Keisuke Kinoshita, Army (1944)

 

Keisuke Kinoshita, Army (1944)

 

  Γυρισμένος το 1944 ο «Στρατός» είναι μια προπαγανδιστική ταινία, με στόχο να εμψυχώσει το φρόνημα των πολιτών για τον πόλεμο.

  Ξεκινάει με μια αναδρομή στην ιστορία, από την ανατροπή του Σογκούν από τον αυτοκράτορα (1868). Θα ακούσουμε για τον σινοϊαπωνικό πόλεμο που είχε σαν αποτέλεσμα να περιέλθει στην Ιαπωνία η Ταϊβάν (νομίζω είχε ήδη κατακτήσει την Κορέα), και τη νίκη της στο ρωσοϊαπωνικό πόλεμο (1905) που σήμανε την πρώτη προλεταριακή επανάσταση που πνίγηκε στο αίμα (Θωρηκτό Ποτιέμκιν).

  Μετά έχουμε την εισβολή στη Μαντσουρία, και δεν θυμάμαι τι άλλο.

  Στην ταινία βλέπουμε τον αξιωματικό που είναι απελπισμένος που δεν μπόρεσε να πάρει μέρος σε τρεις μάχες γιατί αρρώστησε και βρέθηκε στο νοσοκομείο. Και βέβαια τον άλλο, που θέλει να πάει αμέσως στον στρατό να πολεμήσει και όχι να πάει στην ακαδημία πολέμου, όπου θα έβγαινε αξιωματικός.

  Ακούμε και ένα τραγούδι που συντέθηκε μετά την επιτυχή απόκρουση των Μογγόλων, που είχαν επιτεθεί να καταλάβουν την Ιαπωνία.

  Για αυτό είχα γράψει στην ανάρτησή μου σε μια επίσης προπαγανδιστική ταινία του Κουροσάβα, που γυρίστηκε τα χρόνια του πολέμου.

  Τελικά δεν ήταν του Κουροσάβα, κάποιου άλλου ήταν, δεν την βρίσκω, δεν έχει σημασία. Αυτό που έγραφα είναι ότι χρησιμοποιούν για να εμψυχώσουν το φρόνημα των γιαπωνέζων ένα τραγούδι με το οποίο απέκρουσαν εισβολείς, ενώ οι ίδιοι είναι τώρα εισβολείς.

  Προπαγανδιστική ταινία, όμως έχει μεγάλο ενδιαφέρον το τέλος της, το οποίο διαρκεί πέντε ολόκληρα λεπτά. Σ’ αυτό η Κινούγιο Τανάκα τρέχει να προλάβει τους στρατιώτες που φεύγουν για τον πόλεμο. Ανάμεσά τους και ο γιος της. Μετά από κάμποση ώρα τον βρίσκει. Χαίρεται, αλλά στο τελευταίο πλάνο τη βλέπουμε να κλαίει. Μάλιστα στο τέλος του ενώνει τα χέρια της σε σχήμα ικεσίας, σαν να παρακαλεί για τη σωτηρία του γιου της.

  Σαν τη μύγα μέσα στο γάλα.

  Όλοι και όλες γύρω της πανηγυρίζουν, εκτός από αυτήν.

  Αυτό στοίχισε στον Kinoshita.

  Αλλά αντί να σας παραπέμψω στον σύνδεσμο της βικιπαίδειας, θα αντιγράψω το επίμαχο απόσπασμα.

  In the wordless final scene of the movie, Shintaro marches off with the army for deployment in the invasion of Manchuria. Tanaka's character runs alongside him tearfully and expresses her anxiety over his well-being.^[4][5] Japanese wartime censors were upset by this scene because Japanese mothers in films were supposed be depicted as being proud to send their sons to battle, and not being at all upset about it.^[6] According to film critic Donald Richie, the scene was spared being cut because arguably Tanaka's emotions were caused by her internal conflict between her duty to be happy to send her son off to war and her own selfishness by loving and trying to possess him.^[6] Criterion Collection essayist Michael Koresky and others attribute the fact that the script escaped censorship of this scene to the fact that the scene is wordless, and so in the script it merely states "The mother sees the son off at the station".^[3][7] Koresky attributes the scene's power to purely cinematic elements, i.e., "expressive cutting, the variations in camera distance, Tanaka’s stunning performance."^[3]

As a result of the final scene, which according to Richie was called "deplorable and an unnecessary stain on an otherwise fine film," Kinoshita was subjected to enhanced attention from the censors until the end of the war.^[6] Reportedly, an army officer stormed into the Shochiku film studio after the film's premiere on November 22, 1944, accusing Kinoshita of treason.^[7] He would not be permitted to release another film until after the war ended.^[3]

According to author Alexander Jacoby, Army is superficially conformist but the final scene is an expression of Kinoshita's "antimilitarist sentiments."^[1] Kinoshita later stated that "I can’t lie to myself in my dramas. I couldn’t direct something that was like shaking hands and saying, ‘Come die.’”^[3]