Peter Pugh & Chris Garrat, Κέινς

Peter Pugh & Chris Garrat, Κέινς (μετ. Μανώλης Τζιρίτας), Τα Νέα, 2002, σελ. 172

  Μοιράστηκε με τα Νέα, ένα βιβλίο εικονογραφημένο. Μου το παράγγειλε ο γιος μου και τώρα το ξέθαψε από κάπου και μου το έδωσε να το διαβάσω. Μπορεί να είμαι φιλόλογος, αλλά θέλω να έχω μια ιδέα τι γίνεται με τις άλλες επιστήμες. Και βέβαια είχα διαβάσει για τον Κέινς, όμως όχι βιβλίο του αλλά αναφορές σ’ αυτόν.

  Πριν τρία χρόνια διάβασα δυο ακόμη βιβλία για την οικονομία, και τα δυο του Βαρουφάκη, που τα media ασχολιόντουσαν πολύ μαζί του τότε. Το ένα ήταν «Μιλώντας στην κόρη μου για την οικονομία», ένα εκλαϊκευτικό βιβλίο για την οικονομία, και το άλλο ένα πανεπιστημιακό του σύγγραμμα με τίτλο «Πολιτική οικονομία-Η οικονομική θεωρία στο φως της κριτικής», βιβλίο καλογραμμένο που μου άρεσε ιδιαίτερα, καθώς μπορούσα να το καταλάβω αν και φιλόλογος.

  Το βιβλίο για τον Κέινς επίσης μου άρεσε, γιατί μέσα σε ένα δίωρο – τόσο μου πήρε να το διαβάσω – έμαθα για τη ζωή του Κέινς, ξαναθυμήθηκα πράγματα που είχα διαβάσει και διάβασα πράγματα για τις κρίσεις των πρόσφατων δεκαετιών υπό το φως της κεϊνσιανής θεωρίας. Ακόμη, καθώς ήταν βιβλίο εικονογραφημένο, είχε αρκετά χιουμοριστικά στοιχεία.

  Τσάκισα, θυμάμαι, τρεις σελίδες, το περιεχόμενο των οποίων θα μεταφέρω εδώ, σχολιάζοντας όπως πάντα.

  1. «Τι είναι ο πολλαπλασιαστής; Ο πολλαπλασιαστής συνδέεται με την ατομική οριακή ροπή προς κατανάλωση  (Ο.Ρ.Κ) η οποία είναι το ποσοστό αύξησης του εισοδήματος ενός ατόμου που δαπανάται για κατανάλωση. Παράδειγμα: Αύξηση εισοδήματος=1.000 ευρώ (λίρες λέει το βιβλίο, αλλά κάνει το ίδιο). Καταναλωτικές δαπάνες=800 ευρώ. Ο.Ρ.Κ.=800/1000 ή 0,8. Οριακή ροπή προς αποταμίευση=200/1000 ή 0,2» (σελ. 96).

  Το πρόβλημα με τους περισσότερους έλληνες, ειδικά τώρα με την κρίση, είναι ότι ο Ο.Ρ.Κ. είναι μεγαλύτερος του 1, καθώς δεν έχουμε αύξηση του εισοδήματος αλλά μείωση του εισοδήματος.

  2. «Ασχέτως όλων των άλλων συνεπειών του, ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος (1039-1945) έλυσε το πρόβλημα της ανεργίας σε όλες τις βιομηχανικές χώρες. Επέφερε επίσης τεράστια αύξηση της παραγωγής» (σελ. 110).

  Μεγάλε Ηράκλειτε!!! Είπε «Πόλεμος πάντων μεν πατήρ εστί, πάντων δε βασιλεύς. Και τους μεν θεούς έδειξε, τους δε ανθρώπους, τους μεν δούλους εποίησε, τους δε ελευθέρους». 

  Εμάς μας έκανε δούλους, αρχικά στους ρωμαίους (αν και τους αφομοιώσαμε γλωσσικά και πολιτιστικά, πάψαμε όμως να λεγόμαστε έλληνες και λεγόμασταν ρωμιοί) και αμέσως μετά στους τούρκους. Εμείς οι κρητικοί περάσαμε και από τους ενετούς.

  Μια και δεν είμαστε βιομηχανική χώρα, μήπως θα μπορούσε να σκοτώσει κανείς αυτό τον πατέρα, να ανατρέψει αυτόν τον βασιλιά;

  3. «Δεν είχε μεγάλο σεβασμό για τους επιχειρηματίες, τους οποίους θεωρούσε τεμπέληδες και κουτούς. Πίστευε ότι ίσχυε ένας κύκλος τριών γενεών. Α) Ένας άνθρωπος γεμάτος ενέργεια και φαντασία δημιούργησε μια επιχείρηση. Β) Ο γιος επιβιώνει λόγω κεκτημένης ταχύτητας. Γ) Ο εγγονός τη ρίχνει έξω» (σελ. 161).

  Αυτό είναι η αισιόδοξη εκδοχή, γιατί ξέρω μιαν άλλη, η επιχείρηση να πέφτει έξω ήδη με το γιο.

  Θα κάνω και μια κριτική στον Κέινς, σε ένα απόσπασμά του με το οποίο ξεκινάει το βιβλίο.

  «Η καλύτερη υπόθεση που μπορώ να κάνω είναι ότι κάθε φορά που αποταμιεύετε πέντε σελίνια ένας άνθρωπος χάνει τη δουλειά του για μια μέρα. Τα πέντε σελίνια που αποταμιεύετε προσθέτουν στην ανεργία έναν άνθρωπο για μια μέρα και ούτω καθεξής, αναλογικά. Από την άλλη μεριά, κάθε φορά που αγοράζετε αγαθά, αυξάνετε την απασχόληση-αλλά θα πρέπει να είναι βρετανικά αγαθά προκειμένου να αυξηθεί η απασχόληση σε αυτήν εδώ τη χώρα… Ως εκ τούτου, ω! φιλοπάτριδες βρετανίδες νοικοκυρές [έξυπνο. Ο νοικοκύρης δεν είναι και τόσο χαζός] ξεχυθείτε πρωί πρωί αύριο στους δρόμους και πηγαίνετε στις υπέροχες εκπτώσεις που διαφημίζονται παντού. Θα κάνετε καλό στον εαυτό σας – γιατί ποτέ δεν ήταν τα αγαθά τόσο φτηνά, ούτε στα όνειρά σας. Προμηθευτείτε υφάσματα, σκεπάσματα και κουβέρτες για να καλύψετε κάθε σας ανάγκη. Και θα έχετε ταυτόχρονα τη χαρά ότι αυξάνετε την απασχόληση, ότι συμβάλλετε στον πλούτο της χώρας μας, επειδή κινητοποιείτε χρήσιμες δραστηριότητες, δίνοντας ελπίδα στο Λάνκασερ, στο Γιόρκσερ και στο Μπέλφαστ».

  Αγοράζετε ελληνικά προϊόντα, ήταν ένα σλόγκαν του Πασόκ το οποίο προσυπογράφω-εν μέρει. Όσο για όλα τα άλλα…

  Αν αποταμιεύσετε τα δεκατέσσερα ευρώ (τόσο κάνουν τα πέντε σελίνια, μας λέει ο μεταφραστής) ένας άνθρωπος θα χάσει τη δουλειά του. Όμως όχι υποχρεωτικά στην Ελλάδα, θα σχολιάσω εγώ. Αν δεν τα αποταμιεύσετε και τα χρειαστείτε αργότερα για κάτι, θα τα πάρετε με την πιστωτική σας κάρτα, με τα υψηλά επιτόκια, προς μεγάλη χαρά των τραπεζών.

  Αν έχεις ένα γερό κομπόδεμα, να τα ξοδέψεις. Αν όμως είσαι μεροδούλι-μεροφάι όπως πάρα πολλοί σ’ αυτή τη χώρα (να μη ρισκάρω να πω οι περισσότεροι), αν σου περισσεύουν μην τρέξεις να τα ξοδέψεις, κι ας μείνει κάποιος άνεργος για μια μέρα, μην τον λυπάσαι. Θα σου χρειαστούν σίγουρα αργότερα.

  Όσες από τις αγαπητές μου αναγνώστριες, όχι απαραίτητα μόνο οι νοικοκυρές, δεν πείστηκαν από αυτά που γράφω, να τρέξουν να αγοράσουν. Πήρα ένα e-mail που με πληροφορεί να ότι σε τέσσερις μέρες αρχίζουν οι εκπτώσεις και να τρέξω να αγοράσω από μια εταιρεία ειδών πληροφορικής. Όμως θα σας συμβούλευα να μην αγοράσετε κάτι μόνο και μόνο γιατί είναι φτηνό  αλλά γιατί ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ το χρειάζεστε. Γιατί αλλιώς, όπως λέει η παροιμία, πίσω έχει η αχλάδα την ουρά. Και την ουρά αυτή τη γνώρισαν όσοι στις καλές εποχές αγόραζαν σπίτια με δανεικά λεφτά, και δεν εννοώ πρώτη κατοικία όπου επιλέγεις τη δόση από το νοίκι. Τώρα, αφού έχουν περάσει χρόνια από την αγορά τους, τα σπίτια αυτά αξίζουν λιγότερο από το δάνειο που τους μένει ακόμη να αποπληρώσουν.