Φρανσουά Τρυφώ, Αμερικάνικη νύχτα (La nuit américaine, 1973)

Φρανσουά Τρυφώ, Αμερικάνικη νύχτα (La nuit américaine, 1973)

 

  Μα τι ευχάριστη έκπληξη ήταν για μένα αυτή η κωμωδία του Τρυφώ!!!

  Μας το είπε προχθές στην παρέα ο Τάσος ο Γουδέλης. Θα παιζόταν σήμερα Κυριακή στην Ταινιοθήκη της Ελλάδας. Θα την προλόγιζε. Τώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές θα έχει τελειώσει η προβολή.

  Έχω ευχάριστες αναμνήσεις από τη Λαΐδα, τον θερινό κινηματογράφο της Ταινιοθήκης. Πέρυσι το καλοκαίρι που δεν κατέβηκα στην Κρήτη λόγω κορονοϊού είχα δει δυο τρεις ταινίες εκεί, οι δυο σίγουρα ιρανικές. Θα ήθελα πολύ να πάω να δω την «Αμερικάνικη νύχτα» στη μεγάλη οθόνη της Λαΐδας και να ακούσω την προλόγηση του Τάσου, όμως καθώς κρυολογώ εύκολα, αλλά και η перемена клима (αλλαγή κλίματος, να μην κάνω όμως παρέκβαση στην παρέκβαση) με έκαναν να νιώθω άσχημα δυο μέρες τώρα, με πονοκέφαλο και κομμάρες. Έκανα και τη σκέψη: Λες να…

  Πριν πέντε μέρες γύρισα από την Κρήτη, όπου έκανα φέτος πραγματικές διακοπές: διάβασα ελάχιστα, είδα νομίζω μόνο τέσσερις ταινίες, κολύμπησα πολύ, απόλαυσα την παρέα φίλων πολύ, και δυστυχώς έφαγα πολύ και πρέπει τώρα να χάσω τα κιλά που πήρα (δεν σας λέω πόσα). Καθώς με το φίλο μου το Σταύρο σχεδόν κάθε βράδυ περνάγαμε μέσα από στίφη νέων, προφανώς ανεμβολίαστων, για να πάμε στο Lido, αυτός πορτοκαλάδα εγώ μπακλαβά, μου πέρασε η σκέψη μήπως…

  Έκανα το self test, βγήκε αρνητικό.

  Όμως είπα να μη ρισκάρω και χειροτερέψω.

  Τέλος οι παρεκβάσεις.

  Έχω δει και άλλες ταινίες με θέμα τον σινεμά. Στα γυρίσματα μιας ταινίας αναφέρεται η ταινία του Φελίνι «8 ½», ενώ στην προβολή της η τελευταία ταινία του Τζανγκ Γιμόου «Ένα δευτερόλεπτο».

  Ο ίδιος ο Τρυφώ παίζει το ρόλο του σκηνοθέτη. Το στόρι της ταινίας που γυρίζει είναι η ερωτική σχέση της νύφης με τον πεθερό. Στο τέλος η νύφη χωρίζει το γιο και παντρεύεται τον πεθερό.

  Μα είναι αυτό τέλος για ταινία;

  Και βέβαια δεν είναι.

  Ο Ζαν Πιέρ Λεό που παίζει το ρόλο του γιου στην εγκιβωτισμένη ταινία θα σκοτώσει τον πατέρα του. Όχι από άγνοια, όπως ο Οιδίποδας, συνειδητά.

  Υπάρχει και μια ρώσικη ταινία που ο πεθερός τα φτειάχνει με τη νύφη ενώ ο γιος του πολεμάει τους γερμανούς. Αν δεν βαρεθώ θα ψάξω να βρω ποια είναι. Αν κάποιος διαβάσει αυτές τις γραμμές και την ξέρει, ας το γράψει σε σχόλιο.   

  Και η ίδια η ταινία;

  Είναι μια σειρά σπαρταριστά επεισόδια, τα περισσότερα κωμικά (αυτό με τη γάτα μου άρεσε περισσότερο) αλλά και κάποια κωμικοτραγικά. Ο Τρυφώ έμπασε στην ταινία του όλες τις πιθανές καταστάσεις που μπορεί να προκύψουν σε ένα γύρισμα, κυρίως όσον αφορά τις σχέσεις των ηθοποιών μεταξύ τους.

  Σπουδαίος ο Τρυφώ, κρίμα που έφυγε νωρίς.

  Παρά λίγο να το ξεχάσω: ο αμερικάνικος τίτλος της ταινίας είναι «Day for night», και έχει να κάνει με ένα φίλτρο που μπαίνει στην κάμερα και κάνει μια ημερήσια λήψη να φαίνεται σαν νυχτερινή.

  Εγώ, συνηθισμένος με τον νυχτερινό φωτισμό που έχω μόνιμα στον υπολογιστή μου (προστατεύει τα μάτια), ούτε που το κατάλαβα στην επίμαχη σκηνή.

  Παραλίγο να το ξεχάσω και αυτό. Σε ένα πλάνο διαβάζουμε σε μια πινακίδα το όνομα ενός δρόμου: Jean Vigo.

  Η σύμπτωση: μετά την «Αμερικάνικη νύχτα» θα παιζόταν η ταινία του Ζαν Βιγκώ «Διαγωγή μηδέν» (τον έχω δει πακέτο), και αμέσως μετά η βουβή ταινία «Η πτώση του οίκου των Άσερ», μεταφορά της ομώνυμης νουβέλας του Έντγκαρ Άλαν Πόε που τη διδαχτήκαμε στο Τμήμα Αγγλικών Σπουδών του Πανεπιστημίου της Αθήνας (το λένε και ΕΚΠΑ, αλλά εγώ δεν συμπαθώ τα ακρωνύμια, και ο βασικός λόγος είναι ότι πολλά δεν τα καταλαβαίνω).