David Oelhoffen, Loin des homes

David Oelhoffen, Loin des homes (2014)

  Είδα την ταινία «Μακριά από τους ανθρώπους», και καθώς είμαι ιδιοσυγκρασιακά συγκριτολόγος δεν μπορούσα να μη διαβάσω και το διήγημα «Ο φιλοξενούμενος» του Αλμπέρ Καμύ πάνω στο οποίο βασίστηκε (βρίσκεται στη συλλογή «Η εξορία και το βασίλειο»), για να δω ομοιότητες και διαφορές.

Αν δεν κάνω λάθος είναι η δεύτερη φορά που βλέπω ταινία και μετά διαβάζω το διήγημα πάνω στο οποίο είναι βασισμένη. Η πρώτη ήταν «The curious case of Benjamin Button» του Scott Fitzgerald. Συνήθως διαβάζω μυθιστορήματα και μετά βλέπω τις ταινίες, που είναι είτε κινηματογραφικές μεταφορές τους είτε απλά εμπνευσμένες απ’ αυτά, όπως π.χ. τη «Μαντάμ Μποβαρύ».

Η πρώτη διαφορά, περίπου αυτονόητη, είναι ότι ο σκηνοθέτης-σεναριογράφος έχει επινοήσει πάρα πολλά επεισόδια για να κάνει την συναρπαστική ταινία που έκανε. Και βέβαια έπρεπε να τα στηρίξει και σε κάποιες αποκλίσεις από το διήγημα.

Ένας αστυνομικός συνοδεύει τον κρατούμενο μέχρι το σχολείο που βρίσκεται πάνω στο οροπέδιο. Οι μαθητές είναι μόνο άραβες και η κυβέρνηση σκέφτεται να το κλείσει (μόνο στην ταινία). Ο γάλλος δάσκαλος (στη μοναξιά του μου θύμισε τον Wittgenstein) έχει εντολές να συνοδεύσει στον κρατούμενο μέχρι την πόλη και να τον παραδώσει στη δικαιοσύνη. Έχει διαπράξει έγκλημα. Στο διήγημα, όλο το χωριό τον καλύπτει από την αστυνομία, η οποία τελικά τον ξετρυπώνει. Στην ταινία μας αποκαλύπτεται, αλλά πολύ αργότερα, ότι ο ίδιος ο φονιάς παραδόθηκε στην αστυνομία για να εκτελεστεί από την γαλλική δικαιοσύνη. Διαφορετικά οι συγγενείς του σκοτωμένου θα τον σκότωναν (βεντέτα), και τα αδέλφια του είναι πολύ μικρά για να μπορέσουν να εκδικηθούν. Το έκανε αυτό για να τα προστατεύσει. Μετά από αρκετές αντιρρήσεις ο δάσκαλος αναγκάζεται να τον συνοδεύσει.

Και η ταινία γίνεται περιπετειώδης. Για να ξεφύγουν από τα ξαδέλφια του θύματος που τον κυνηγούν αφήνουν  το δρόμο και πηγαίνουν από το βουνό. Εκεί πέφτουν πάνω στους αντάρτες οι οποίοι τους κρατούν ομήρους. Όμως τους εντοπίζουν γάλλοι στρατιώτες. Στη μάχη που ακολουθεί οι στρατιώτες σκοτώνουν τους αντάρτες, ακόμη και αυτούς που είχαν παραδοθεί. Ο δάσκαλος διαμαρτύρεται, αλλά αυτές ήταν οι εντολές.

Οι γάλλοι τους αφήνουν να συνεχίσουν το δρόμο τους. Περνάνε από ένα ισπανικό πανδοχείο με γυναίκες όπου ο άραβας κάνει έρωτα για πρώτη φορά και ο δάσκαλος μετά από πολύ καιρό. Δεν βλέπουμε καθόλου τσόντα.

Από μακριά φαίνεται η πόλη. Ο δάσκαλος του λέει να μην πάει να παραδοθεί αλλά να ακολουθήσει έναν άλλο δρόμο, προς την έρημο. Οι βεδουίνοι θα τον φιλοξενήσουν. Θα ξεφύγει, και η οικογένειά του θα αποφύγει τη βεντέτα γιατί αυτός θα δηλώσει ότι τον σκότωσαν οι γάλλοι.

Ο άραβας διστάζει. Ποιο δρόμο θα διαλέξει; Ο δάσκαλος απομακρύνεται και στρέφει κάθε λίγο το κεφάλι του προς τα πίσω, να δει τι έχει επιλέξει. Αυτός διστάζει για αρκετή ώρα.

Επί τέλους αποφασίζει: παίρνει το δρόμο προς την έρημο, προς τη σωτηρία.

Και η μεγάλη διαφορά από το διήγημα: χωρίς τη συνταρακτική περιπέτεια που είδαμε στην ταινία, ο δάσκαλος τον αφήνει να επιλέξει. Και επιλέγει, επίσης μετά από μεγάλη αμφιταλάντευση, όμως επιλέγει τον δρόμο προς την πόλη. Γυρνώντας στο σχολείο του ο δάσκαλος βλέπει γραμμένο πάνω στον πίνακα: «Παρέδωσες τον αδελφό μας. Θα το πληρώσεις».

Απαισιόδοξα τελειώνει το διήγημά του ο Καμύ, αισιόδοξα την ταινία του ο Oelhoffen.