Marjane Satrapi, The voices

Marjane Satrapi, The voices (2014)

Έχουμε ήδη γράψει για την Μαριάν Σατραπί, για την αυτοβιογραφική κινούμενων σχεδίων ταινία της «Περσέπολις» και για την «Poulet aux prunes». Σειρά έχουν οι «Φωνές».

Πριν μιλήσω για την ταινία θα ήθελα να μιλήσω για το τελευταίο μου βιβλίο, «Το μυστικό των εξωγήινων». Το έγραψα το 1990, μου το αρνήθηκαν τότε τρεις εκδότες, το άφησα στο συρτάρι, μετά από 15 περίπου χρόνια το αρνήθηκαν άλλοι τρεις, και τελευταίος, πριν δυο χρόνια, ο εκδότης μου ο Αλέξανδρος Δεσύλλας (εκδόσεις ΑΛΔΕ). Αποφάσισα να το εκδώσω μόνος μου, σε επιτραπέζια έκδοση με ελάχιστα αντίτυπα, και να μοιράσω το ηλεκτρονικό κείμενο στους φίλους μου και να το αναρτήσω στο scribd). Την τελευταία στιγμή, μετά από πρόταση του Αλέξανδρου να γράψω ένα βιβλίο για τις τόσες (50, 60, 100) καλύτερες ταινίες (είχε δει αναρτήσεις μου για ταινίες στο blog μου), του πρότεινα να εκδώσει το «Μυστικό των εξωγήινων» συμμετέχοντας στα έξοδα της έκδοσης, αφού ένα μέρος των χρημάτων που θα έδινα θα το εισέπραττα από τον ΟΣΔΕΛ, αλλά έχοντας την κυριότητα του pdf, δηλαδή του ηλεκτρονικού κειμένου, και να το διαθέτω όπως θέλω.

Όπερ και εγένετο.

Ήξερα πως είχε δίκιο ο Αλέξανδρος που το αρνήθηκε τότε, ποιος αγοράζει σήμερα επιστημονική φαντασία; Και αυτό επιβεβαιώθηκε. Πρώτα το αρνήθηκε το βιβλιοπωλείο «Πολιτεία». –Μα είναι αυτός που έγραψε το βιβλίο «Εισαγωγή στο θέατρο της Ιαπωνίας και της Κίνας», τους λέει. –Α, τότε φέρε μας. Όπως μου είπε, η «Πολιτεία» του παραγγέλνει κάθε μήνα ένα δυο αντίτυπα.

Δεν υπήρξε όμως το ίδιο τυχερός με αρκετά άλλα βιβλιοπωλεία, που οι πωλητές το αρνήθηκαν με σθεναρότητα, μη θέλοντας να χάσουν τη δουλειά τους. Βέβαια το βιβλίο δεν είναι μόνο επιστημονική φαντασία, η επιστημονική φαντασία μου πρόσφερε το στόρι για να πω άλλα πράγματα, αλλά αυτό είναι άλλη ιστορία.  

Γιατί όλη αυτή η παρέκβαση;

Καλά καταλάβατε, για να το διαφημίσω.

  Η ταινία της Σατραπί μου έδωσε την ευκαιρία.

  Όπως ο περισσότερος κόσμος δεν διαβάζει επιστημονική φαντασία, το ίδιο και εγώ δεν βλέπω θρίλερ. Δεν πα να είναι Χίτσκοκ, το είδος δεν μου αρέσει καθόλου.

  Ο πωλητής της «Πολιτείας» δέχτηκε το βιβλίο μου, με το σκεπτικό ότι κάποιος που διάβασε το «Εισαγωγή στο θέατρο της Ιαπωνίας και της Κίνας» μπορεί να το αγοράσει από περιέργεια. Το ίδιο και εγώ, θα δω θρίλερ μόνο και μόνο επειδή κάποιους σκηνοθέτες τους βλέπω πακέτο, θέλοντας να αποκτήσω μια συνολική εικόνα για το έργο τους. Όλους τους ιρανούς ανεξαίρετα, αλλά και κάποιους άλλους. Τελευταία είδα το remake του «Ψυχώ» του Χίτσκοκ από τον Gus van Sant, μη θέλοντας η συνολική παρουσίαση του έργου του να κάνει κοιλιά με μια έλλειψη.

  Αλλά να πούμε δυο λόγια για την υπόθεση.

  Ένας ψυχωσικός σκοτώνει διαδοχικά τρεις γυναίκες. Δεν είναι ακριβώς σήριαλ κίλερ. Την πρώτη, με την οποία ήταν ερωτευμένος, τη σκότωσε από καθαρή σύμπτωση ενώ οι άλλες τυχαία βρέθηκαν στο δρόμο του και δεν μπορούσε να κάνει διαφορετικά, καθώς είχαν αποκαλύψει τον προηγούμενο φόνο. Η μόνη που τη γλίτωσε πριν βρει και ο ίδιος το θάνατο ήταν η ψυχοθεραπεύτριά του, που μάταια προσπαθούσε να τον πείσει να παίρνει τα χάπια του. (Παρεμπιπτόντως το «Γάλα» (2011) του Γιώργου Σούγια που είδα πρόσφατα με ήρωα έναν ψυχωσικό πολύ μου άρεσε. Είναι μια πολύ συγκινητική ταινία, και το παίξιμο των πρωταγωνιστών εξαιρετικό).

  Το «Κοτόπουλο με δαμάσκηνα» γράψαμε ότι είναι μια τραγικωμεντί. Δεν υπάρχει είδος θριλεκομεντί, όμως το χιούμορ είναι διάσπαρτο σε όλο το έργο. Το χιούμορ αυτό το πετυχαίνει η Σατραπί με την εισαγωγή του φανταστικού: ο ήρωάς μας ακούει φωνές. Όμως τις φωνές αυτές, φωνές που ακούν καμιά φορά οι ψυχωσικοί, τις βάζει στο στόμα του γάτου και του σκύλου του, αλλά και στα κομμένα κεφάλια των γυναικών που διατηρεί στο ψυγείο του, τα οποία του μιλούν εντελώς φιλικά.

  Το έργο αυτό μου θύμισε την πρώτη ταινία του γιουγκοσλάβου Srđan Dragojević, «Δεν είμαστε άγγελοι», που κι αυτόν τον παρουσιάσαμε πακέτο. Εισάγει και αυτός το φανταστικό, με τον άγγελο και το διάβολο να προσπαθούν να επηρεάσουν τη συμπεριφορά των ηρώων. Εδώ το ρόλο του διαβόλου τον παίζει η γάτα και το ρόλο του αγγέλου ο σκύλος. Αντίθετα από την ταινία του Dragojević, εδώ κερδίζει η γάτα.

  Τόσο το φανταστικό όσο και το χιούμορ λειτουργούν αποστασιοποιητικά, αμβλύνοντας την ένταση που δημιουργεί στο θεατή αυτό το θρίλερ, όπως και κάθε θρίλερ. Μια σκηνή μιούζικαλ στο τέλος της ταινίας όπου τα θύματα υποδέχονται τον θύτη φιλικά στον άλλο κόσμο λειτουργεί όπως το σατιρικό δράμα στις παραστάσεις της αρχαίας τραγωδίας, αποφορτίζοντας «καθαρτικά» τον θεατή.