Διολίσθηση σημασίας

 Διολίσθηση σημασίας

 

Την ιδέα για αυτή την ανάρτηση μου την έδωσε ο φίλος μου ο Κώστας ο Σκουλάς. Με ερώτησε για τη σημασία του sycophant. Στο λεξικό webster νομίζω την είχε δει με τη σημασία του κόλακα, κάτι που δεν ήξερα. Στα ελληνικά όμως έχει άλλη σημασία, την ψευδή κατηγορία. Το chatgpt μας έδωσε λεπτομέρειες για τις δυο σημασίες, να μη μακρηγορήσω όμως παραθέτοντάς τις. Και βέβαια ήξερα για τη γεωγραφική αυτή διολίσθηση της σημασίας ελληνικών λέξεων, με πιο χαρακτηριστική τη λέξη εμπάθεια, που στα αγγλικά σαν empathy σημαίνει άλλο πράγμα, αυτό που εμείς λέμε ενσυναίσθηση.

Όσο για τη χρονική διολίσθηση της σημασίας την ήξερα από τη «Γενεαλογία της ηθικής» του Νίτσε, ένα βιβλίο που διάβασα μαθητής και με εντυπωσίασε τόσο, που όταν ανέβηκα στην Αθήνα για τις πανελλήνιες εξετάσεις (ή όπως αλλιώς λεγόταν τότε, δεν θυμάμαι) το αγόρασα και στα γερμανικά. Ήδη από την πρώτη σελίδα κατάλαβα ότι θα ήταν άθλος να το διαβάσω στο πρωτότυπο, και καθώς με λένε Χαράλαμπο και όχι Ηρακλή, το παράτησα.

Καλός στα αρχαία ελληνικά σημαίνει όμορφος. Στα νέα ελληνικά, καλόψυχος.

Αγαθός στα αρχαία ελληνικά (καλός καγαθός) σημαίνει γενναίος. Στα νέα ελληνικά σημαίνει αγαθιάρης. Ο χριστιανισμός μπορεί να χρεωθεί ή να πιστωθεί, ανάλογα με το πώς το βλέπει κανείς, αυτή τη σημασιολογική διολίσθηση.