Srdan Golubović, Απόλυτα 100, Η παγίδα, Οι κύκλοι

Srdan Golubović

Absolute 100 (Απόλυτα 100, 2001)

  Το «Απόλυτα 100» είναι ένα ακόμη έργο εκδίκησης, η πρώτη από τις τρεις μέχρι τώρα ταινίες του Σέρβου σκηνοθέτη Srdan Golubović.

  Ο Saša Gordić είναι ένας ταλαντούχος σκοπευτής που έχει βάλει στόχο να συμμετάσχει στο παγκόσμιο πρωτάθλημα. Ο αδελφός του Ιγκόρ πήρε χρυσό μετάλλιο στους πανευρωπαϊκούς αγώνες νέων το 1991. Πήγε εθελοντικά στον πόλεμο, όπου πήρε και αυτός το μερίδιό του από τα εγκλήματα πολέμου. Αλλά, όπως θα έλεγε ο Νίτσε, σαν εγκληματίας δεν στάθηκε στο ύψος του. Τα πρόσωπα των ανθρώπων που εκτέλεσε εν ψυχρώ τον καταδιώκουν. Θα καταντήσει ναρκομανής, καταχρεωμένος στο φίλο του που στο εξής του φέρεται με αρκετή περιφρόνηση· του πήρε μάλιστα και την κοπέλα. Τα χρέη τον αναγκάζουν να πουλήσει το σκοπευτήριό του, κληρονομιά από τον πατέρα τους, σε ένα καθίκι. Ο Σάσα, αγανακτισμένος με τη συμπεριφορά του απέναντι στον αδελφό του, θα τον εκτελέσει. Σειρά θα έχει ο φίλος του αδελφού του που τον πιέζει να γίνει βαποράκι για να βγάλει τα χρέη του. Όταν όμως δυο μπράβοι του απαιτούν το χρέος λέγοντας ότι δεν διαγράφηκε, ότι με το θάνατό του μεταβιβάστηκε σ’ αυτούς, ο Σάσα θα κοιτάξει να τους καθαρίσει και αυτούς. Όμως βρίσκονται σε μεγάλη απόσταση, παρά το ότι είναι δεινός σκοπευτής δεν θα τα καταφέρει. Ο ένας θα πληγωθεί, ο άλλος θα τον κυνηγήσει. Θα του ξεφύγει όμως.

  Η αστυνομία ταυτοποιεί το αμάξι με το οποίο ξεφεύγει: είναι του αδελφού του. Αυτός του λέγει να φύγει. Σε λίγο καταφτάνουν οι ειδικές δυνάμεις και περικυκλώνουν το κτίριο. Τους περιμένει με μια καραμπίνα στο χέρι. Αφού ανταλλάσσει δυο λόγια με τον επί κεφαλής, βάζει την κάνη στο στόμα του και πυροβολεί.

  Ο αστυνομικός που έχει καταλάβει ποιος είναι ο πραγματικός εκτελεστής συμβουλεύει τον Σάσα να σταματήσει. Διαφορετικά, του λέει, η αυτοκτονία του αδελφού σου (με την οποία ενοχοποιείται για τις δυο εκτελέσεις) πήγε τσάμπα. Και, μην ανησυχείς, οι δυο αυτοί τύποι δεν θα σε ξαναενοχλήσουν.

  Ο τρόπος που το λέει υπονοεί ότι τους καθάρισαν.

  Βαρύ το τίμημα του πολέμου, ξυπνά τα πιο άγρια ένστικτα στον άνθρωπο. Ο Ιγκόρ οδηγήθηκε από τις τύψεις, όταν με το τέλος του πολέμου τα ένστικτα αυτά καταλάγιασαν, στα ναρκωτικά. Ο φούρναρης στο Daratt (2006) του Mahamat Saleh Haroun, σκηνοθέτη από το Τσάντ για τον οποίο αναρτήσαμε χθες, οδηγήθηκε στη φιλανθρωπία.

  Και τα δυο είναι έργα εκδίκησης, που διαφέρουν όμως αφάνταστα ως προς το τέλος.

Klopka (Η παγίδα, 2007)

  Ως πού μπορεί να φτάσει ένας πατέρας προκειμένου να εξοικονομήσει χρήματα για μια εγχείρηση καρδιάς του γιου του, μια εγχείρηση μάλιστα που δεν σηκώνει αναβολή, γιατί ανά πάσα στιγμή μπορεί να πεθάνει;

  Δεν τον δανείζει κανείς, δεν έχει την οικονομική επιφάνεια. Η γυναίκα του, καθηγήτρια αγγλικών, τελικά θα δεχθεί να κάνει ιδιαίτερα μαθήματα σε μια μαθήτριά της (ανεπίτρεπτο, οι εκπαιδευτικοί το ξέρουν αυτό πολύ καλά). Ελπίζει έτσι ότι ο πατέρας της θα τους δανείσει τα χρήματα που χρειάζονται. Θα σοκαριστεί μαθαίνοντας ότι μια κορνίζα που αγόρασε κόστισε περισσότερα χρήματα από όσα χρειάζονται για την εγχείρηση του γιου της.

  Πιο πριν θα βάλει αγγελία, παρά την αντίθεση του άντρα της, ζητώντας την οικονομική ενίσχυση των φιλάνθρωπων για αυτή την εγχείρηση. Κάποιος θα τηλεφωνήσει. Θα δώσει ραντεβού με τον άντρα της. Λέει ότι θα του δώσει τα χρήματα, όμως με ένα αντάλλαγμα: να σκοτώσει κάποιον.

  Μετά από μια κρίση που περνάει ο γιος του θα δεχθεί. Με έκπληξη θα διαπιστώσει ότι αυτός που πρέπει να σκοτώσει είναι ο πατέρας μιας συμμαθήτριας του γιου του. Με τη μητέρα του συναντούνται συχνά στο πάρκο. Όμως δεν είναι ώρα για δισταγμούς, θα τον σκοτώσει.

  Αυτός που του ανέθεσε τη δουλειά και του έδωσε και μια μικρή προκαταβολή θα εξαφανιστεί. Θα καταφέρει όμως να τον βρει. Και θα αποκαλυφθεί ότι είναι άφραγκος. Απλά χρωστούσε στον εκτελεσθέντα που ήταν «φίλος» του, μάλιστα τον είδαμε και στην κηδεία, και ήταν έτοιμος να του βγάλει το σπίτι στο σφυρί.

  Όταν θα παρουσιαστεί στην αστυνομία για να ομολογήσει τον φόνο θα τον διώξουν λέγοντάς του ότι είναι τρελός. Φυσικά ξέρουν ότι δεν είναι τρελός, απλά είναι και αυτοί διαπλεκόμενοι στην υπόθεση.

  Η γυναίκα του σκοτωμένου θα δώσει τα χρήματα για την εγχείρηση, ανώνυμα. Πιο πριν αυτός είχε αρνηθεί την προσφορά της. Την επισκέπτεται. Της λέγει ότι αυτός σκότωσε τον άντρα της. Της δίνει μάλιστα και το πιστόλι. Αυτή δεν φαίνεται να εκπλήσσεται. Ξέρει ότι ο άντρας της έκανε όχι και τόσο παστρικές δουλειές. Όταν φεύγει του δηλώνει ότι είναι ο καλύτερος άνθρωπος που συνάντησε ποτέ.

  Όχι, το έργο δεν έχει το happy end του «Απόλυτα 100». Οι μαφιόζοι είναι πανίσχυροι. Θα τον εκτελέσουν.

  Με αδιάπτωτο σασπένς, όπως και η προηγούμενη, η ταινία αυτή καθηλώνει τον θεατή.

Circles (Κύκλοι, 2013)

  Η ταινία βασίζεται σε πραγματικό γεγονός όπως διαβάζω στη βικιπαίδεια, στο φόνο ενός σέρβου στρατιώτη στη Βοσνία από τρεις άλλους σέρβους στρατιώτες, καθώς προσπάθησε να τους εμποδίσει να σκοτώσουν ένα μουσουλμάνο.

  Και εδώ έχουμε να κάνουμε με μια ταινία συγνώμης, που όμως δεν έχει να κάνει με τις δυο κοινότητες αλλά με τις οικογένειες και τους φίλους των εμπλεκόμενων στρατιωτών. Παρακολουθούμε τρεις ιστορίες και κάποια στιγμή μας αποκαλύπτονται τα νήματα που τις συνδέουν.

  Ο γιος ενός από τους τρεις στρατιώτες ζητάει δουλειά στον πατέρα του δολοφονημένου. Αυτός θα αρνηθεί, αλλά θα υποκύψει μπροστά στην επιμονή του νεαρού. Η μητέρα του επίσης είναι αντίθετη, γιατί φοβάται ότι στο πρόσωπο του γιου της θα εκδικηθεί το νεκρό του γιο. Τα πράγματα βέβαια εξελίσσονται διαφορετικά, η δυσπιστία του πατέρα σιγά σιγά διαλύεται, και όταν βλέπει το ενδιαφέρον του νεαρού για τα προβλήματα υγείας του αρχίζει να τον βλέπει με άλλο μάτι. Στο ασθενοφόρο που μεταφέρει τον νεαρό μετά από ένα ατύχημα, στην ερώτηση του τραυματιοφορέα αν ο νεαρός είναι γιος του απαντάει «Ναι, είναι γιος μου».

  Στη δεύτερη ιστορία βλέπουμε τον φίλο του νεκρού σέρβου στρατιώτη, που δεν παρενέβη όσο θα έπρεπε για να τον σώσει, να χειρουργεί έναν από τους τρεις που σκότωσαν το φίλο του, θύμα τροχαίου ατυχήματος. Τον σώζει προσωρινά, αλλά χρειάζεται δεύτερη εγχείρηση. Τόσο αυτός όσο και ο τραυματισμένος θα αρνηθούν να είναι αυτός που θα χειρουργήσει. Όμως είναι ο μόνος που μπορεί να την κάνει. Ο τραυματισμένος βλέπει ότι τελικά αυτός θα κάνει την εγχείρηση. Μήπως θα κοιτάξει τώρα να εκδικηθεί; Ξυπνάει από τη νάρκωση, ο γιατρός είναι από πάνω του. Είναι ζωντανός. Ένα δάκρυ τρέχει από το μάτι του.

  Στην τρίτη ιστορία που διαδραματίζεται στη Γερμανία, ο μουσουλμάνος του οποίου έσωσε τη ζωή ο σέρβος στρατιώτης με τίμημα τη δική του θα περιθάλψει την αρραβωνιαστικιά του σκοτωμένου. Αλκοολική, προφανώς από τη θλίψη για το θάνατο του αρραβωνιαστικού της αλλά και από την κακή σχέση που έχει με τον άντρα που παντρεύτηκε, προσπαθεί να του ξεφύγει παίρνοντας μαζί της το μικρό γιο τους που αυτός έχει υπό την κηδεμονία του. Ο μουσουλμάνος αυτός θα της προσφέρει καταφύγιο, όμως ο άντρας της θα ανακαλύψει ότι την κρύβει. Απαιτεί να του παραδώσει το παιδί γιατί αλλιώς… Αυτός στέλνει τις δυο μικρές κόρες του με τη μητέρα τους στους γονείς της φοβούμενος ότι μπορεί να τις απαγάγει, μέχρι να περάσει η μπόρα. Επίσης συμβουλεύει τη γυναίκα να επιστρέψει στη Τρεμπίντσε, όπου αυτός δεν μπορεί να έλθει να την αναζητήσει γιατί καταζητείται. Ο γιος της όμως δεν έχει διαβατήριο. Θα πληρώσει πανάκριβα για να του βγάλει ένα πλαστό. Θα φύγουν πράγματι, όμως ο άντρας της θα αναζητήσει τον μουσουλμάνο και θα τον σπάσει στο ξύλο. Προς στιγμή θέλει να τον σκοτώσει, αλλά μετανιώνει.

  Η ταινία τελειώνει με τη συνέχεια της αρχικής σκηνής, εκεί που οι τρεις σέρβοι στρατιώτες κτυπούν μέχρι θανάτου τον συνάδελφό τους. Το έχουμε ξαναγράψει, ο πόλεμος ξυπνάει τα πιο άγρια ένστικτα στους ανθρώπους.

  Πάντα εντυπωσιακός ο Γκαλουμπόβιτς, και σ’ αυτή την ταινία καθηλώνει τον θεατή.