Book review, movie criticism

Wednesday, January 30, 2013

Ανυποχώρητος (σελ. 38)



Ανυποχώρητος

 Υπάρχουν πολλά ακόμη δίστιχα στον «Ερωτόκριτο» που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν ως μαντινιά­δες. Ανάμεσα στις δικές μου μαντινιάδες που παραθέτω παρακάτω υπάρχουν και κάποια δίστιχα από τον Ερω­τόκριτο που απλώς τα έχω παραλλάξει, συχνά μόνο ως προς το φύλο. Ένα όμως μου άρεσε ιδιαίτερα και το έχω χρησιμοποιήσει κάποιες φορές, για να δηλώσω ότι είμαι ανυποχώρητος σε μιαν απόφασή μου.

Τα λόγιασα απολόγιασα, τα ’χα να δω απόδα
στον τόπο αυτό που βρίσκομαι μπλιο δε σαλεύω πόδα

 Και αυτό το δίστιχο είναι από στόμα της Αρετούσας.


Το κεράκι (σελ. 37)



Το κεράκι

 Πολλά από τα δίστιχα που υπάρχουν στον «Ερωτό­κριτο» είναι γνωστά ως μαντινιάδες. Όμως ποια από αυτά ήσαν μαντινιάδες που ο Κορνάρος ενσωμάτωσε στο έργο του και ποια τα πήρε αργότερα ο λαός και τα έκανε μαντινιάδες; Δεν ξέρω αν έχει γίνει σχετική έρευνα.
 Όταν ήμουν μικρός ήμουν πολύ άτακτος. Η μητέρα μου συχνά μου έλεγε ότι δεν με άντεχε πια και ότι θα έπεφτε στο πηγάδι να πνιγεί.
 Δεν της το συγχώρεσα ποτέ. Συχνά, όταν γύριζα και δεν την έβρισκα σπίτι, κοίταζα με αγωνία το πηγάδι, μήπως είχε πραγματοποιήσει την απειλή της.
 Ακόμη συνήθιζε να λέει: «Είχα γιο κι είχα χαρά», με ύφος που σήμαινε ότι στη συνέχεια απογοητεύθηκε πολύ.
 Επίσης μου έλεγε το εξής δίστιχο:

Κι ας ήταξα η άμοιρη πως δεν σ’ είχα ποτέ μου
κι ένα κεράκι αφτούμενο εκράτου κι ήσβησέ μου

Ήταν μεγάλη η έκπληξή μου όταν συνάντησα αργό­τερα αυτό το δίστιχο στον «Ερωτόκριτο».

Η Ευτυχία (σελ. 36)



Η Ευτυχία

 Κάποιο βράδυ ήμασταν μια παρέα στο σπίτι του φίλου μου ποιητή και ψυχίατρου Μανόλη Πρατικάκη. Μας είπε μια μαντινιάδα που είχε ακούσει πριν λίγες μέρες και του άρεσε πολύ.

Η Ευτυχία είντα θαρρείς πως είναι κατά βάθος
λίγες στιγμές απ’ τη ζωή που κάνει ο πόνος λάθος

 Τον ενθουσίασε τόσο πολύ αυτή η μαντινιάδα, ώστε κάθισε και σκάρωσε αμέσως μια δική του

Χάρε, δεν σε φοβούμαι μπλιο, κι οπότε θέλεις κόπια
μα το ποτήρι της ζωής ξεχειλισμένο το ’πια

 Τυχερέ Μανόλη!!!!
 Το πρώτο ημιστίχιο μου θύμισε ένα δίστιχο από τον Ερωτόκριτο:

Μοίρα, δεν σε φοβούμαι μπλιο, κι ό,τι κι αν θέλεις κάμε
Κι ανέ γυρεύγεις να με βρεις, κάτεχε πως επά ’μαι

 Το λέει η Αρετούσα. Στο στόμα της εξάλλου βάζει ο Κορνάρος τους πιο ερωτικούς στίχους.

Κι άλλες μαντινιάδες- Ευχή για τα γενέθλιά μου



(προδημοσίευση)
Ευχή για τα γενέθλιά μου

Μου την έστειλε η Μαρίνα η Καβαλλιεράκη. Συγκεκριμένα την ανάρτησε στον τοίχο μου στο facebook.

Για τα γενέθλιά σου εύχομαι πάντα χαρά και γέλιο
κι η ευτυχία να γενεί στο σπίτι σου θεμέλιο.

Πολύχρονος και πάντα δημιουργικός Μπάμπη!

Οι ευχαριστίες μου στο σχόλιο:

Σ’ ευχαριστώ πολύ Μαρίνα για τις έμμετρες ευχές σου, να είσαι πάντα καλά, ευτυχισμένη και δημιουργική.

Δέχτηκα ένα σωρό ευχές στις οποίες έπρεπε να απαντήσω, και δεν είχα νου να ευχαριστήσω έμμετρα. Μπορώ όμως να το κάνω τώρα, με την ησυχία μου.

Σ’ ευχαριστώ Μαρίνα μου για τσ’ όμορφες ευχές σου
(δεν βάζω «πολύ» για να μη χαλάσει ο δεκαπεντασύλλαβος, το εννοώ όμως)
Και σε μια δύσκολη στιγμή να μη βρεθείς ποτές σου.

Tuesday, January 29, 2013

Προτιμότερο πετεινός (σελ. 34-35)



Προτιμότερο πετεινός

 Το 1978 είχα τη φαεινή ιδέα να ηχογραφήσω τη μη­τέρα μου. Ήταν τότε 70 χρονών. Μόλις που πρόλαβα, γιατί τον επόμενο χρόνο πέθανε.
 Η ηχογράφηση ξεκίνησε με τον «Καπετάν Καζάνη» και την «Κριτσοτοπούλα» του Διαλλινομιχάλη, που τα ήξερε απ’ έξω και μου τα είχε αφηγηθεί πολλές φορές. Λίγο αργότερα, συγκρίνοντας την αφήγησή της με το γραπτό κείμενο έβγαλα χρήσιμα συμπεράσματα. Πε­ριέχονται στο τελευταίο κεφάλαιο του βιβλίου μου «Η λαϊκότητα της Κρητικής Λογοτεχνίας» που έχει τίτλο «Η Κριτσοτοπούλα». Χρόνια αργότερα (Δεκέμβρης 2000) το επεξεργάστηκα για να το χρησιμοποιήσω σαν εισήγηση σε ένα συνέδριο που έγινε στη Λιουμπλιάνα της Σλοβενίας. Τίτλος της εισήγησής μου ήταν «Cap­tain Cazanis and Critsotopoula: the last Cretan epics».
 Ξανακοιτάζοντας το κεφάλαιο αυτό βλέπω μια μαντι­νιάδα του Μιχάλη Διαλλινά. Την είπε μετά την ήττα του Βενιζέλου στις εκλογές του 1920, και φαντάζομαι πριν το 1922, που έγινε η μικρασιατική καταστροφή.

Εσύ λαέ που ψήφιζες και Γούναρη και Ράλλη
γλάκα εδά να πολεμάς τον Μουσταφά Κεμάλη

 Δυο κασέτες χρειάστηκα για αυτή την ηχογράφηση. Τώρα τελευταία τις ψηφιοποίησα και τις ανάρτησα στο youtube, παραθέτοντάς τις και στο blog μου (http://hdermi.blogspot.com) στην κατηγορία «Αφηγή­σεις της μητέρας μου». Η δεύτερη κασέτα τελειώνει με μαντινιάδες. Ελάχιστες μαντινιάδες λέει η μητέρα μου, τις περισσότερες τις λέει ο πατέρας μου. Μια από αυτές έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Απομαγνητοφωνώ.
 Μια φορά ο γούμενος τση Φανερωμένης ήλθε επαέ και εγλέντιζε, κι ήτανε το καφενείο εκειά που κάνει εδά ο Νικολής ο Χαλκιαδάκης (το τσαγκαράδικο), κι είπε μια μαντινιάδα, αφού μέθυσε, φαίνεται.

Να ’μουν το Μάη γάιδαρος, τον Αύγουστο κριάρι
όλο το χρόνο πετεινός και κάτης το Γενάρη

 Πετεινός, για τους μη Κρητικούς, είναι ο κόκορας.
 Πολύ τον πάω αυτό το γούμενο. Όπως και τον μακα­ριστό Χριστόδουλο, με τα ανέκδοτά του.