Αλέξανδρος Βαλαβάνης, Τέλος χρόνου

Αλέξανδρος Βαλαβάνης, Τέλος χρόνου, ΑΛΔΕ 2006, σελ. 169

Οι «Πονηριές του έρωτα» θα μπορούσε να είναι ο τίτλος αυτού του βιβλίου, όμως ο Αλέξανδρος προτίμησε τον διδακτικό, προειδοποιητικό τίτλο «Τέλος χρόνου». Πρόκειται για ένα δροσερό, νεανικό, σπαρταριστό αφήγημα που αναφέρεται στις προσπάθειες τριών φίλων να κατακτήσουν τις κοπέλες που αγαπούν, τις μυστικές διαβουλεύσεις, τα σχέδια, τα μυστικά και τις εξαπατήσεις, όλα τα σύνεργα που θέτει στη διάθεση των ερωτευμένων ο θεός του έρωτα για να τους βοηθήσει να πετύχουν το στόχο τους. Μυστικές παρακολουθήσεις, συνωμοσίες, ξεγελάσματα, επιστράτευση φίλων, και τι δεν σκαρφίζονται οι τρεις φίλοι για να πετύχουν το σκοπό τους. Ακόμη και απεργία πείνας, επίκαιρη τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές. Η κοπέλα «…σκέφτηκε μήπως η απεργία πείνας προκαλεί σοβαρές διαταραχές στις λειτουργίες του εγκεφάλου» (σελ. 54). Αν και κάποιος άλλος θα σκεφτότανε ότι πιθανές διαταραχές του εγκεφάλου οδηγούν σε μια τέτοια απόφαση, απεργία πείνας για να συγκινήσεις μια γυναίκα. Τελικά όλες οι πιθανές καταστάσεις, όλες οι υπάρχουσες τεχνικές (ή σχεδόν όλες) καταγράφονται εδώ, σε ένα μυθιστόρημα που θα μπορούσε να αποτελέσει και εγχειρίδιο του φλερτ ή «Πώς να κατακτήσετε τη γυναίκα που αγαπάτε». Διαβάζοντάς το μου ήλθε στο μυαλό ένα άλλο φλερτ στην ιστορία της λογοτεχνίας, εξίσου εντυπωσιακό, του Φαμπρίς προς την Κλέλια στο «Μοναστήρι της Πάρμας» του Σταντάλ. Μέσα από το παράθυρο της φυλακής φλερτάρει την αγαπημένη του, επίμονα, παθιασμένα.
Οι τρεις φίλοι δεν ήξεραν τα ονόματα των κοριτσιών που τους είχαν κλέψει την καρδιά, έτσι τους έδωσαν παρατσούκλια, η Κορδέλα, η Κοκκινομάλλα και η Ρακούν. Την ομορφιά τους ο Αλέξανδρος την περιγράφει χιουμοριστικά: η μια είναι καλλίσωμη και ωραιοπρόσωπη, η άλλη έχει καλλίπυγα οπίσθια. Η Κορδέλα είναι η ντίβα. Μετά από κάποιες σελίδες, δεν ξέρω πώς, διάβαζα Κορδέλια αντί Κορδέλα, το μυθιστόρημα θύμιζε σεξπηρική κωμωδία, αν και η Κορδέλια είναι ηρωίδα μιας από τις τραγωδίες του Σαίξπηρ, του «Βασιλιά Λήρ».
Ο Αλέξανδρος εστιάζει στις πονηριές των αγοριών. Αφήνει για το τέλος τις πονηριές των κοριτσιών. Η πιο σπαρταριστή πονηριά τους είναι πως κάνουν τάχα ότι δεν καταλαβαίνουν τις πονηριές τους. Και μέσα σε όλα αυτά χωράει και ένα επεισόδιο, πώς οι δυο φίλοι αντέγραψαν στις πανελλαδικές. Εμείς οι επιτηρητές κοιμόμαστε κανονικά. Όχι πάντα βέβαια. Μια φορά τα πήραμε στο κρανίο. Του είπαμε «κόφτο, σε πήραμε χαμπάρι ρε φίλε», αυτός το χαβά του, ο συνεπιτηρητής εξοργίστηκε και του πήρε την κόλα. Πάει η χρονιά. Αφού τον είχαμε αντιληφθεί, τι ήθελε και αυτός ο αφιλότιμος να συνεχίσει. Και μάλιστα με ένα τρόπο καθόλου επινοητικό, όπως αυτός των δυο φίλων.
Διαβάζουμε για έναν από τους τρεις ήρωες: «Αν χρειαζόταν να γράψει κάτι στον πίνακα, το έκανε αμέσως, αν όμως του απηύθυνε ερώτηση ο καθηγητής απλά τον κοιτούσε χωρίς να μιλάει» (σελ. 65).
Δεν είναι υπερβολή. Είχα κι εγώ μια μαθήτρια που δεν μιλούσε, δεν ήξερα καν το ηχόχρωμα της φωνής της. Τώρα είναι λαλίστατη, επιτυχημένη τηλεπαρουσιάστρια, γνωστή σε όλους.
Στον επίλογο ο Αλέξανδρος δίνει συμβουλές στους ερωτευμένους. Και πρώτα απ’ όλα να είναι τολμηροί. «Μεγάλο εμπόδιο σε όσα θα μπορούσαμε να πετύχουμε αποτελούν τα τεχνητά εμπόδια που κατασκευάζουμε στο μυαλό μας. Πολλές φορές η επιτυχία δεν εξαρτάται από το πόσο θα προσπαθήσουμε για κάτι, αλλά απλά, από το να ξεκινήσουμε» (σελ. 169). Όπως θα έλεγε και ο Καβάφης, «Τους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπας/ τον άγριο Ποσειδώνα δεν θα συναντήσεις/ αν δεν τους κουβανείς μες στην ψυχή σου/ αν η ψυχή σου δεν τους στήνει εμπρός σου». Αν μας αρέσει η Ιθάκη, ε, αξίζει τον κόπο να επιχειρήσουμε το ταξίδι. Όπως καταλήγει αποφθεγματικά στον πρόλογο, «Το μεγαλύτερο ρίσκο στη ζωή είναι να μην παίρνεις κανένα».
Ο Αλέξανδρος Βαλαβάνης είναι ένας πολύ ταλαντούχος πεζογράφος. Και καλά θα κάνει να συνεχίσει να γράφει.