Antoneta Alamat Kusijanović, Τελευταίο καλοκαίρι (Murina, 2021)

Antoneta Alamat Kusijanović, Τελευταίο καλοκαίρι (Murina, 2021)

 

  Από χθες στους κινηματογράφους

  Ένα οικογενειακό δράμα παρακολουθούμε στα παράλια της Κροατίας.

  Ένα κουαρτέτο είναι οι κεντρικοί χαρακτήρες της ταινίας: ο πατέρας, αυταρχικός, η μητέρα, παραιτημένη, η κόρη, ατίθαση, και ο φίλος, παλιά ερωτευμένος με τη μητέρα και παλιός εργοδότης του πατέρα. Της είχε κάνει μάλιστα και πρόταση γάμου.

  Ο φίλος θα μεσολαβήσει για την αγορά μιας παραλιακής έκτασης όπου θα μπορούσε να κτισθεί ένα θέρετρο. Δεν είναι ιδανική τοποθεσία, αλλά ο πατέρας ελπίζει να τους ξεγελάσει. Με τα λεφτά που θα κερδίσει θα αγοράσουν ένα διαμέρισμα στο Ζάγκρεμπ, θα φύγουν από αυτό τον ψαρότοπο.

  Και οι συγκρούσεις: η κόρη θέλει να φύγει, με κάθε τρόπο. Ο παλιός έρωτας της μητέρας δεν έχει ξεχαστεί. Ο πατέρας, αυταρχικός, θα καταφύγει σε μια τιμωρία για την κόρη που θα έχει καταστροφικές συνέπειες. Την κατηγορεί ότι ψιλοφλερτάρει με το φίλο του.

  Περισσότερο από το στόρι μαγεύουν οι παρα-επι-υποθαλάσσιες εικόνες. Και στο τέλος υπάρχει ένα φοβερό σασπένς.

  Εσείς που δεν έχετε φύγει ακόμη για διακοπές, καλό είναι να τη δείτε.

  Για το κροάτικο όνομα της ταινίας γράφει η βικιπαίδεια: The English name, [moray] from the early 17th century, derives from Portuguese moréia, which itself derives from Latin mūrēna, in turn from Greek μύραινα, muraina; these are the Latin and Greek names of the Mediterranean moray.

  Ελληνική λοιπόν η προέλευση της λέξης, μύραινα. Εμείς την ξέρουμε σαν σμέρνα (είναι αυτή που είδαμε στην ταινία, και που μοιάζει με χέλι και φίδι) και που το δάγκωμά της είναι φοβερό και τρομερό. Ιστορίες μ’ αυτή με συνοδεύουν από τα παιδικά μου χρόνια, και κάθε φορά που κολύμπαγα κοντά σε βράχια είχα κάποιο φόβο, μην ξετουλουπώσει ξαφνικά και μου ρίξει καμιά δαγκωνιά.

 

 

Zhang Yang, Shower (洗澡1999)

 

Zhang Yang, Shower (洗澡1999)

 

Την είδα πριν χρόνια αλλά την ξαναείδα, θυμόμουν πόσο πολύ μου άρεσε. Ένας πατέρας με τον γιο του που πάσχει από σύνδρομο down λειτουργούν μια μικροεπιχείρηση με λουτρά σε κάποια γειτονιά του Πεκίνου. Ο μεγάλος γιος τους επισκέπτεται. Βοηθάει. Κάποια στιγμή ο πατέρας πεθαίνει. Τον αδελφό του θα τον πάρει μαζί του.

Συγκινητική κωμωδία, όπου βλέπουμε όχι μόνο την αγάπη που επικρατεί ανάμεσα στα τρία αυτά άτομα, αλλά και την ανθρωπιά και την καλοσύνη που χαρακτηρίζει όλα τα πρόσωπα που βλέπουμε στην ταινία.

Θυμήθηκα και το «Rain man» (1988) με τον Τομ Κρούζ και τον Ντάστιν Χόφμαν, όπου βλέπουμε πάλι μια παρόμοια σχέση, με τον νεαρό που φροντίζει τον καθυστερημένο αδελφό του.

Θυμήθηκα και το «Γάλα» (2011) του Γιώργου Σούγια. Δεν έγραψα γι’ αυτήν αλλά είναι καταπληκτική ταινία. Σ’ αυτήν ο νεαρός αναγκάζεται τελικά να κλείσει στο ψυχιατρείο τον παρανοϊκό αδελφό του. Υπάρχει και μια άλλη ταινία με ίδιο τέλος, για την οποία θυμάμαι ότι έχω γράψει, δεν μπόρεσα όμως να την εντοπίσω. Και βέβαια το «Λεωφορείον ο πόθος», με την ταλαίπωρη Blanche Dubois να καταλήγει και αυτή στο ψυχιατρείο. Στην κινέζικη αντίθετα, ο μεγάλος αδελφός βάζει προσωρινά, για δυο μήνες, τον αδελφό του σε ένα ίδρυμα, μέχρι να τακτοποιήσει τα πράγματα στο σπίτι του και να πείσει τη γυναίκα του να τον δεχθεί. Όταν όμως βλέπει σε τι συνθήκες τον έχει ρίξει, τον παίρνει και φεύγουν.

Υπάρχει μια ωραία σκηνή, με έναν νεαρό πελάτη των λουτρών που υποφέρει επίσης από σύνδρομο down. Τραγουδάει πάντα, κάτω από την ντουζιέρα, το O Sole mio. Σε μια γιορτή της γειτονιάς δεν καταφέρνει να ανοίξει το στόμα του. Όμως ο καθυστερημένος αδελφός που ξέρει το πρόβλημά του, ανοίγει μια βρύση και του ρίχνει νερό πάνω από το κεφάλι του με ένα λάστιχο. Ως δια μαγείας αρχίζει να τραγουδάει. Καταχειροκροτείται. Πιστεύω ότι ο Woody Allen αυτή τη σκηνή είχε υπόψη του όταν έμπαζε μια ανάλογη σκηνή στην ταινία του «To Rome with love».

Τον Zhang Yang τον έχω δει πακέτο. Από εκεί έκανα αντιγραφή και επικόλληση το «Shower» για να κάνω ξεχωριστή ανάρτηση, με την ευκαιρία που είδα τα «37 δευτερόλεπτα» και τον «Άνθρωπο της βροχής».

Barry Levinson, Ο άνθρωπος της βροχής (Rain man, 1988)

Barry Levinson, Ο άνθρωπος της βροχής (Rain man, 1988)

 

  Βλέποντας τα «37 δευτερόλεπτα» με έπιασε η νοσταλγία να ξαναδώ τον «Άνθρωπο της βροχής» και το «Shower». Είδα πρώτα τον «Άνθρωπο της βροχής».

  Ο Ντάστιν Χόφμαν είναι ένας αγαπημένος μου ηθοποιός, και η ερμηνεία που κάνει υποδυόμενος τον αυτιστικό αδελφό του Τομ Κρουζ είναι εκπληκτική. Πολύ ωραία (και με τις δυο σημασίες της λέξης) η ελληνοϊταλίδα Valeria Golino, που τότε βέβαια δεν την ήξερα.

  Και πάλι βλέπουμε το μοτίβο, μια αρχική αδιαφορία, αν όχι αντιπάθεια, να εξελίσσεται σε βαθύ αίσθημα αγάπης.

   Όταν ήταν δεκαέξι χρονών ο Τομ Κρουζ βούτηξε την μπουίκ του πατέρα του για να πάει βόλτα με τους φίλους του. Τους συνέλαβαν αστυνομικοί. Ο πατέρας του δήλωσε κλοπή του αυτοκινήτου και όχι ότι το πήρε ο γιος του. Τον άφησε μέσα δυο μέρες μέχρι που πήγε και τον έβγαλε. Ο Τομ Κρουζ έφυγε από το σπίτι και δεν θέλησε να τον ξαναδεί. Από τότε δεν είχε επαφή μαζί του.

  Ο πατέρας του πέθανε και τον κάλεσαν να του διαβάσουν τη διαθήκη. Όλη την περιουσία του, τρία εκατομμύρια δολάρια, την άφησε στον αυτιστικό αδελφό του, και στον ίδιο την μπουίκ, συλλεκτικής αξίας τώρα, που στάθηκε αιτία να μην ξαναϊδωθούν. Για τον αυτιστικό αδελφό του μαθαίνει τώρα για πρώτη φορά.

  Πηγαίνει και τον παίρνει από το ίδρυμα όπου τον είχαν. Θέλει να εκβιάσει, να πάρει τη μισή περιουσία. Είναι αδελφός του, έχει δικαίωμα κηδεμονίας.

  Η ταινία εξελίσσεται σε road movie με διάφορα επεισόδια.

  Ο Χόφμαν είναι μεν αυτιστικός αλλά έχει καταπληκτική μνήμη. Κάνει εν ριπή οφθαλμού ταχύτατους υπολογισμούς.

  Είχαμε έναν τέτοιο μαθητή στο σχολείο μου, ένα χρόνο μικρότερος από μένα. Χριστάκης το όνομά του, έχω ξεχάσει το μικρό. Μάλιστα είχε ενδιαφερθεί γι’ αυτόν η βασίλισσα.

  Μετά από χρόνια που τον συνάντησα μου είπε ότι είχε αρχίσει να χάνει σταδιακά αυτή του την ικανότητα.

  Την εξαιρετική αυτή μνήμη τη χρησιμοποίησαν στο καζίνο. Κέρδισαν αρκετά λεφτά ώστε να ξελασπώσει ο Κρουζ από κάτι χρέη που του προέκυψαν ξαφνικά.

  Αυτό που βλέπουμε είναι η σταδιακή μεταστροφή των αισθημάτων του Κρουζ απέναντι στον αυτιστικό αδελφό του. Στο τέλος του έργου τον βλέπουμε να του υπόσχεται ότι θα περάσει σε δεκαπέντε μέρες να τον δει στο ίδρυμα που βρίσκεται. Για την κληρονομιά δεν γίνεται πια λόγος.

  Πολύ καλή ταινία, το 8 που έχει στο IMDb δείχνει ότι άρεσε πολύ.