Book review, movie criticism

Sunday, October 23, 2016

Zhang Yang, Paths of the soul



Zhang Yang, Paths of the soul (冈仁波齐2015)

  Έχουμε γράψει σχεδόν για όλα τα έργα του Zhang Yang. Σειρά έχουν σήμερα τα «Μονοπάτια της ψυχής».
  Τύφλα να ’χουν οι χατζήδες, οι χριστιανοί που πάνε στην Ιερουσαλήμ και οι μουσουλμάνοι που πάνε στην Μέκκα, παίρνοντας το αεροπλάνο και πηγαίνοντας αραχτοί (άντε, κάποιοι πάνε και οδικώς). Στο έργο αυτό του Τζανγ Γιανγκ βλέπουμε ένα προσκύνημα που για να φτάσεις στον τόπο προορισμού περνούνε μήνες. Και ο τόπος προορισμού είναι το Gang ren bo qi (Kang rinpoche μεταφράζει το imdb και δεν βλέπω να υπάρχει μετάφραση στα ελληνικά), ένας ιερός τόπος σε ένα βουνό πάνω από τη Λάσα, την πρωτεύουσα του Θιβέτ.
  Ο παππούς έχει γεράσει, θέλει πριν πεθάνει να κάνει το προσκύνημα στον ιερό αυτό τόπο. Χρόνια τώρα έχει εκφράσει αυτή την επιθυμία. Ο ανιψιός του θα τον βοηθήσει να την εκπληρώσει δηλώνοντας ότι θα τον συνοδεύσει, όμως μετά την πρωτοχρονιά. Μαθαίνοντας το σχέδιό τους δηλώνουν και άλλοι την πρόθεσή τους να συμμετάσχουν, συγγενείς, φίλοι, χωριανοί. Αν μέτρησα καλά, μαζεύτηκαν κάπου δώδεκα άτομα. Ανάμεσά τους και ένα μικρό κοριτσάκι που φαίνεται να το διασκεδάζει.
  Δεν φανταζόμουν πώς θα ήταν αυτό το προσκύνημα. Θα διανύσουν 1200 χιλιόμετρα, πεζοί, και κατά τη διαδρομή, κάθε επτά βήματα, θα ξαπλώνουν μπρούμυτα και θα ξανασηκώνονται. Στα χέρια έχουν κάτι σαν ξυλοπαντόφλες, και με αυτές ακουμπάνε πρώτα στο οδόστρωμα, περίπου σαν να κάνουν βουτιά. Όταν σηκώνονται τις κτυπάνε τρεις φορές μεταξύ τους. Ο πιστός προσκυνητής, λένε, κάνει καρούμπαλο στο μέτωπο. Όλοι έχουν. Φυσικά με τέτοιο τρόπο βαδίσματος δεν μπορούν να κάνουν πάνω από δέκα χιλιόμετρα την ημέρα, γι’ αυτό και η πορεία διαρκεί μήνες.
  Τους συνοδεύει ένα τρακτέρ που σέρνει μια σκεπαστή καρότσα. Εκεί έχουν τα εφόδιά τους, ρούχα, τρόφιμα και μια σκηνή, την οποία στήνουν το βράδυ.  
  Κατά τη διαδρομή τους βλέπουμε την καλοσύνη, τόσο τη δική τους όσο και των ντόπιων που συναντούν. Είναι πρόθυμοι να τους φιλέψουν και να τους φιλοξενήσουν. Οι ίδιοι θα καλέσουν ένα γέρο στη σκηνή τους καθώς, μόνος του καθώς είναι, δίπλα σε μια φωτιά που έχει ανάψει, σίγουρα θα ξεπαγιάσει τη νύχτα. Τα πάντα είναι σκεπασμένα με χιόνι.
  Πιο πριν είχαν κατασκηνώσει δίπλα στο δρόμο. Βλέπουν έναν άνδρα που κάνει αυτές τις σαν-γονυκλισίες, μια γυναίκα που σέρνει ένα κάρο και ένα γαϊδουράκι δίπλα. Τους προσκαλούν για τσάι. Από πού είναι; Είναι από το Για Αν, μια επαρχία το Σετσουάν (από εκεί που ήταν και ο καλός άνθρωπος, να συμπληρώσουμε εμείς). Και γιατί σέρνει η γυναίκα το κάρο και όχι το γαϊδούρι; Το γαϊδούρι το έχουν για τα δύσκολα, στις ανηφόρες, αλλιώς θα εξοντωθεί. Εξάλλου το θεωρούν σαν μέλος της οικογένειας. Όταν φτάσουν στη Λάσα θα το γυρίσουν να δει τα μέρη, και θα το πάνε σε ένα ναό όπου θα κόψουν λίγο τρίχωμά του και θα το αφήσουν στο άγαλμα του Βούδα.
  Στο δρόμο έχουμε γεννητούρια. Μια γυναίκα θα γεννήσει ένα μωρό. Όλοι είναι ευτυχισμένοι, και πρώτος και καλύτερος ο παππούς. Όμως έχουν και ατυχίες. Το τρακτέρ τρακάρει με ένα αυτοκίνητο, σπάει ο άξονας, και δεν υπάρχει περίπτωση να βρουν ανταλλακτικό παρά μόνο στη Λάσα. Ζεύονται την καρότσα και προχωράνε.
  Φτάνουν στη Λάσα, αλλά τους έχουν τελειώσει τα λεφτά, δεν μπορούν να προχωρήσουν. Μια γυναίκα θα τους φιλοξενήσει. Όλη η οικογένειά της έχει πάει προσκύνημα, το σπίτι είναι άδειο. Θα δουλέψουν για να μαζέψουν λεφτά. Μετά από λίγους μήνες θα ξεκινήσουν πάλι.
  Τους βλέπουμε να ανεβαίνουν στο βουνό, πάνω σε ένα στενό χιονισμένο μονοπάτι. Όμως συνεχίζουν να πέφτουν μπρούμυτα. Τη νύχτα θα στήσουν τη σκηνή. Το πρωί που σηκώνονται όμως βλέπουν ότι ο παππούς έχει πεθάνει. Τι ωραίος θάνατος, στην πλαγιά του ιερού όρους!
  Στο τέλος, σε μια μαύρη οθόνη, τους ακούμε να ψάλλουν. Προφανώς έχουν φτάσει στον προορισμό τους. Συνεχίζουν, ενώ πέφτουν τα γράμματα τέλους.
  Η ταινία είναι μυθοπλασίας, όμως για εμάς τους δυτικούς έχει έναν ντοκιμενταρίστικο εξωτισμό. Εξαιρετική.   

No comments: