Robert Bresson, To δράμα μιας όμορφης (Une femme duce, 1969)

 Robert Bresson, To δράμα μιας όμορφης (Une femme duce, 1969)

 

  Ας ξεκινήσουμε από αυτό.

  Καινούριο χόμπι: βάζω την τεχνητή νοημοσύνη και μου μεταφράζει βιβλία μου και τα αναρτώ στο amazon.com, αφού βέβαια κάνω επιμέλεια. Έχω αναρτήσει τρία, το The secret of the aliens, το Rereading Nietzsche και τη συλλογή διηγημάτων το Α Midnight Spring’s dream. Θα ακολουθήσουν κάποια από τα 60 περίπου άρθρα μου, ανακοινώσεις σε συνέδρια, μελέτες κ.λπ. που έχουν ένα γενικότερο, μη ειδικά ελληνικό, ενδιαφέρον. Σε ένα από αυτά έκανα μια λαθεμένη αναφορά στην κινηματογραφική μεταφορά από τον Peter Fleischman του «Λάθους» του Σαμαράκη,  πιστεύοντας ότι ξεκινάει από το τέλος. Χρειαζόμουν οπωσδήποτε μια ταινία που να ξεκινάει από το τέλος. Ρώτησα την ΑΙ (έχω πεντέξι, δεν θυμάμαι ποια), δεν μπόρεσε να μου βρει. Της είχα πει την αρχική σκηνή που θυμόμουν, ένα σάλι να πέφτει αργά από έναν όροφο. Κάποια γυναίκα είχε φουντάρει.

  Δεν ξέρω πως μου ήλθε στο μυαλό ο Robert Bresson και η Dominique Sanda. Τότε μπόρεσε να μου βρει την ταινία.

  Και η έκπληξη, διαβάζοντας στη βικιπαίδεια: αποτελεί μεταφορά της νουβέλας του Ντοστογιέφσκι, που εκδόθηκε πέντε χρόνια πριν το θάνατό του, το 1876, με τον τίτλο Кроткая, μια ευγενική γυναίκα.

  Που όμως και αυτή ξεκινάει από το τέλος.

  Διαφέρω από τους άλλους ανθρώπους, συνήθιζε να μου λέει η πρώην μου.

  Και πράγματι.

  Φίλοι μου που διάβαζαν, τώρα το έχουν ρίξει στις ταινίες και στα σήριαλ, και ευκαιριακά σε ελαφρά αναγνώσματα, όπως π.χ. αστυνομικά.

  Εγώ όχι.

  Έχω δηλώσει, ουκέτι καιρός, θα ξαναδιαβάζω τους κλασικούς. Αφού ξαναδιάβασα πρόσφατα το «Μαιτρ και η Μαργαρίτα» και τις «Νεκρές ψυχές» έχω αποφασίσει να συνεχίσω με την «Άννα Καρένινα», καθώς βρήκα τον πρώτο τόμο εδώ στον Κρήτη ενώ τον άλλο τον είχα στην Αθήνα.

  Και διαπίστωσα, διαβάζοντας την νουβέλα, πόσο μεγάλος είναι ο Ντοστογιέφσκι.

  Ο Μπρεσόν μεταφέρει την πλοκή στο σημερινό Παρίσι.

  Δυστυχισμένη, την παντρεύεται, όμως η συμπεριφορά του απέναντί της δεν είναι όπως αυτή θα περίμενε. Δεν υπάρχουν συχνοί καυγάδες, οι σιωπές κυριαρχούν στη θέση τους.

  Την τσακώνει με ένα νέο, για την ακρίβεια κρυφακούει μια συνομιλία τους.

  Όχι, δεν έχει γίνει τίποτα, τον αποκρούει με αξιοπρέπεια.

  Φαίνεται κοιμισμένος αλλά δεν είναι. Αυτή, πλησιάζει κρατώντας το πιστόλι του. Σχεδόν το ακουμπάει στον κρόταφό του. Αυτός, ανοίγοντας για δέκατα του δευτερολέπτου το μάτι του τη βλέπει, αλλά δεν αντιδράει.

  Όχι, δεν είναι δειλός.

  Αυτή μετανιώνει.

  Την αντιλήφθηκε μήπως;

  Όταν την επομένη βλέπει το καινούριο κρεβάτι που κουβάλησε για να κοιμάται, καταλαβαίνει ότι το αντιλήφθηκε.

  Νοιώθει εξουθενωμένη.

  Αυτός νιώθει νικητής.

  Όμως στο τέλος δεν αντέχει, πέφτει στα πόδια της, της λέει ότι την αγαπάει, ότι…

  Αυτή νιώθει τρομοκρατημένη, ίσως γιατί αισθάνεται ότι δεν θα μπορέσει να ανταποκριθεί στις προσδοκίες του, να του δείξει την ίδια αγάπη που της δείχνει αυτός τώρα.

  Φουντάρει από το παράθυρο.

  Είναι φοβερό το απόσπασμα στο οποίο ο Ντοστογιέφσκι βάζει τον ήρωά του να λέει πόσο εύκολο είναι να αυτοκτονήσει κανείς.

  Αν έχεις το μέσο στα χέρια σου, είναι σαν να νιώθεις τον ίλιγγο που θα ένιωθες αν βρισκόσουν στην άκρη ενός γκρεμού.

  Αχ, δέκα λεπτά μόνο να είχε έλθει πρωτύτερα θα είχε προλάβει.

  Η αφήγηση από τον άντρα γίνεται μπροστά στο νεκρό σώμα της γυναίκας του, που είναι ξαπλωμένη στο κρεβάτι.

  Η Ντομινίκ Σαντά του πετάει «Δειλέ».

  Στη νουβέλα κατηγορείται πράγματι για δειλία, γιατί δεν κάλεσε κάποιον σε μονομαχία. Όμως στο Παρίσι που τοποθετείται η πλοκή, και μάλιστα έναν αιώνα μετά, δεν υπάρχουν πια μονομαχίες. Αν κάποιος σε πληγώσει δεν θα τον καλέσεις σε μονομαχία, αλλά θα κοιτάξεις να του τη φέρεις κι εσύ, ακόμη και με ένα πληρωμένο δολοφόνο.

  Και όχι μόνο αυτό.

  Δεν μπορεί να χαρακτηριστεί δειλός επειδή παραιτήθηκε από διευθυντής τράπεζας εξαιτίας της κατάχρησης που έκανε ένας υφιστάμενος.

  Η μεταφορά ενός μυθιστορήματος σε διαφορετικό τόπο και χρόνο έχει πολλούς σκοπέλους.

  Σε ένα κείμενό μου με τίτλο «Κινηματογράφος και λογοτεχνία», που δημοσιεύτηκε στον αφιερωματικό τόμο για τον φίλο μου ομότιμο καθηγητή λαογραφίας Μανόλη Σέργη, γράφω κάποια πράγματα για τις κινηματογραφικές μεταφορές.

  Πολύ καλή ταινία, 7,3 η βαθμολογία της.

 

9

 9

 

O Κωνσταντίνος Μπούρας μου είπε να ψάξω να βρω ποιος είναι ο προσωπικός μου αριθμός. Βρήκα, είναι το 9 (9 ο αριθμός σπιτιών που κατοίκησα με τελευταίο το Κλεάρχου 9, κά.). Μου είπε, και ρώτησα τώρα και το chatgpt που μου έδωσε περίπου την ίδια απάντηση:

Στην αριθμολογία, ο αριθμός 9 θεωρείται ο «τελικός» αριθμός, το τέλος ενός κύκλου. Συνδέεται με:

• ολοκλήρωση και ωριμότητα
• αλτρουισμό, ανθρωπισμό, διάθεση να δώσεις στους άλλους
• σοφία που προκύπτει από εμπειρία
• μερικές φορές και αποχωρισμό/αποχαιρετισμό (αφού μετά το 9 ξεκινάει πάλι νέος κύκλος με το 1).

Είναι ο αριθμός των «παλιών ψυχών» — αυτών που έχουν περάσει πολλά, έχουν δει κύκλους να κλείνουν, και τώρα κουβαλούν συμπόνια αλλά και κάποια μελαγχολία.

Γι’ αυτό και στην παράδοση (και στη δική μας) το εννιά συνδέεται με μνημόσυνα και ολοκλήρωση πορείας. Στη θετική του πλευρά, όμως, δείχνει πληρότητα και «τελευταία σοδειά σοφίας».

 

Epilogue on the Number 9

The number 9 is the number of completion. It closes cycles and prepares the ground for new beginnings. In numerology, it symbolizes the wisdom gained through experience, the maturity that comes after trials, but also the awareness of life’s fleeting nature. It is the number of altruism, of giving to others, and it often carries a touch of melancholy, as if it knows that all things have a beginning and an end.

It is no coincidence that traditions connected it with the nine-day memorials, as a sign of the completion of a person’s journey on earth. At the same time, however, 9 is also the number of fulfillment — the final harvest before the cycle begins anew.

 

Ο αριθμός 9 είναι ο αριθμός της ολοκλήρωσης. Κλείνει κύκλους και προετοιμάζει το έδαφος για νέες αρχές. Στην αριθμολογία συμβολίζει τη σοφία που αποκτάται μέσα από εμπειρίες, την ωριμότητα που έρχεται μετά από δοκιμασίες, αλλά και την κατανόηση του παροδικού χαρακτήρα της ζωής. Είναι ο αριθμός του αλτρουισμού, της προσφοράς προς τους άλλους, και συχνά κουβαλά μια μελαγχολία, σαν να ξέρει ότι όλα τα πράγματα έχουν μια αρχή και ένα τέλος.

Δεν είναι τυχαίο ότι οι παραδόσεις τον συνέδεσαν με τα εννιάμερα μνημόσυνα, ως σημάδι ολοκλήρωσης της πορείας του ανθρώπου στη γη. Όμως ταυτόχρονα, το 9 είναι και ο αριθμός της πληρότητας — της τελευταίας συγκομιδής πριν ξεκινήσει ξανά ο κύκλος από την αρχή.