Book review, movie criticism

Monday, December 5, 2011

Hana Makhmalbaf, Buddha collapsed out of shame

Hana Makhmalbaf, Buddha collapsed out of shame, 2007

 

 
Το αφηγηματικό μοτίβο της ταινίας είναι η οδύσσεια ενός μικρού παιδιού, και συγκεκριμένα ενός κοριτσιού, που το βρήκαμε και στο «Άσπρο μπαλόνι» και στον «Καθρέφτη», και πιθανόν υπάρχει και σε άλλα ιρανικά έργα που δεν μπορώ να θυμηθώ αυτή τη στιγμή. Στο «Άσπρο μπαλόνι» το κοριτσάκι ψάχνει να αγοράσει ένα χρυσόψαρο. Στον «Καθρέφτη» ψάχνει να γυρίσει σπίτι, έχουμε δηλαδή κυριολεκτικά οδύσσεια. Στην ταινία της Άννας Μαχμαλμπάφ το κοριτσάκι θέλει να πάει σχολείο. Πρέπει όμως πρώτα να αγοράσει τετράδιο και μολύβι, και για να βρει λεφτά πρέπει κάτι να πουλήσει. Το μόνο που έχει να πουλήσει είναι αυγά. Θα δυσκολευτεί πολύ. Όταν τα καταφέρνει όλα αυτά, πηγαίνει στο σχολείο με το γειτονόπουλο. Όμως ο δάσκαλος τη διώχνει, είναι σχολείο για αγόρια, το σχολείο για κορίτσια είναι πέρα από το ποτάμι. Στο δρόμο για το σχολείο συναντάει μια ομάδα παιδιών που παίζουν τους Ταλιμπάν. Ετοιμάζονται να τη λιθοβολήσουν, τη φυλακίζουν, το σκάει. Βρίσκει τελικά το σχολείο, για να εκδιωχθεί και από εκεί κακήν κακώς καθώς βάφτηκε με τις συμμαθήτριές της με το κραγιόν που είχε φέρει για μολύβι-τα λεφτά που μάζεψε έφταναν μόνο για το τετράδιο. Στην επιστροφή συναντάει πάλι τα αγόρια, που αυτή τη φορά παίζουν τους αμερικάνους, και αυτή είναι τρομοκράτης. Την πυροβολούν με τα ξύλα που κρατούν, δήθεν τουφέκια. Πρέπει να υποκριθεί ότι την σκοτώνουν για να την αφήσουν ήσυχη.
Στην αρχή νόμιζα ότι το θέμα ήταν το ίζημα που άφησαν οι Ταλιμπάν μετά την ανατροπή τους στις νοοτροπίες των παιδιών. Είχα διαβάσει βέβαια ότι και πριν τους Ταλιμπάν τα πράγματα δεν ήταν πολύ διαφορετικά, και ξέρω επίσης ότι και μετά δεν άλλαξαν πολύ (την ιστορία την έχω αφηγηθεί αλλού, να μην την επαναλαμβάνω. Δείτε το cause μου στο facebook, Sayed Pervez Kambaksh, Afgan student condemned to death http://www.facebook.com/pages/Sayed-Pervez-Kambaksh/140940872599546). Όμως η Hana διευρύνει το θέμα περισσότερο: εδώ δεν πρόκειται απλά για τον φονταμενταλισμό των Ταλιμπάν που δεν άφηναν τις γυναίκες να πηγαίνουν σχολείο, αλλά γενικά για την καταπίεση που υφίσταται το γυναικείο φύλο από το ανδρικό (τα ίδια παιδιά αργότερα παίζουν τους αμερικάνους), και που ξεκινάει από την παιδική ηλικία. Η Hana Makhmalbaf ίσως καταδικάζει και τα πολεμοχαρή παιχνίδια των αγοριών. Υπάρχει μια έντονη συζήτηση πάνω σ’ αυτό το θέμα. Δεν θέλω να πάρω θέση. Πάντως τα παιδιά αυτά μου θύμισαν την παιδική μου ηλικία, όταν και εμείς, στην πλαγιά του προφήτη Ηλία, στις πρόποδες του οποίου βρίσκεται το χωριό μου, παίζαμε πόλεμο, ακριβώς με τον ίδιο τρόπο. Πάντως δεν προπηλακίζαμε περαστικά παιδιά, ήταν μια υπόθεση μεταξύ μας, μεταξύ των δυο ομάδων δηλαδή στις οποίες χωριζόμασταν.

No comments: