Στέλλα Αρκάδη, Η Νίκη της Σαμοθράκης

Στέλλα Αρκάδη, Η Νίκη της Σαμοθράκης, Καρδαμίτσα, 2000, σελ. 80

Κρητικά Επίκαιρα, Φλεβάρης 2001

Η Νίκη της Σαμοθράκης είναι η τελευταία ποιητική συλλογή της Στέλλας Αρκάδη, το έργο της οποίας έχουμε παρουσιάσει και στο παρελθόν από τα Κρητικά Επίκαιρα. Ποίηση υπαρξιακή με Καβαφικούς απόηχους, μετεωρίζεται ανάμεσα στη σκοτεινότητα της άρθρωσης μιας εσώτερης αγωνίας και ενδοσκόπησης, και στην αποφθεγματική διαύγεια ενός διεισδυτικού βλέμματος που διαπερνά την κρούστα των πραγμάτων και φτάνει στην ουσία τους, όπως στο παρακάτω Παρμενίδιο απόσπασμα:

Τίποτα δεν αλλάζει.
Μόνο το φίδι το πουκάμισό του.
ό,τι υπάρχει ενδιάμεσα
Είναι το ποίημα.
Αξίζει
Και ζούμε (σελ. 42).

Ή ποίηση είναι εκείνη που κάνει τη ζωή άξια να τη ζούμε.
Το παρακάτω απόσπασμα είναι επίσης μια μεταποίηση (κατά το μεταγλώσσα), δηλαδή ένα σχόλιο πάνω στην ποίηση:

Έχε το νου σου Οφηλία. Ο Άμλετ είναι έτσι καμωμένος:να τυραννιέται. Μην ακουμπάς πάνω σε ποιητές και σε βασιλόπουλα (σελ. 67).

Και γιατί γράφει ποίηση η Στέλλα Αρκάδη;

Για να μη φοβηθώ. Να μην ενδώσω
Για να κρατήσω τη νήπια σχέση με τα πράγματα (σελ. 10).

Το στίγμα της ποίησής της βρίσκεται στους παρακάτω στίχους:

Όχι, δεν ελπίζω
Γενικώς δεν ελπίζω (σελ. 8).

Είσαι ελεύθερη, θα της έλεγε ο Νίκος Καζαντζάκης αν ζούσε.
Δεν είναι μόνο της γης οι κολασμένοι που έπαψαν να ελπίζουν, είναι και οι πνευματικοί άνθρωποι. Το παρακάτω απόσπασμα είναι πολύ χαρακτηριστικό:

Ernesto Quevara de la Serna.
To ωραίο κεφάλι σου, όπως του δικού μας του Άρη
Λάμπει ανέγγιχτο.
Μπορούσες να γιατρέψεις αφρικανόπουλα
Κι όπου αλλού την πήγες την επανάσταση
Πριν τα οράματα γίνουν ασπάλακες
Κι εσύ μπλουζάκια για κολεγιόπαιδα (σελ. 51)

Οι επαναστάτες εξέλειπαν, τώρα έχουμε τους πολιτικούς. Συγγενής διαμαρτία το εξουσιάζειν (ο δαίμων του τυπογραφείου το έκανε διαμαρτυρία) γράφει κάπου αλλού (σελ. 43). Ένας άλλος ποιητής, ο Γιάννης Βαρβέρης, μιλάει για αγωνία της εξουσίας. Οι ποιητές δεν χαρίζονται, καθώς και τροβαδούροι όπως ο Σαββόπουλος, που κατάγγειλε κι αυτός, πάνε τώρα 30 χρόνια (Στη φοιτητριούλα, που σ’ έχει ερωτευθεί, θα σε καταγγείλω…).
Η Στέλλα Αρκάδη έχει μακρά μαθητεία στο θέατρο. Είναι ολότελα πρωτότυπο το επιστολογραφικό ποίημά της, που απευθύνεται στον Τσέχωφ, σε ένα κυρίως οικολογικό μήνυμα, αφού πιο πρώτα παραθέσει σχετικό απόσπασμα από τον Θείο Βάνια:

Αγαπημένε μου συγγραφέα,
Μέρες τώρα καίγεται η Πεντέλη.
Τεφρά βραδινά με το φεγγάρι να σέρνει πάνω
Στα έπιπλα σκιές κι ο άνεμος να φέρνει μιαν απόκοσμη βοή…(σελ. 27).

Ο Βαν Γκογκ αφαίρεσε όλο το κίτρινο απ’ την άνοιξη, γράφει κάπου αλλού (σελ. 50). Εγώ θα έλεγα ότι της το πρόσφερε. Θυμάμαι, σαν μαθητής στην Ιεράπετρα, στις εκδρομές μας στον Άγιο Ανδρέα, τους αγρούς να έχουν πλημμυρίσει από το κίτρινο του Βαν Γκογκ. Η τέχνη μας δανείζει άλλο μάτι να βλέπουμε τη φύση.
Οι παρακάτω τέσσερις στίχοι είναι από τους πιο επιγραμματικούς που γράφηκαν για τις σχέσεις των δύο φύλων:

Κι οι προπάτορές μας ρίχτηκαν στο χώμα
Σ’ έναν άγριον έρωτα
Για να πάρει εκείνος πίσω την πλευρά του
Κι εκείνη να ολοκληρώσει την αρπαγή (σελ. 68).

Πολύ χαρακτηριστικοί είναι και οι παρακάτω στίχοι:

Τώρα που λείπεις
Στάζει στο χώμα
Η αξόδευτη τρυφερότητα
Επί ματαίω, όπως το σπέρμα του Αυνάν (σελ. 74).

Θα σημειώσουμε ακόμη τον υπέροχο ποιητικό νεολογισμό αείνθεμο (σελ. 39).
Η Στέλλα Αρκάδη κάνει λογοπαίγνια με ομωνυμίες. Με το stella cadente (σελ. 14) κάνει λογοπαίγνιο με το όνομά της. Επίσης: Γραφή γραμμική βήτα – ποια vita – λέω (σελ. 52). (stella cadente, αστέρι που πέφτει, vita = ζωή).
Η συλλογή τελειώνει με ένα υπέροχο εφέ τέλους, με το τετράστιχο:

Δον Κιχότη, δον Μανουέλ,
Είμαι η δόνια Σιλένθιο (σιωπή)
Όλο και πιο λίγα θα λέω στο εξής
Στο λόγο μου.

Ελπίζουμε να μην τον κρατήσει.