει με την ανακοίνωση ότι ο εντομολόγος δάσκαλος είναι εξαφανισμένος εδώ και επτά χρόνια, η τύχη του αγνοείται.

  Έμεινε με τους χωρικούς.

  Μπορούμε να υποθέσουμε ότι συνέζησε με τη γυναίκα, σαν κανονικό αντρόγυνο τώρα πια.

Rasoul Mollagholipour, A boat towards the shore (1984)

 Rasoul Mollagholipour, A boat towards the shore (1984)

 

  Οι πολεμικές ταινίες που γυρίστηκαν κατά τη διάρκεια του ιρανο-ιρακινού πολέμου είναι στην πλειοψηφία τους ταινίες που δείχνουν τον ηρωισμό και την αυτοθυσία των ιρανών στρατιωτών. Από τις καλύτερες του είδους είναι και η «Μια βάρκα προς την ακτή».

  Οι ιρακινοί έχουν επιτεθεί στο Χοραμσάρ. Οι ιρανικές δυνάμεις χρειάζονται ενισχύσεις. Ο ταγματάρχης ζητάει ελικόπτερο για να μεταφερθούν οι άντρες του στο Χοραμσάρ, όμως για τα ελικόπτερα υπήρχαν άλλες προτεραιότητες.

  -Τι κάθεσαι, του λέει ένας που έχει έλθει από το πολιορκημένο από τους ιρακινούς Χοραμσάρ, η πόλη κινδυνεύει να πέσει στα χέρια των ιρακινών.

  Θα επιβιβαστούν σε μια βάρκα και θα κατευθυνθούν στο Χοραμσάρ. Ένα ποτάμι χωρίζει τις αντίπαλες δυνάμεις.

  Τρεις, ο ένας από τους οποίους ξέρει αραβικά, θα περάσουν απέναντι. Στόχος τους είναι να σημειώσουν τις εχθρικές θέσεις σε ένα χάρτη και να τον φέρουν πίσω.

Πρώτα όμως θα κόψουν τα μούσια τους, οι ιρακινοί δεν έχουν μούσια.

  Θα δούμε συναρπαστικές σκηνές.

  Θα φέρουν πίσω τον χάρτη, όμως ο ένας από τους τρεις θα ξεψυχήσει στη βάρκα, καθώς πιο πριν είχαν ανταλλάξει πυρά με τους ιρακινούς που τους είχαν εντοπίσει.

  Δεν το φανταζόμουν, αλλά το επιβεβαίωσα (παραθέτω τον σύνδεσμο πιο πάνω). Οι ιρακινοί σκότωναν εν ψυχρώ τους εναπομείναντες άμαχους. Η πόλη, εν όψει της κατάληψής της, είχε εκκενωθεί πιο πριν, όμως κάποιοι αρνήθηκαν να φύγουν. Ανάμεσά τους και ένας ιερωμένος. 

  Στις 24 Μαΐου 1982 το Χοραμσάρ ανακαταλήφθηκε. Λεπτομέρειες μπορείτε να διαβάσετε εδώ.

Mohammad Reza Aslani, The chess game of the wind (1976)

 Mohammad Reza Aslani, The chess game of the wind (1976)

 

  Drama, mystery, thriller χαρακτηρίζει την ταινία το IMDb, στο οποίο έχει βαθμολογία 7,3. Είναι η πρώτη ταινία μυθοπλασίας του Ασλανί, ενώ χρειάστηκε να περάσουν 42 χρόνια για να γυρίσει τη δεύτερη, την «The green fire» (2008). Γύρισε όμως αρκετές μικρού μήκους, ενώ η κύρια ενασχόλησή του ήταν με την ποίηση.

  The fall of the house of…

  Μιας αριστοκρατικής οικογένειας την εποχή της δυναστείας των Qajar (1789-1925), όμως πότε ακριβώς δεν μας λέγεται.

  Πεθαίνει η μητέρα και έπεσαν σαν τα κοράκια τα μέλη της οικογένειας να αρπάξουν την περιουσία της. Την διεκδικεί η κόρη της, ανάπηρη σε πολυθρόνα, και ο πατριός της. Στο παιχνίδι είναι και οι δυο ανιψιοί του. Ο ένας μάλιστα την έχει αρραβωνιαστεί ενώ ο άλλος τα έχει με την υπηρέτριά της, με την οποία έχουν μηχανευτεί σατανικά σχέδια.

  Η πλοκή υπάρχει στη βικιπαίδια, να πούμε μόνο ότι στο τέλος σκοτώνονται οι άντρες ενώ η γυναίκα παθαίνει καρδιακή προσβολή και πεθαίνει. Η υπηρέτρια εγκαταλείπει το σπίτι αφήνοντας τη φροντίδα του σε ένα μικρό παιδί και στην παραμάνα της κόρης. Στη συνέχεια η κάμερα περιφέρεται, σε ένα αργό τράβελινγκ, πάνω από τα γειτονικά σπίτια.

  Η κάμερα του Ασλανί περιφέρεται αργά, παρατηρώντας αρκετά συχνά τους χαρακτήρες από απόσταση, ισορροπώντας με τα κοντινά πλάνα. Οι όποιες πολιτικές προεκτάσεις αφορούν τους ιρανούς. Εγώ τη βλέπω σαν μια σάτιρα της μεγαλοαστικής τάξης, κάτι που ενόχλησε όχι μόνο τους ιρανούς κριτικούς της εποχής αλλά και τους ισλαμιστές, καθώς απαγόρεψαν την προβολή της. Υπάρχουν και άλλα έργα που δείχνουν την πτώση μιας οικογένειας, αλλά μόνο οι «Μπούντεμπροκ» του Τόμας Μαν μου έρχονται στο μυαλό. Σίγουρα και ο «Γατόπαρδος», τον οποίο μετέφερε στη μεγάλη οθόνη ο Βισκόντι, ένας σκηνοθέτης, όπως διαβάζω, που επηρέασε τον Ασλανί.

  Διαβάζοντας την ανάρτηση που έγραψα για τον «Γατόπαρδο» βλέπω και δυο άλλα μυθιστορήματα που αναφέρονται στην πτώση μιας οικογένειας, τα «100 χρόνια μοναξιάς» του Μάρκες και τα «Ταραγμένα χρόνια», μια τριλογία του κινέζου Ba Jin της οποίας το πρώτο μέρος είναι η «Οικογένεια».

  Η διαφορά:

  Εκεί η πτώση είναι αναπόφευκτη λόγω των κοινωνικών αλλαγών, ενώ εδώ η πτώση οφείλεται σε ενδοοικογενειακές ίντριγκες.

  Και η πρωτοτυπία της ταινίας:

  Κατά διαστήματα εμφανίζονται γυναίκες, κάποιες, αν όχι όλες, υπηρετικό προσωπικό, να πλένουν ρούχα σε μια πισίνα μπροστά από το μέγαρο της οικογένειας, σχολιάζοντας, σαν χορός αρχαίας τραγωδίας, τα του οίκου (το frame).

  Δεν μου αρέσουν έργα με αρνητικούς χαρακτήρες, και εδώ όλοι είναι τέτοιοι, όμως τόσο με μάγεψε η σκηνοθεσία του Ασλανί.

  Και κάποιες χρήσιμες πληροφορίες για την ταινία από το βιογραφικό του Ασλανί στη βικιπαίδεια.

  He made The Chess Game of the Wind in 1976 with the production of Bahman Farmanara. It took him 6 years to finance and finally make the movie. It was met with critical acclaim and audience apathy when it opened in Tehran in 1976 and also some controversies while screening the movie and after 1979 revolution towards archiving it made it tough for the movie to come out. The stunning period drama was prohibited by the Islamic Republic and thought to be lost until 2014 [οπότε ανακαλύφθηκε η αρνητική κόπια σε ένα παλαιοπωλείο]. In 2020, Scorsese Foundation restored the movie for Cannes 2020 to be shown in classics section of the festival.