Agnès Varda, Χωρίς στέγη, χωρίς νόμο (Sans toit ni loi, 1985)

 Agnès Varda, Χωρίς στέγη, χωρίς νόμο (Sans toit ni loi, 1985)

 

  Από προχθές στους κινηματογράφους

  Στην ανάρτησή μου για την «Ευτυχία» (1965) της Ανιές Βαρντά ξεκινώ: «Την Αγνή Βαρντά την έχουμε δει σε δυο ακόμη ταινίας, την «Δίχως στέγη, δίχως νόμο» (δυστυχώς δεν έγραψα γι’ αυτήν) και την «Cléo de 5 à 7».

  Τώρα όμως αποφάσισα να τη δω.

  Γιατί;

  Σε ένα από τα κείμενά μου που ετοιμάζω να ανεβάσω στο amazon και έχει τίτλο Asian Theater and Ancient Greek Tragedy ήθελα να παραθέσω μια ταινία η οποία να ξεκινάει από το τέλος. Νόμιζα ότι ήταν η κινηματογραφική μεταφορά του «Λάθους» του Σαμαράκη αλλά είχα κάνει λάθος. Ρώτησα την τεχνητή νοημοσύνη (δεν ξέρω ποια από όλες, είναι πέντε που συμβουλεύομαι), δεν μου ανέφερε αυτή που έψαχνα, αλλά τελικά θυμήθηκα σκηνοθέτη και ηθοποιό, και ήταν η ταινία (την ξαναείδα πριν δέκα μέρες) «Το δράμα μιας όμορφης» (1969) του Robert Bresson.

  Όμως ούτε αυτή δεν ήταν κατάλληλη, γιατί ήταν μεταφορά μιας νουβέλας του Ντοστογιέφσκι (πρωτοπόρος ο Ντοστογιέφσκι) που γράφηκε το 1877, η οποία ξεκινάει από το τέλος, από το θάνατο της ηρωίδας. Μια άλλη τεχνητή νοημοσύνη μου πρότεινε την ταινία του Billy Wilder, Sunset Boulevard (1950), για την οποία είχα γράψει αλλά δεν θυμόμουνα λεπτομέρειες. Έτσι αποφάσισα να ξαναδώ τη «Χωρίς στέγη, χωρίς νόμο».

  Έχω γράψει ότι της γης οι κολασμένοι σήμερα είναι οι λαθρομετανάστες, κάνοντας όμως τη συμπλήρωση ότι υπάρχουν ακόμη πιο κολασμένοι, πολύ λιγότεροι όμως σε αριθμό σε σχέση μ’ αυτούς, οι άστεγοι.

  Και τώρα βλέπω, σύμφωνα με αυτά που έχω υπόψη μου, ότι υπάρχουν οι άστεγοι που μένουν σε ένα μέρος, και άστεγοι που περιπλανούνται. Θυμάμαι μια άστεγη που είχε φτιάξει ένα σπίτι με χαρτόκουτα και έμενε καιρό εκεί, μέχρι που την έδιωξαν.  

  Η Μόνα ανήκει στην κατηγορία αυτών που μετακινούνται συνεχώς. Δεν είναι τυχαίος ο αγγλικός τίτλος, Vagabond, που σημαίνει a person who wanders from place to place without a home or job.

  Όμως η ζωή είναι δύσκολη, κάποιες μικροαπατεωνιές θα της κάνει, πρέπει να ζήσει. Δεν είναι τυχαίο αυτό που είπε ένας γύφτος: -Ο γύφτος αν δεν κλέψει, αν δεν ζητιανέψει, πώς θα ζήσει; Όπως δεν είναι τυχαία η σημασία που πήρε η αγγλική λέξη στα ελληνικά, μπαγαμπόντης.

  Μπα, μια φορά μόνο την είδαμε να κλέβει δυο τυριά, για να τα ανταλλάξει δεν θυμάμαι με τι.

  Στο δρόμο της θα συναντήσει καλούς ανθρώπους, αλλά και κακούς. Ένας θα τη βιάσει. Ευτυχώς η Βαρντά δεν δείχνει τον βιασμό, τον αφήνει να υπονοηθεί από το αφηγηματικό κενό.

  Ένας μαροκινός της συμπαραστέκεται, τη φιλοξενεί. Όμως όταν έρχονται οι σύντροφοί του από το Μαρόκο δεν θέλουν μια γυναίκα ανάμεσά τους. Αναγκάζεται να τη διώξει. Ένας πτυχιούχος φιλοσοφίας με τη γυναίκα του, που κάνουν αγροτική – για την ακρίβεια ποιμενική-ζωή θα της συμπαρασταθεί. Το ίδιο και μια ερευνήτρια. Όμως η ζωή στο δρόμο ενέχει κινδύνους.

  Ξέχασα να πω το πιο σημαντικό, η ταινία αποτελείται από αναδρομές, κάποιες από τις οποίες πλαισιώνονται με την αφήγηση αυτών που την γνώρισαν και της συμπαραστάθηκαν.

  Είμαι περίεργος, για να δω τη βαθμολογία της.   

  7,6, με βρίσκει απόλυτα σύμφωνο.

  Αξίζει να τη δείτε.