Τριαντάφυλλος Κωτόπουλος, Εδουάρδοι και Αλφρέδοι

Τριαντάφυλλος  Κωτόπουλος, Εδουάρδοι και Αλφρέδοι, Μανδραγόρας 2012, σελ. 37

Η παρακάτω βιβλιοκριτική δημοσιεύτηκε στο Λέξημα

Μια εξαιρετική ποιητική συλλογή από έναν πανεπιστημιακό

  Ο Τριαντάφυλλος Κωτόπουλος είναι διδάκτωρ φιλολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και εργάζεται ως λέκτορας ελληνικής λογοτεχνίας στο Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας. Έχει εκδώσει βιβλία και μελέτες πάνω στη λογοτεχνία, τη θεωρία της και τη διδακτική της, καθώς και πάνω στη δημιουργική γραφή. Όμως παρά τον φόρτο των επιστημονικών του ενασχολήσεων μπορεί και ξεκλέβει κάποιο χρόνο για την ποίηση. Οι «Εδουάρδοι και Αλφρέδοι» είναι η δεύτερη ποιητική του συλλογή μετά τον «Πορτολάνο» που κυκλοφόρησε το 1999 από τις εκδόσεις Παρατηρητής.

  Ο Τριαντάφυλλος ξεκινάει τη συλλογή του αυτοβιογραφικά, με το ποίημα «Επιβίβαση». Ο πρώτος στίχος, «Τριανταφυλλιές, τριανταφυλλιές», παραπέμπει συνειρμικά στο όνομά του. Ο ποιητής απολογείται στη συνέχεια για την ποιητική του ολιγογραφία:

«Μου απαγορεύτηκε να γράφω ως πανεπιστημιακός

 Αργότερα και να διαβάζω

 Μόνο θεωρίες, τυπικά δωμάτια

       -επιστήμονας βλέπεις έγινα απ’ τον πατέρα,

 η ανάγκη να συνεχίζω ήταν δική του-

 Αναγκάστηκα να προδώσω πολλά

 που ψάχνω τώρα ν’ αναστήσω

 Κι ήρθα να πάρω τη σειρά μου ανάμεσά σας

    -το να γυρίζω προς τα πίσω ήταν της μητέρας,

απ’ αυτήν έγινα ποιητής...»  (σελ. 9).

  Το γιανγκ και το γιν

  Η λογική και το συναίσθημα

  Ο πατέρας και η μητέρα

  Η επιστήμη και η ποίηση,

  τοποθετημένα στους παραδειγματικούς τους άξονες. Ο Τριαντάφυλλος, σαν τον κολοσσό της Ρόδου, πατάει και στους δυο.

  «Καρφιά στο σταυρό του σημειωτικού τετραγώνου», είναι ο προ-προτελευταίος στίχος στο επόμενο ποίημα «Ακαδημαϊκοί λυτρωτές». Μόνο ένας θεωρητικός της λογοτεχνίας θα μπορούσε να γράψει ένα τέτοιο στίχο. Πρόκειται για ένα σατιρικό ποίημα, με «κατ’ οικείων τα βέλη»:

  Στο συνάφι ενδιατρίβουν τελευταία

  και ακαδημαϊκοί λυτρωτές

  πολυμορφωμένοι στην κατάτμηση των εγκεφαλικών νευρώσεων…» (σελ. 10).

  Στο επόμενο ποίημα «Γραφείο, παιδικής λογοτεχνίας» ο Τριαντάφυλλος παίζει πάλι συνειρμικά με το όνομά του:

  Ένα κόκκινο τριαντάφυλλο…

  σ’ ένα γενέθλιο τόπο, παιδικής λογοτεχνίας…

  Τριάντα φύλλα εξακοντίζουν υπερήφανα χρώμα στην παλέτα του ήλιου… (σελ. 11)

  Στο «Γραφείο, παιδικής λογοτεχνίας» μένει και στο επόμενό του ποίημα που έχει τίτλο «Παιδική λογοτεχνία», αλλά στη συνέχεια απομακρύνεται από αυτό. Μετά από ένα επιμνημόσυνο ποίημα για τον Μίμη Σουλιώτη μεταβαίνει στον «Χορτιάτη», αλλά όχι μόνος, αλλά με μια γυναικεία συντροφιά, που θα τον συντροφεύσει και σε επόμενα ποιήματα ως αποδέκτης της ποιητικής του αφήγησης. Ίσως είναι η Άννα του «Αν ΝΑ», ποίημα το οποίο καταλήγει με τους στίχους:

  Υπάρχει πάντα κάποια Άννα

  Κάποια ανοιχτή πληγή

  Κάτι που μοιάζει με χασμωδία του άλφα και της αρχής (σελ. 20).

 

  Μπορεί να τη λένε και Ελένη.

  Λέω τώρα εγώ.

  Στο πρώτο ποίημα της επόμενης ενότητας «Ανατολή, η γυναίκα», η γυναίκα μόλις που εμφανίζεται ως αποδέκτης, γιατί στην πραγματικότητα αποδέκτες είμαστε εμείς. Ποιοι εμείς;

  Να μη γίνουμε ποτέ Ευρώπη

  εμείς, οι φαντασιόπληκτοι αριστεροί

  ανατολίτες. Ταξιδεμένοι

  στα τραγούδια του δρόμου,

  ας παραμείνουμε

  στις στροφές της μνήμης

  στις πινακίδες των χωριών

  που δεν αποστηθίζονται… (σελ. 25)

  Η ματιά του Τριαντάφυλλου στα επόμενα ποιήματα εξακτινώνεται σε ευρύτερες θεματικές, όπως είναι η σύγχρονη κοινωνικοπολιτική κατάσταση, με σημείο αναφοράς πάντα το δικό του κραδασμό στα συμβαίνοντα στη σύγχρονη Ελλάδα. Και παρόλο που το τελευταίο ποίημα «Έξοδος» αναφέρεται σε μια έξοδο από προσωπικό αδιέξοδο, μας παραπέμπει αθέλητα στην έξοδο από την κρίση, και ας λέει σε στίχο στην προηγούμενη σελίδα «Και δεν μιλώ για ΔΝΤ και τέτοια·» (σελ. 30).

  Η τρίτη ενότητα επιγράφεται «Ματαιοδοξίες». Έχει μόνο ένα ποίημα που έχει τίτλο «Il piccolo Elias». Είναι τάχα ματαιοδοξία να γράφεις ένα ποίημα στα ιταλικά;

  Και ένα ακόμη ερώτημα: είναι τάχα ματαιοδοξία να θέλεις να μεταφράσεις ένα ποίημα από τα ιταλικά;

  Είναι δεν είναι, λέω να τελειώσω τη βιβλιοπαρουσίαση της θαυμάσιας αυτής ποιητικής συλλογής με τη μετάφρασή του.

  «Ο Μικρός Ηλίας»

    Στο Ηλιοβασίλεμα (όχι, αυτό δεν το έχω μεταφράσει, ο υπότιτλος είναι στα ελληνικά)

 

  Μουσική καταιγίδα η πετσέτα του Ηλία

  Γλώσσες και όρια του κόσμου

  κλειδί και πόρτα

  -ένας δρόμος για τη θραύση των δεσμών

  καταυγάζει και φωτίζει,

  αυτό που προηγείται από την κούραση και την

  αμφιβολία που ακολουθεί-

  Μόνο με τα φιλιά μεγαλώνουνε οι γιοι μας

  Αυτό τον τελευταίο στίχο αξίζει να τον επαναλάβουμε:

  Solo con i baci crescono i nostri figli

Μπάμπης Δερμιτζάκης