Henri Agel, Αισθητική του κινηματογράφου

Henri Agel, Αισθητική του κινηματογράφου (μετ. Κώστα Ζαρούκα), Ι.Ζαχαρόπουλος χχ σελ. 120

  Όταν αγοράζεις βιβλία και τα καταχωνιάζεις στο «ράφι των τύψεων» με το σκεπτικό ότι θα τα διαβάσεις κάποια στιγμή στο μέλλον είναι αναπόφευκτο να ξεχάσεις κάποια στιγμή ότι τα αγόρασες και να τα αγοράσεις ξανά. Μου έχει συμβεί κάμποσες φορές. Στις 15 μέρες που είμαι στην Κρήτη ανακάλυψα τρεις τέτοιες διπλοαγορές: «Τόνιο Κρέγκερ», «Δόκτωρ Ζιβάγκο» και «Αισθητική του κινηματογράφου».

  Όταν βρήκα στο ράφι την «Αισθητική του κινηματογράφου» αποφάσισα να τη διαβάσω, με δεδομένο ότι τα τελευταία χρόνια ασχολούμαι αρκετά με το σινεμά. Θυμόμουνα αμυδρά ότι την είχα ξαναδιαβάσει, αλλά δεν βρήκα υπογραμμίσεις. Το αντίτυπο με τις υπογραμμίσεις το βρήκα μετά, όταν κόντευα να την τελειώσω. Καθώς σημειώνω την ημερομηνία που τελειώνω την ανάγνωση ενός βιβλίου στην τελευταία του σελίδα, είδα πως την είχα διαβάσει πριν εννιά χρόνια.

  Έχω ξαναγράψει πόσο υποτιμημένο είναι το σενάριο σε σχέση με τις τεχνικές, πάνω στις οποίες στηρίζεται το ύφος ενός σκηνοθέτη. Ο απλός θεατής μαγεύεται από το ύφος, αλλά αν τον ρωτήσεις γιατί του άρεσε μια ταινία θα αναφερθεί κυρίως στην υπόθεση. Και εγώ απλός θεατής είμαι, και ο ιρανικός κινηματογράφος μου αρέσει όχι εξαιτίας του ύφους αλλά εξαιτίας της πλοκής των έργων του. Οι ιρανοί δεν προσπαθούν να κάνουν πρωτοποριακό σινεμά, προσπαθούν με τα εκφραστικά μέσα του κινηματογράφου να πουν μια ιστορία, και μέσω αυτής να μεταδώσουν ιδέες και συναισθήματα.

  Δεν είναι βέβαια κακό να ξέρεις και τη «γλώσσα» του κινηματογράφου, και κατά καιρούς τη μελετώ, όταν πέσει κάποιο σχετικό βιβλίο στα χέρια μου. Πιστεύω ότι ξέρω περισσότερα πράγματα πάνω σ’ αυτή από ό,τι ο μέσος κινηματογραφόφιλος. Όμως για μένα το στόρι είναι το πρωτεύον, και έχω προσέξει ότι σχεδόν όλοι οι μεγάλοι σκηνοθέτες υπογράφουν οι ίδιοι τα σενάριά τους.

  Έχω να γράψω για πολλά βιβλία, γι’ αυτό θα παραθέσω μόνο ένα απόσπασμα.

  «Κριτικοί σαν τον Bolshiakov και τον Cherbine πιστεύουν πως σε μια Τέχνη σαν τον κινηματογράφο “είναι φανερή η πρωταρχική θέση του περιεχομένου απέναντι στη μορφή”. Η καλλιτεχνική τελειοποίηση ενός φιλμ θάρθει από την αυθεντικότητα της ζωής που θα αισθανθούμε να εκφράζεται δια μέσου αυτού του φιλμ. Το μόνο κριτήριο είναι η αλήθεια των θεμάτων» (σελ. 94).

  Εν τάξει, δεν είναι το μόνο κριτήριο, και η μορφή μετράει, όμως γενικά προσυπογράφω την παραπάνω αντίληψη.