Mani Haghighi, Men at work (2006) και Modest reception (2012)

Mani Haghighi, Men at work (2006) και Modest reception (2012)

http://en.wikipedia.org/wiki/Mani_Haghighi

http://www.imdb.com/title/tt0499335/

http://www.trigon-film.org/de/movies/Modest_Reception

http://www.imdb.com/title/tt2245049/  

  Βλέποντας τις δυο αυτές ταινίες του Mani Haghighi επιβεβαίωσα για μια ακόμη φορά ότι η ποιότητα μιας ταινίας δεν έχει μεγάλη σχέση με τον προϋπολογισμό της. Πυρηνική δύναμη μεν το Ιράν αλλά φτωχός ο λαός, οι οικονομικές δυνατότητες των κινηματογραφιστών του δεν μπορούν να συγκριθούν με τις οικονομικές δυνατότητες των κινηματογραφιστών του σατανά, των ΗΠΑ δηλαδή.

  Και γράφοντας αυτές τις γραμμές μου ήλθε στο μυαλό ένας παραλληλισμός. Το θέατρο Kabuki της Ιαπωνίας που αναπτύχθηκε την εποχή των σογκούν ήταν το λαϊκό θέατρο, σε αντίθεση με το Νο που ήταν το θέατρο της αριστοκρατίας. Οι σογκούν, για να σταματήσουν τις συγκρούσεις των daimyo, των φεουδαρχών δηλαδή, κυβέρνησαν σαν στυγνοί δικτάτορες. Ο λαός που καταπιεζόταν κατέφευγε στο θέατρο για να ξεδώσει, όπως έκαναν και οι κινέζοι τρακόσια χρόνια πριν όταν τους κατέκτησαν οι Μογγόλοι. Στο λαϊκό αυτό θέατρο οι γυναίκες ηθοποιοί, που ερέθιζαν το φιλοθεάμον κοινό, συχνά εκδιδόταν. Οι σογκούν, που όπως όλοι οι δικτάτορες ήταν όχι μόνο στυγνοί καταπιεστές αλλά και πουριτανοί στη νοοτροπία, απαγόρευσαν την εμφάνιση των γυναικών στη σκηνή. Τις γυναίκες τις αντικατέστησαν νεαροί έφηβοι στους γυναικείους ρόλους. Όμως και αυτοί άρχισαν να εκδίδονται, και τότε οι σογκούν επέβαλαν οι άντρες ηθοποιοί να έχουν κουρεμένο το μπροστινό μέρος της κεφαλής τους ώστε να μη μοιάζουν καθόλου με γυναίκες, για να μη διεγείρουν σεξουαλικά τους θεατές. Οι ηθοποιοί αυτοί, για να είναι πειστικοί στο ρόλο τους ως γυναίκες, έπρεπε να αναπτύξουν την υποκριτική τους ικανότητα στο έπακρο.

  Έτσι και με τον ιρανικό κινηματογράφο. Με τα φτωχά μέσα που διαθέτει πρέπει να είναι ιδιαίτερα επινοητικός σεναριακά και σκηνοθετικά για να μπορέσει να δώσει τα αριστουργήματα που μας δίνει.

  Δεν μπορώ να φανταστώ ταινία με χαμηλότερο προϋπολογισμό από την «Άντρες στην εργασία».

  Μια παρέα, καθώς προχωρούν με το αυτοκίνητό τους σε μια ορεινή περιοχή χωρίς ίχνος πράσινου και με  χιονισμένες τις βουνοκορφές, συναντούν στην άκρη ενός γκρεμού έναν όρθιο βράχο σαν επιτύμβια στήλη που μοιάζει με ινδιάνικο γλυπτό. Η πρόκληση είναι να τον ρίξουν κάτω. Κατεβαίνουν από το αμάξι και αρχίζουν διάφορες προσπάθειες, χωρίς αποτέλεσμα. Είναι όμως επίμονοι. Κάποιοι άλλοι που έρχονται κατόπιν, αντιμετωπίζουν την ίδια πρόκληση. Off the stage θα το καταφέρουν στο τελευταίο πλάνο της ταινίας.

  Όχι όλοι. Κάποιοι θα εγκαταλείψουν, αφού μάλιστα πρέπει να φροντίσουν και έναν από την παρέα που τραυματίστηκε.

  Στην προσπάθειά τους να ρίξουν τον βράχο βλέπουμε τις σχέσεις, τις αντιθέσεις και τις εντάσεις που αναπτύσσονται μεταξύ τους, αλλά κι αυτές που κουβαλούν μαζί τους από πριν, κυρίως τα ζευγάρια. Μου θύμισε πολύ την ταινία του Nuri Bilge Ceylan, «Κάποτε στην Ανατολία», όπου ένα μεγάλο μέρος της ταινίας δεν είναι παρά οι σχέσεις και οι αφηγήσεις των ηρώων, παράπλευρες και εν πολλοίς άσχετες με την κύρια αποστολή τους, την αναζήτηση ενός πτώματος που κάπου το έχει θάψει ο δράστης που είναι μαζί τους και δεν μπορεί να θυμηθεί πού.

  Η άλλη ταινία, η «Μέτρια ανταπόκριση», αποτελώντας κατά κάποιο τρόπο την αντιστροφή της «Άνδρες στην εργασία», είναι ιδιαίτερα επινοητική σεναριακά. Ενώ στην «Άνδρες στην εργασία» η δράση διαδραματίζεται σε ένα χώρο και ο στόχος δεν μπορεί παρά να είναι ψηφιακός, δηλαδή «ή όλα ή τίποτε», στην «Μέτρια ανταπόκριση» είναι αναλογικός, δηλαδή μπορεί να επιτευχθεί εν μέρει. Έχουμε διαδοχικούς χώρους δράσης με ένα στόχο που επιμερίζεται.

  Πρωτότυπος στόχος. Το ζευγάρι θέλει να μοιράσει σε κάποιους, τυχαίους ανθρώπους, ένα σωρό χρήματα. Δεν θυμάμαι πως τα βρήκαν, πάντως πρέπει να είναι σαν τα κατοχικά λεφτά, μέσα σε μικρούς σάκους. Είναι κάμποσοι οι σάκοι, 26 αν θυμάμαι καλά, και πρέπει να τους μοιράσουν σε κάμποσους ανθρώπους.

  Και εδώ αρχίζουν οι δυσκολίες. Δεν είναι εύκολο να τους πείσουν να τα δεχτούν. Επινοούν χίλιους δυο τρόπους μέχρι να τους καταφέρουν. Σε ένα επεισόδιο, ο άντρας προσπαθεί να πείσει έναν πατέρα που αγωνίζεται να σκάψει ένα λάκκο να θάψει το νεκρό μωρό του να του το πουλήσει. Φυσικά αυτός αρνείται. Στο τέλος θα πεισθεί. Παίρνει τα λεφτά και φεύγει, ενώ ο άντρας θα μείνει και θα προσπαθήσει να ανοίξει τον λάκκο για να θάψει το άτυχο μωρό. Σε ένα άλλο επεισόδιο πείθουν με μεγάλη δυσκολία κάποιον να τους πουλήσει το ετοιμοθάνατο γαϊδούρι του. Στην τελευταία σκηνή του έργου θα το σκοτώσουν πυροβολώντας το, για να μην υποφέρει.

   Δεν ξέρω αν υπάρχει κινηματογράφος του παράλογου, αλλά αν υπάρχει, αυτή η ταινία θα πρέπει να είναι το αριστούργημα του είδους. Ακούς εκεί να σου δίνουν λεφτά και να μην τα παίρνεις!!!