Book review, movie criticism

Friday, August 2, 2024

Ελληνική γλώσσα

 

Ελληνική Γλώσσα

 

  Σχόλιο σε ένα κείμενο για την ελληνική γλώσσα που μου έστειλε ο φίλος μου ο Ηρακλής.

Γεια σου Ηρακλή, σ’ ευχαριστώ για το κείμενο, ενδιαφέροντα και γνωστά σε μένα αυτά, μου το έχουν ξαναστείλει, το έχω ξαναδιαβάσει.

  Να κάνω μια παρατήρηση. Διαβάζω: Μια πολύπλοκη γλώσσα αποτελεί μαρτυρία ενός προηγμένου πνευματικά πολιτισμού.

  Απεναντίας θα έλεγα. Η πολυπλοκότητα της γλώσσας δείχνει ότι η γλώσσα δεν έχει εξελιχθεί. Η ελάχιστα πολύπλοκη γλώσσα είναι η αγγλική, που δεν έχει κλίσεις. Εμείς είχαμε το δίγαμμα και η ελληνική γλώσσα το απέβαλε ήδη από την αρχαιότητα. Η πιο πολύπλοκη είναι η αλβανική, που την έμαθα πριν ένα χρόνο σε επίπεδο άνευ διδασκάλου. Οι αντωνυμίες είναι πολύ περισσότερες και πολύ πιο πλούσιες. Σε μια ανάρτησή μου στο facebook, μετάφραση από το tik tok, έγραψα παραδείγματα. Εμείς είχαμε μια αντωνυμία τη στιγμή που στο αλβανικό κείμενο υπήρχαν τρεις. Αν την βρω θα σου τη στείλω.

  Για τη μουσικότητα, το μόνο που έχω να παρατηρήσω είναι ότι η μουσικότητα της αρχαίας ελληνικής με την προσωδιακή προφορά είναι διαφορετική από τη μουσικότητα της νεοελληνικής, με την τονική προφορά (τονιζόμενη και άτονη συλλαβή αντί για μακρά και βραχεία).

  Κάτι που θα σου αρέσει ιδιαίτερα:

  Η κρητική γλώσσα είναι πολύ πιο πλούσια σε ήχους που όμως δεν μπορούν να αποδοθούν στην κοινή νεοελληνική, που είναι το πελοποννησιακό ιδίωμα που έχει επιβληθεί. Διάβασα σε ένα τόμο της «Ιστορίας των Αθηνών» του Καμπούρογλου, έκδοση 1898, τον αγόρασα 5 ευρώ σε μια λαϊκή, για την πλατεία Καρύκη. Προφανώς τότε προφερόταν Καρύchi, και επειδή δεν υπάρχει γράμμα του να αποδίδει τον ήχο ch, την μετονόμασαν σε Καρύτσι. Το ίδιο έγινε με τη γειτονιά μου, το Γαλάτσι. Υπάρχει δρόμος Γαλακιδών. Το Γαλάchi (ήταν περιοχή τσομπάνων και είχε πολλά γάλατα) στην πραγματικότητα γραφόταν τότε Γαλάκι, από το γάλα, μικρό γάλα, αλλά στον δρόμο επιβίωσε η τότε γραφή.

  Η κρητική γλώσσα είναι πιο πλούσια σε ήχους λοιπόν από την κοινή νεοελληνική, ήχους που όμως αποδίδονται με το ρώσικο, που είναι το κυριλλικό, αλφάβητο. Για παράδειγμα το κι όπως προφέρεται κρητικά, στα ρώσικα γράφεται με ένα γράμμα, το ч.

  Εδώ θα σου πω το ανέκδοτο, πραγματικό, ήμουν παρών, νεοσύλλεκτος στην Κόρινθο. Αναφερόμασταν στον λοχία. Έρχεται η σειρά ενός γεραπετρίτη, γνωστού μου, ο πατέρας του είχε λεωφορείο. -Στρατιώτης Κυμάκης Γεώργιος ΥΕΑ. -Τσιμάτσης το τς πώς γράφεται; πήγε να του κάνει πλάκα ο λοχίας, ένας ποντικομούρης, Μυριούνης, θυμάμαι ακόμη  το όνομά του, απαίσιος. -Με κάπα.

  To «γελοίος» στα κρητικά προφέρεται αλλιώς, жελοίος. Ο σκύλος στα κρητικά προφέρεται αλλιώς, щύλος. Ο χειμώνας στα κρητικά προφέρεται αλλιώς, шειμώνας. Το κυριλλικό αλφάβητο αποδίδει με ένα γράμμα ήχους που μεταγράφονται, αν μπορούν να μεταγραφούν, με δυο σε κάποιες άλλες γλώσσες, όπως για παράδειγμα το sh και το ch στα αγγλικά.

  Πλούσιο σε φωνητική απόδοση το ρώσικο αλφάβητο, όμως η γλώσσα είναι ανεξέλικτη, καθώς διατηρεί πτώσεις όπως η δοτική, η οργανική και η προθετική (instrumental και prepositional).

  Πάντως συμφωνώ απόλυτα με την αντίληψη ότι μόνο αν ξέρεις καλά αρχαία ελληνικά μπορείς να μιλήσεις καλά νέα ελληνικά. Αυτό έλεγα στους μαθητές μου. Όμως πρέπει να διδάσκονται σαν ξένη γλώσσα, αυτή είναι η αντίληψή μου. Αυτός που θα επαναφέρει το εγχειρίδιο του Ζούκη (Πιστεύω τω φίλω…) στη διδασκαλία  των νέων ελληνικών θα κάνει μια αληθινή επανάσταση.

  

No comments: