Τεχνητή νοημοσύνη

 Εν τάξει, νιώθω ευγνωμοσύνη στην Academia.edu που φιλοξενεί όλα μου τα κείμενα εκτός από τις κριτικές. Αλλά προσπαθεί να με πείσει να να κάνω εγγραφή για να βλέπω ποιοι κάνουν citations κ.α. Εγώ βέβαια δεν βλέπω το λόγο. Τώρα βλέπω μια καινούρια προσφορά. Ένα podcast, στα αγγλικά, που σχολιάζει ένα άρθρο μου για την Ευγενία Φακίνου. Ποιος το έκανε; Μα, ποιος άλλος, ή μάλλον ποια άλλη από την Τεχνητή Νοημοσύνη; Όμως για να το αναρτήσει στο προφίλ μου θέλει λεφτά. Εγώ αντέγραψα τον σύνδεσμο, αλλά σίγουρα, αφού δεν πληρώνω, δεν θα τον ακούσετε. https://www.academia.edu/ai_podcast/38040576 Από περιέργεια, αν κάποιος διαβάσει αυτή την ανάρτησή μου, ας προσπαθήσει να ανοίξει τον σύνδεσμο, και να μου πει αν τον ακούει. Εγώ τον ακούω, ίσως γιατί είμαι εγώ. Οι άλλοι όμως;

Τελικά, μου λέει μια φίλη, πρέπει να κάνεις εγγραφή στο academia.edu για να μπορέσεις να το ακούσεις. Βιάστηκα, τώρα το πρόσεξα. Κάποιος λέει από την Ελλάδα ζήτησε το podcast. Μάλλον δεν τους εξήγησε ότι θα το ήθελε στα ελληνικά.

Παράφραση

 

Παράφραση

 

Μια από τις παραφράσεις μου.

Όσκαρ Ουάιλντ: Όταν οι κριτικοί διαφωνούν, ο καλλιτέχνης είναι σίγουρος για τον εαυτό του.

Εγώ: Όταν οι γιατροί διαφωνούν, ο ασθενής δεν είναι καθόλου σίγουρος για τον εαυτό του.

Ο ένας γιατρός: Είναι έρπης ζωστήρα.

Ο άλλος γιατρός: Δεν είναι έρπης, αφού δεν πονάει.

Εγώ, καλού κακού, πήγα σήμερα και έκανα το εμβόλιο για τον έρπη ζωστήρα.

Julien Duvivier, Ιστορίες του Σηκουάνα (La belle equipe, 1936)

 Julien Duvivier, Ιστορίες του Σηκουάνα (La belle equipe, 1936)

 

  Από την Πέμπτη που μας πέρασε στο Ατενέ

  Δεν φανταζόμουνα ότι θα μπορούσα να πραγματευτώ συγκριτολογικά δυο ταινίες που άρχισαν να προβάλλονται ταυτόχρονα στους κινηματογράφους.

  Η άλλη είναι «Η γη της Επαγγελίας».

  Εκεί βλέπουμε τους τρεις βλαστούς μεγαλοαστικής τάξης, να καταφέρνουν, με διάφορους τρόπους, να βρουν χρήματα για να στήσουν ένα εργοστάσιο.

  Το οποίο θα έχει άδοξο τέλος.

  Οι πέντε φίλοι (They were five είναι ο αγγλικός τίτλος της ταινίας) είναι φτωχοί εργάτες. Δεν μπορούν να έχουν ένα ανάλογο όνειρο. Εύκολο είναι να βρουν λεφτά;

  Να όμως που η τύχη τους χαμογέλασε.

  Κερδίζουν το λαχείο.

  Όχι, δεν σκοπεύουν να κτίσουν εργοστάσιο, με τίποτα δεν θα έφταναν αυτά τα λεφτά. Όμως μια ταβερνούλα είναι μέσα στις δυνατότητές τους.

  Όπως και στη «Γη της επαγγελίας» μια γυναίκα θα παίξει καταλυτικό ρόλο στην καταστροφή.

  Δεν μπορούμε να πούμε όμως το ίδιο και για την Huguette. Δεν μπορούμε να την κατηγορήσουμε γιατί αγάπησε τον Μάριο, ισπανό λαθρομετανάστη που όμως εντοπίζεται και ειδοποιείται να εγκαταλείψει το γαλλικό έδαφος σε δυο εικοσιτετράωρα, και όχι τον Ζακ, που απελπισμένος το σκάει για τον Καναδά.

  Η Huguette θα ακολουθήσει τον Μάριο στην Ισπανία.

  Ο Τεντέν θα πέσει από τη στέγη όπου είχε ανεβεί για να φτιάξει τα κεραμίδια και σκοτώνεται.

  Μένουν ο Ζαν Γκαμπέν και ο Σαρλό

  Τον Σαρλό τον έχει εγκαταλείψει η γυναίκα του.

  Θα τον παραμυθιάσει και θα ξαναπέσει στα δίκτυα της.

  Να μην αποκαλύψω το τέλος, που δεν είναι «κατά το εικός και το αναγκαίο», απλά θα πω ότι και η ταβέρνα, όπως και το εργοστάσιο, πήγαν κατά διαόλου.

  Η ταινία του Βάιντα είναι ένα δριμύ κατηγορώ για μια καινούρια κεφαλαιοκρατική τάξη, που δεν έχει ιερό και όσιο.

  Η ταινία του Duvivier δείχνει την απαισιοδοξία του, μαζί και την αγάπη του για την εργατική τάξη.

  7,5 η βαθμολογία της.

  Να το γράψουμε εδώ.

  Ευτυχώς τα New Star προβάλλουν σε επανάληψη κλασικές ταινίες, στέλνοντάς μας τα screener για να τις δούμε. Σαφώς έχουν καλύτερη βαθμολογία από όλες σχεδόν τις καινούριες.   

 

 

Andrzej Wajda, H γη της Επαγγελίας (Ziemia obiecana, 1975)

 Andrzej Wajda, H γη της Επαγγελίας (Ziemia obiecana, 1975)

 

  Από την Πέμπτη που μας πέρασε στο Ατενέ.

  Η πλοκή τοποθετείται γύρω στο 1885, και αποτελεί μεταφορά μυθιστορήματος που εκδόθηκε το 1899.

  Γιατί το 1885;

  Διότι στο έργο λέει κάποιος ότι πέθανε ο Βίκτωρ Ουγκώ.

  Το μοτίβο το είδαμε στον Μπαλζάκ και τον Σταντάλ: Ο φιλόδοξος νέος που προσπαθεί να αναρριχηθεί. Όμως ενώ τους ήρωές τους τους βλέπεις με συμπάθεια, τον «Φιλαράκο» του Μωπασάν και τον Κάρολ του Βάιντα δεν τους συμπαθείς. Μάλιστα τον πολωνό Κάρολ στο τέλος θα τον δούμε με βδελυγμία, αλλά δεν θα σας πω γιατί, δεν θέλω να κάνω σπόιλερ.

  Η πλοκή τοποθετείται στη βιομηχανική πόλι Λοτζ της Πολωνίας. Ο Κάρολ θέλει να φτειάξει ένα εργοστάσιο, αλλά μόνος του δεν μπορεί, θέλει και τη βοήθεια δυο φίλων του, ενός γερμανού και ενός εβραίου.

  Μετά από πολλές προσπάθειες θα τα καταφέρουν. Όμως ένα πράγμα θα συντελέσει στην καταστροφή.

  Όχι, δεν ήταν η σχέση του με τη γυναίκα ενός εβραίου που οδήγησε στην καταστροφή. Παρά το ό,τι του ορκίστηκε στο ευαγγέλιο ότι δεν έχει σχέση μαζί της, αυτός θα βάλει να τον παρακολουθήσουν και θα το διαπιστώσει. Και θα εκδικηθεί. Θα βάλει κάποιον να βάλει φωτιά στο εργοστάσιο.

  Παρεμπιπτόντως, ακούμε, πολλοί έβαζαν φωτιά στα εργοστάσιά τους για να εισπράξουν την ασφάλεια, απαράλλακτα όπως κάποιοι πλοιοκτήτες, σε μια μεταγενέστερη εποχή, βούλιαζαν τα καράβια τους.

  Όχι, δεν ήταν αυτή η αιτία. Αιτία ήταν ότι θεώρησε πεταμένα λεφτά να ασφαλίσουν το εργοστάσιο.

  Εγώ ασφάλισα το Jimney μου πριν το παραλάβω. Ένας άλλος που αγόρασε μια αμαξάρα, δεν φρόντισε να την ασφαλίσει αμέσως. Σε δεκαπέντε μέρες του την έκλεψαν. Του είπαν να δώσει τόσα λεφτά για να του την επιστρέψουν. Πείσθηκε αφελώς και έχασε και αυτά τα λεφτά.

  Την ταινία την είχα ξαναδεί βέβαια, όταν κυκλοφόρησε. Πολύ καλή η βαθμολογία της όπως συμβαίνει σχεδόν πάντα με τις επανεκδόσεις, 7,8. Σίγουρα αξίζει να τη δείτε.

Catulli carmina, μετάφραση

 Catulli carmina, μετάφραση

  Αφιερωμένη εξαιρετικά 

 

  Τώρα που πήραμε φόρα (όσοι διάβασαν τις δυο προηγούμενες αναρτήσεις μου καταλαβαίνουν τι λέω).

  Έχω μεταφράσει δέκα βιβλία, και κάποια άρθρα για το περιοδικό της οργάνωσής μας, τη Νέα Αριστερά (καμιά σχέση με την τωρινή). Ποίηση όμως;

  Διαβάζοντας την αυτοβιογραφία μου, που είπαμε την έγραψα είκοσι χρονών, βλέπω ότι μετέφερα αρκετούς στίχους από τα Catulli carmina του Καρλ Ορφ με τη μετάφρασή τους που είχα γράψει πάνω στο εξώφυλλο του δίσκου.

  Είχα και την περιέργεια:

  Ρώτησα και το chatgpt να μου πει πώς να χωρίσω μια σελίδα στα δύο, ώστε στη μια μεριά να γράψω το λατινικό και στην άλλη τη μετάφραση στα ελληνικά.

  Που είναι ποιητική, όχι κατά λέξη.

  Και μου είπε.

  Να το αποτέλεσμα:

 

Eis aiona Tui sum Tui sum, o mea vita Eis aiona, eis aiona   Tu mihi cara Mi cara amicula Corculum es!   Tu mihi corculum Corcule, corcule Dic mi, dic mi, te me amari.   O tue oculi Ocelli lucidi Fulgurant efferunt Me velut specula   Specula, specula tu mihi specula.   O tua blandula Blanda blandicula Tua labella   Cave cave Cave cavete   Ad ludum prolectant   Cave, cave, Cave cavete   O tua lingula Lingula lingula Usque perniciter Vibrans ut vipera   Cave, cave, cave cavete Cave mea viperam Nisi te mordet   Morde me, morde me Basia me basia me Ah! O tuae mammulae Mammae molliculae Dulciter turgidae Gemina poma!   A, mea manus es cupida   O vos papillae Horridulae!   Manus est cupida Illas prensare Suave lenire Vehementer presnare   O tua mentula Cupide saliens Peni peniculus Cupide saliens Velus pisciculus   Is qui desiderat Tua fonticulam   Mea manus est cupida Illam raptare Pedulanti manicula!   Tu es Venus Tu es Venus   O me felicem O me felicem   In te habitant Omnia gaudia Omnes dulcidines Omnes voluptas In tuo ingente amplexu Tota est mihi vita   O me felicem!   Eis aiona, eis aiona!   Eis aiona O res ridicula Immensa stultitia   Nihil durare potest tempore perpetuo. Cum bene sol nituit redditur oceano Decrescit Phoebe Quam modo plena fuit Venerum feritas Saepe fit aura levis Tempus tempus Tempus amoris Cubiculum non est. Sublata lucerna Nula est fides Perfida omnia sunt O vos brutos, Vos stupidos Vos stolidos   Laternari Tene scalam! Audite ac videte Catulli carmina   Audiamus Catulli carmina   Odi et amo   Quare id faciam Fortase requiris Nescio, sed fieri sentio Ed excrusior

Εις αιώνα Σ’ αγαπώ Είμαι δικός σου, ζωή μου Εις αιώνα, εις αιώνα   Ω συ αγάπη μου Γλυκιά καρδούλα μου Ω πως σ’ αγαπώ   Ω συ καρδούλα μου Γλυκιά αγαπούλα μου Πες μου το, πες μου το Πως και συ μ’ αγαπάς.   Ω μάτια σπινθόβολα Μάτια που αστράφτουνε Φέγγουνε, λάμπουνε Και με καθρεφτίζουνε   Φέγγουνε, λάμπουνε, Και με καθρεφτίζουνε   Ω τα χειλάκια σου Πόσο μ’ αρέσουνε Σαν με φιλούνε   Πρόσεχε, πρόσεχε, Έχε το νου σου   Τον πόθο ανάβουνε   Πρόσεχε, πρόσεχε Έχε το νου σου   Ω η γλωσσίτσα σου Γλώσσα γλωσσούλα σου Γρήγορα πάλλεται Σαν να ’ταν έχιδνα   Πρόσεχε πρόσεχε, έχε το νου σου Μήπως η έχιδνα Μη σε δαγκώσει   Ας με δαγκώσει, ας με δαγκώσει Φίλα με, φίλα με Α! Ω τα βυζάκια σου Άπειρη η γλύκα τους Γλυκά φουσκώνουνε σαν δίδυμα μήλα   Ω πόσο θα ’θελα   Ω πως ριγούνε Οι ρόγες τους   Ω πόσο θα ’θελα Να τα χουφτιάσω Γλυκά να σφίξω Μ’ ορμή ν’ αρπάξω.   Ω, η γενειάδα σου. Ορθή απ’ τον πόθο της Είν’ η ψωλούλα σου Ορθή απ’ τον πόθο της Σαν αγγουράκι   Να πιει πόσο θα ’θελε Από την πηγούλα σου   Ω πόσο θα ’θελα Να την αρπάξω Ριγάει το χέρι μου   Αφροδίτη Αφροδίτη   Τι ευτυχία Τι ευτυχία   Σε σένα βρίσκονται Όλες οι χάρες Όλες οι γλύκες Και οι ηδονές Στη φλογερή αγκαλιά σου Είναι κλεισμένη η ζωή μου όλη   Τι ευτυχία   Εις αιώνα, εις αιώνα   Εις αιώνα Ω τι ρεζίλι Βλακεία άπειρη   Τίποτα δεν μπορεί Να ζει Για πάντα. Ο ήλιος που λάμπει Βουλιάζει στο πέλαγος Τ’ ολόγιομο φεγγάρι Αρχίζει και λιγαίνει. Κατακαθίζει Ο άνεμος του πάθους Ο χρόνος, ο χρόνος Κρεβάτι του έρωτα Ποτέ δεν είναι. Αγάπη πιστή Δεν είναι καμιά. Άπιστες όλες τους είναι. Ω, σεις ανόητοι Ω, ξεροκέφαλοι Ω, πεισματάρηδες   Πυρσοφόροι Για σταθείτε Ακούσετε και δείτε Τα τραγούδια του Κάτουλου   Ας ακούσουμε λοιπόν Τα τραγούδια του Κάτουλου.   Αγαπώ και μισώ   Ίσως να ρώταγες, Τι τάχα να ’κανα Δεν ξέρω. Το βλέπω όμως Και υποφέρω…

 

 

Ερωτικό

 Ερωτικό

Οι ηλικιωμένοι ζούμε με τις αναμνήσεις μας. Όμως οι «αναμνήσεις» που μου εμφανίζει το facebook είναι πρόσφατες.

Υπάρχουν αναμνήσεις που σβήστηκαν από τον σκληρό δίσκο του εγκεφάλου, που πόσα να χωρέσει ο καημένος. Ευτυχώς που κάποιες κατέγραψα στην αυτοβιογραφία μου, που την ξεκίνησα 20 χρονών, δευτεροετής, και τέλειωσα το μεγαλύτερό της μέρος με την αποφοίτησή μου.

Έχω δηλώσει επανειλημμένα ότι δεν μου αρέσει η ποίηση. Βέβαια στα νιάτα μου διάβασα πολύ ποίηση, όλο τον Ελύτη και τον Σεφέρη και μπόλικο Ρίτσο, και βέβαια Καβάφη. Ήξερα ότι είχα γράψει κάτι λίγα ποιήματα, και με έκπληξη διαβάζω τώρα ότι είχα γράψει πολλά, κάποια από τα οποία τα παρέθεσα. Μάλιστα γράφω και ένα απολογητικό ποίημα, «Νιτσεϊκό». Τίτλος, My poetry.

 

Αλήθεια, γιατί κάθομαι και γράφω κακά ποιήματα;

Το κακό ποίημα έχει την ευγένεια της ταπεινοφροσύνης.

Το να μην έγραφα ποίηση δεν θα ήταν τάχα μια ματαιοδοξία;

 

  Όλη αυτή η εισαγωγή είναι για να αντιγράψω ένα ποίημα, που θυμόμουνα ότι το είχα γράψει αλλά δεν ήξερα πού να το βρω. Τελικά το είχα αντιγράψει στην αυτοβιογραφία μου.

Ήταν η στιγμή, 27-12-1971

 

Ήταν η στιγμή που σ’ αυτή συρρικνώθηκε όλο το παρελθόν και το μέλλον.

Ήταν η στιγμή που η αιωνιότητα ξέφυγε απ’ τη λέξη της και πήρε σχήμα και νόημα.

Ήταν η στιγμή που ο χτύπος της καρδιάς μου δέθηκε μελωδικά με το τραγούδι των πουλιών σε μια ερωτική σύνθεση.

 

Ήταν η στιγμή που την αντίκρυσα.

 

Ήταν η στιγμή που οι παρθένες των ματιών μου θαμπώθηκαν απ’ τη λάμψη της πεμπτουσίας της ομορφιάς.

   Ήταν η στιγμή που σκίρτησα αντικρύζοντας το ξανθό κυμάτισμα στο πανώριο κεφαλάκι

 

Που τα ματοτσίνορά μου καψαλίστηκαν

καθώς ατένισα τις δυο πύρινες φλόγες

που στέκονταν στη θέση των χειλιών.

 

Το μπουμπούκι που άνθιζε όταν χαμογελούσε,

και μαζί ο κόσμος όλος γινόταν μια θαλερή άνοιξη.

 

Ήταν η στιγμή που το αίμα μου καυτό κλώσησε

δυο φτερούγες μες στις παλάμες μου

κι η καρδιά μου πόνεσε απ’ τη ματαίωση του πόθου

να χαϊδέψω την γαλήνια κι ακυμάτιστη επιφάνεια

του κατάλευκου δέρματός της, πιο λευκού κι απ’ την αγνότητα

 

που το ’νιωθα να φουσκώνει με δισταγμό

κάτω απ’ την καφετιά ζακέτα που σκέπαζε το στήθος της

να φτάνει λαχταριστό μέχρι τις άκρες των δακτύλων της

υπέροχο στην αφή, το μόνο σημείο που άγγιξα αργότερα

τρεμουλιαστό στο κάθε της βήμα.

 

Οι καμπύλες της να πετούνε

Οι ευθείες της να ριγούνε

 

Να χύνεται μέσα στις κάλτσες, πλάθοντας το σχήμα τους.

Τις άσπρες, στο χρώμα του έρωτά μου.

Τις μαύρες, στο χρώμα της ματαίωσής του.

 

Ήταν η στιγμή που ο ουρανός και η γη πήραν νόημα

Ήταν η στιγμή που η ζωή μου πήρε νόημα

Ήταν η στιγμή που την αγάπησα

 

Η στιγμή που η καρδιά μου ξεχείλισε σε ω του «σ’ αγαπώ»

Η στιγμή που έγινα όλος ένα «σ’ αγαπώ»

 

Που δεν το τόλμησα ποτέ-το κόκκινο

Που δεν το ήλπισα ποτέ-το μαύρο

Που δεν το θέλησα ποτέ-το άσπρο αναλυμένο στα εφτά χρώματα τις ίριδας.

Στη μνήμη του πατέρα μου

 Στη μνήμη του πατέρα μου

 

Με συγκίνηση διαβάζω την αυτοβιογραφία μου που την έγραψα είκοσι χρονών (πριν δέκα χρόνια έγραψα τα «αυτοβιογραφικά αποσπάσματα» και τα ανάρτησα στο blog μου).

  Μα πώς γίνεται ένα τέτοιο πράγμα να το ξεχάσω;

  Ο πατέρας μου διάβασε το «Φτωχούλη του Θεού» και απομνημόνευσε αποσπάσματα. Αντιγράφω:

«Έτσι προς μεγάλη μου έκπληξη τον άκουσα προ ημερών, όταν βγάζαμε τα μπάζα απ’ το πηγάιδι μας, να απαγγέλνει στους εργάτες, ενώ τρώγαμε το κολατσό μας -σαλάτα, τυρί, ελιές, ψωμί- ένα απόσπασμα απ’ τον “Φτωχούλη του Θεού”, που μια και δεν έχω το κείμενο θα το παραφράσω, ενώ αυτός το είπε αυτολεξεί.

-Τυρί, ελιές, ψωμί, τι νομίζετε ότι είναι ο παράδεισος; Γιατί εγώ αυτά που λένε οι σοφοί θεολόγοι για φτερούγες και αγγέλους δεν τα καταλαβαίνω. Και ένα ψίχουλο να πέσει κάτω σκύβω και το προσκυνώ, γιατί είναι ένα κομμάτι του παραδείσου».

Eran Riklis, Διαβάζοντας τη Λολίτα στην Τεχεράνη (Reading Lolita in Tehran, 2024)

 Eran Riklis, Διαβάζοντας τη Λολίτα στην Τεχεράνη (Reading Lolita in Tehran, 2024)

 

  Από σήμερα στους κινηματογράφους

  Διαβάζοντας στην Αθήνα τη μετάφραση στα ελληνικά του «Διαβάζοντας τη Λολίτα στην Τεχεράνη» της Azar Nafisi, έγραψα ότι η αντικαθεστωτική της μανία για το θεοκρατικό καθεστώς του Χομεϊνί την οδηγεί, όχι σε διαφορετική πρόσληψη, αλλά κυριολεκτικά σε παρανάγνωση, σε λαθεμένη ανάγνωση, από τη βιασύνη της να στηρίξει την αναλογία: Όπως ο Χάμπερτ βίασε τη Λολίτα, έτσι και ο Χομεϊνί βιάζει τον ιρανικό λαό.

  Μόνο που ο Χάμπερτ δεν βίασε τη Λολίτα. Είχε σκοπό βέβαια να τη βιάσει, όμως δεν πρόλαβε, του ρίχτηκε πρώτη αυτή, για να διαπιστώσει ότι ήδη ήταν ένα περπατημένο θηλυκό, παραθέτω εκτενές απόσπασμα στην ανάρτησή μου.

  Πολύ βιάστηκε για να κάνει αυτή τη σύγκριση.

  Δεν έχω σκοπό να γράψω διεξοδικά για την ταινία, απλά θα υπογραμμίσω την εξαιρετική ερμηνεία της Γκολσιφτέ Φαραχανί στο ρόλο της καθηγήτριας αγγλικής φιλολογίας, που αναγκάστηκε να υποβάλλει την παραίτησή της από το πανεπιστήμιο που δίδασκε. Στο εξής διδάσκει στα κρυφά μαθήτριές της, κάτι που μου θύμισε την πάλαι ποτέ Λέσχη Ανάγνωσης της Πλατείας Βικτωρίας, με την Έρη Σταυροπούλου στο ρόλο της Αζάρ Ναφισί.

  Συνήθως διαβάζω το μυθιστόρημα και μετά βλέπω την ταινία, όμως εδώ το βιβλίο το διάβασα πριν 18 χρόνια και δεν μπορώ να το θυμάμαι. Σ’ αυτό, όπως και στην ταινία, γίνεται λόγος και για τον «Υπέροχο Γκάτσμπι» και για την «Ντέιζι Μίλλερ», όμως οι αντιρρήσεις μου ήταν για τη «Λολίτα».

  Δεν είναι τυχαίο.

  Οι φοιτητές βρίσκονται σε αντίθεση με τις φοιτήτριες. Κάποιοι από τους μεν είναι υπέρ, ενώ κάποιες από τις δε είναι κατά. Καθόλου παράξενο, μια και αυτοί που πλήγησαν από την επανάσταση του 1979 ήταν οι γυναίκες, και γι’ αυτό πρωτοστατούν στις αντικαθεστωτικές διαδηλώσεις.

  Και εγώ μαζί τους είμαι, όσοι με διαβάζουν το ξέρουν πολύ καλά, αλλά δεν θα ήμουν ποτέ τόσο τυφλωμένος ώστε να κάνω μια τόσο χοντροειδή παρανάγνωση.

  Δεν θα πω περισσότερα, περίμενα με ανυπομονησία να δω την ταινία, η οποία έχει χαμηλή βαθμολογία, 6,2.

  Trivia: o σκηνοθέτης είναι ισραηλινός, οπότε ο στόχος του είναι ολότελα προφανής, να γυρίσει ένα φιλμ που θα ήταν μια ακόμη καταγγελία για το ιρανικό καθεστώς.

  Μου θύμισε τη ΣΙΑ, που εξέδωσε σε χιλιάδες αντίτυπα σε πολύ μικρό σχήμα τον «Δόκτωρα Ζιβάγκο», για να μπορέσει να διοχετευθεί εύκολα στη Σοβιετική Ένωση, όπου το βιβλίο ήταν απαγορευμένο.

  Λένε, η τέχνη στην υπηρεσία της προπαγάνδας (στρατευμένη τέχνη), αλλά εδώ βλέπουμε την προπαγάνδα στην υπηρεσία της τέχνης.

Jacques Rivette, Η ωραία καυγατζού (La belle noiseuse, 1991)

 Jacques Rivette, Η ωραία καυγατζού (La belle noiseuse, 1991)

 

  Τα Star New Cinemas μας έστειλαν την ταινία, όμως μετά μας ανάγγειλαν ότι αναβάλλεται η προβολή της, που ήταν για σήμερα. Όμως έχω δει αναβολές που αποδεικνύονται ακυρώσεις.

  Γιατί «αναβλήθηκε» η προβολή της ταινίας;

  Μια σκέψη είναι για το γυμνό μοντέλο, που ποζάρει σε ένα μεγάλο μέρος της ταινίας. Όμως μπορεί το γυμνό να ήταν λίγο προκλητικό για το 1991 που γυρίστηκε η ταινία, όμως σήμερα, με το διαδίκτυο να είναι γεμάτο με γυμνό, δεν σοκάρει. Κάνω λοιπόν τη σκέψη ότι μάλλον πρόκειται για τη διάρκειά της, τέσσερις ώρες.

  Είχα ξεκινήσει να βλέπω την ταινία και έκανα τη σκέψη, όταν διάβασα το email για την αναβολή, να μην την δω, όμως βλέποντας ότι αποτελεί μεταφορά του διηγήματος του Μπαλζάκ «Το χαμένο αριστούργημα» είπα να τη δω.

  Στη βικιπαίδεια διαβάζω ότι πρόκειται για χαλαρή μεταφορά.

  Θα έλεγα όχι και τόσο χαλαρή.

  Πώς ένα διήγημα γίνεται μια τετράωρη ταινία;

  Είπαμε, με το να δείχνεται σε ένα μεγάλο μέρος της, ίσως το μεγαλύτερο, η Emmanuelle Béart να ποζάρει γυμνή, σε στάσεις, συνήθως ολότελα άβολες, που την τοποθετεί ο Μισέλ Πικολί.

  Μια σημαντική διαφορά βρίσκεται στο τέλος. Θα αποκαλύψω το τέλος του διηγήματος, όχι όμως της ταινίας, καθώς τελικά δεν αποκλείεται να προβληθεί.

  Θα μιλήσω πρώτα για το διήγημα, μια και σαν αφηγηματολόγο, με διδακτορικό στις αφηγηματικές τεχνικές, με ενδιαφέρει περισσότερο, ενώ δεν έχω κάνει κινηματογραφικές σπουδές, παρά μόνο για λίγο κοντά στον Γιάννη τον Καραμπίτσο-και διαβάζοντας βιβλία βέβαια.

  Η πλοκή τοποθετείται στο Παρίσι, το 1612. Στο πρώτο μέρος που έχει τίτλο Gillette βλέπουμε τον ζωγράφο Frenhofer να μιλάει για το ατέλειωτο αριστούργημά του, την «Ωραία καυγατζού», μοντέλο της οποίας υπήρξε μια εταίρα, η Κατρίν Λεσκώ, και να αναπτύσσει πρωτοποριακές θεωρίες για την τέχνη. Το iask.ai μου λέει ότι το διήγημα επηρέασε μεταγενέστερους ζωγράφους, ιδιαίτερα τον Σεζάν και τον Πικάσο. Ακροατές του είναι ο νεαρός ζωγράφος Νικολά Πουσέν και ο ζωγράφος της αυλής Pourbus (ο Μπαλζάκ τον γράφει Purbus), πραγματικά πρόσωπα αυτοί -τον Πουσέν σίγουρα τον ξέρετε. Ο πίνακας είναι ατέλειωτος, λέει, γιατί δεν έχει βρει ένα κατάλληλο μοντέλο για να τον τελειώσει.

  Ο Νικολά, γεμάτος λαχτάρα να δει τον πίνακα, υπόσχεται να του στείλει τη φιλενάδα του. Αυτή διαμαρτύρεται γιατί υποσχέθηκε χωρίς να τη ρωτήσει, όμως πηγαίνει και ποζάρει – αυτό στο δεύτερο μέρος που έχει τον τίτλο Κατρίν Λεσκώ.

  Τελικά τι ήταν το άγνωστο αριστούργημα;

  Ένας πίνακας γεμάτος χρώματα, που στην άκρη του είναι ένα εξαιρετικά ζωγραφισμένο πόδι.

  Δεν λέγεται στο διήγημα, αλλά αυτό θα υποθέσουμε: ο ζωγράφος τρελάθηκε από την εγκατάλειψη της Λεσκώ. Νόμιζε ότι θα τέλειωνε τον πίνακα εν απουσία της, και στην πραγματικότητα τον σκέπασε με χρώματα, νομίζοντας κάθε φορά ότι πλησίαζε στην ολοκλήρωσή του. Όταν του το επισημαίνουν, στο δεύτερο μέρος, και συνειδητοποιεί τι έκανε πραγματικά, καταστρέφει όλους τους πίνακές του. Το ίδιο βράδυ πεθαίνει.

  Στην ταινία, που τοποθετείται στη σύγχρονη εποχή, τον επισκέπτονται ο Νικολά, επίσης ζωγράφος, όμως μαζί με την φιλενάδα του, τη Μαριάν. Ο Purbus που βρίσκεται στο σπίτι του ζωγράφου εδώ είναι έμπορος έργων τέχνης και πρώην φίλος της νυν φιλενάδας του Πικολί, της Jane Birkin, όπως μαθαίνουμε αργότερα, και η οποία δεν υπάρχει στο διήγημα.

  Όπως και στο διήγημα, η εμπειρία αυτή της Μαριάν βαθαίνει το χάσμα που τη χωρίζει με τον Νικολά, με τον οποίο ήταν αγανακτισμένη για την υπόσχεση που έδωσε, καθώς έδειχνε ότι τη χρησιμοποίησε για να αποκτήσει την εύνοια του μεγάλου ζωγράφου.

  Εκτός από την φιλενάδα του ζωγράφου, που είπαμε δεν υπάρχει στο διήγημα, εμφανίζεται μια ακόμη γυναίκα, η αδελφή του Νικολά.

  Φυσικά το διήγημα μου άρεσε περισσότερο από την ταινία, και όχι μόνο για το συγκλονιστικό του τέλος.

  Κέρδισε το Μεγάλο Βραβείο στις Κάννες.

  7,5 η βαθμολογία της.

  Αν δεν σας αποθαρρύνει η τετράωρη διάρκειά της, αξίζει να τη δείτε.