Dorris Dörrie, Cherry blossoms

Dorris Dörrie, Cherry blossoms (2008)

  Δεν κατάφερα να βρω το «Männer», μια από τις δυο «Δέκα καλύτερες γερμανικές κωμωδίες» που μου λείπουν, ο φίλος μου ο Πάτροκλος όμως μου συνέστησε να δω τα «Άνθη κερασιάς» της ίδιας σκηνοθέτιδας. Την ταινία την είχα στα υπόψη και αποφάσισα να τη δω. (Τελικά τη βρήκα).

  Χωρίζεται σε δυο μέρη. Το πρώτο μέρος περιλαμβάνει τυπικά επεισόδια από τη «σχέση παιδιών με ηλικιωμένους γονείς». Τους αγαπούν, αλλά τους βαριούνται. Οι γονείς δεν θέλουν να γίνουν φόρτωμα. Όμως η Τρούντι επιμένει να τα επισκεφθούν όταν μαθαίνει πως ο άντρας της είναι καταδικασμένος από καρκίνο του πνεύμονα, που εκείνος δεν το ξέρει. Και συμβαίνει κάτι, που δεν είναι σπάνιο. Ενώ ο Ρούντι είναι εκείνος που πρόκειται να «φύγει», φεύγει πρώτη αυτή, στον ύπνο της.

  Τα παιδιά ανησυχούν. Ένας από τους δυο μένει τελικά μόνος, αλλά η γυναίκα είναι εκείνη που αντέχει τη μοναξιά. Επίσης είναι αυτοδύναμη σε σχέση με το καθημερινό νοικοκυριό που απαιτείται σε ένα σπίτι. Τι θα γίνει όμως με τον πατέρα; Όλοι τους είναι πολυάσχολοι. Να μην ανησυχούν, θα τα καταφέρει τους λέει.

  Το δεύτερο μέρος είναι μια μη τυπική ιστορία, «σπουδαία και τελεία» θα την έλεγε ο Αριστοτέλης, που έχει σαν θέμα τη διαχείριση του πένθους. Να πούμε ότι πιθανότατα η Dorris εκδραματίζει το δικό της πένθος, καθώς ο άνδρας της Helge Weindler (1947-1996) πέθανε ξαφνικά από μηνιγγίτιδα σε ηλικία μόλις 48 ετών.

  Ο Ρούντι πηγαίνει στο γιο του στην Ιαπωνία, σε ένα ταξίδι που δεν κατάφερε να κάνει με τη γυναίκα του, πέντε χρόνια τώρα που είναι μακριά τους. Η Τρούντι αγαπούσε το butoh, μια μορφή θεατρικού χορού, χορού της σκιάς όπως θα μάθουμε αργότερα, και τον χόρευε συχνά. Ο Ρούντι έχει ένα άλμπουμ με φωτογραφίες της που τον χορεύει. Χορεύεται με βαμμένο πρόσωπο.

  Θυμήθηκα την επίσης γερμανική ταινία «Toni Erdman» που είδα πρόσφατα, με τον άντρα να επισκέπτεται την κόρη του στην Ρουμανία. Όπως και αυτός στην κόρη του, έτσι και ο Ρούντι προξενεί προβλήματα στον πολυάσχολο γιο του. Θέλει να φύγει το γρηγορότερο, το λέει στην αδελφή του στο τηλέφωνο. Ο Ρούντι που ακούει τυχαία τη συνομιλία τον παρακαλεί να μείνει για λίγο μόνο ακόμη.

  Ο Ρούντι φέρει μαζί του μια πινακίδα με το όνομά του και το τηλέφωνο του γιου του. Του την έδωσε όταν πανικόβλητος δεν τον βρήκε στο καφέ που του παράγγειλε να περιμένει. Φοβάται μήπως χαθεί στο απέραντο Τόκιο. Αυτός όμως βάζει πάντα ένα μαντίλι σε ένα κιγκλίδωμα μπροστά στην πολυκατοικία που μένουν, σημάδι για να μη χαθεί.

  Σε μια από τις εξερευνήσεις του πέφτει πάνω σε ένα δεκαοχτάχρονο κορίτσι, την Γιου (by the way, Yu λέγανε και τη δασκάλα μου στον ελληνοκινεζικό σύνδεσμο, καθηγήτρια γλωσσολογίας. Φαίνεται ότι οι γιαπωνέζοι δεν πήραν μόνο τα ιδεογράμματα των κινέζων, πήραν και ονόματα. Αν και, τώρα που το σκέφτομαι, στα κινέζικα είναι επίθετο ενώ στα γιαπωνέζικα μάλλον είναι όνομα).  Τη συναντάει σε ένα πάρκο να χορεύει butoh. Του εξηγεί τι είναι το butoh, χορός της σκιάς. Κρατάει ένα τηλέφωνο, η άλλη άκρη του οποίου είναι στον κορμό ενός δένδρου. Ο χορός αυτός είναι ο τρόπος για να επικοινωνεί με τη μητέρα της που πέθανε πριν ένα χρόνο. Κατά κάποιο τρόπο, με το χορό, είναι σαν να τη βάζει μέσα της.

  Είναι δύσκολη η διαχείριση του πένθους για το χαμό ενός προσώπου που αγαπούσες πάρα πολύ. Ο Ρούντι μέσα από την καπαρντίνα του φοράει τη ζακέτα και τη φούστα της γυναίκας του.

  Η Γιου, θα διαπιστώνει ο Ρούντι, μένει σε μια σκηνή. Παρακαλεί το γιο του να την πάρουν μαζί τους, αυτός όμως είναι ανένδοτος. Στο τέλος θα της προτείνει να πάνε ένα ταξίδι, το ταξίδι που δεν μπόρεσε να κάνει με τη γυναίκα του, για να δουν το όρος Φούτζι. Δεν είναι εύκολο, τον περισσότερο χρόνο είναι σκεπασμένο με σύννεφα.

  Στο ξενοδοχείο που μένουν έχει την πρώτη κρίση της αρρώστιας του. Κρατάει λίγο, ίσως μόνο ώρες. Ξύπνιος ένα βράδυ, με φεγγάρι, ανοίγει το παράθυρο και βλέπει καθαρότατα το Φούτζι μπροστά του. Θα φύγει πρωί πρωί και θα πάει μπροστά στη λίμνη, απέναντι από την οποία είναι το Φούτζι. Θα χορέψει butoh φορώντας τα ρούχα της γυναίκας του. Όμως κάποια στιγμή θα τον δούμε κάτω ξαπλωμένο. Δεν αμφιβάλλουμε ότι είναι νεκρός. Η Γιου τρέχει να τον αναζητήσει.

  Με παρεμβολή ενός αφηγηματικού κενού τη βλέπουμε να ανοίγει τη βαλίτσα του. Βλέπει το άλμπουμ με τις φωτογραφίες της Τρούντι, ένα βιβλίο για το Φούτζι, και ένα φάκελο. Απ’ έξω γράφει «Για σένα Γιου». Είναι γεμάτος χρήματα. Πιο πριν είχαμε ακούσει από το γιο του ότι είχε πάρει μαζί του όλα τα χρήματά του και τα ρούχα της γυναίκας του. Αυτό είναι δείκτης ότι μάλλον γνώριζε την κατάστασή του, απλά δεν το είχε πει στη γυναίκα του. Η Γιου βλέπει και την πινακίδα, με την οποία προφανώς καταφέρνει να επικοινωνήσει με το γιο του.

  Βλέπουμε την ιαπωνική τελετή της αποτέφρωσης. Παρίσταται και η Γιου. Ένα ταξί τους μεταφέρει. Κατεβαίνουν. Παίρνουν χωριστούς δρόμους. Στην τελευταία σκηνή βλέπουμε τη Γιου στο παρκάκι να χορεύει butoh.

  Η ταινία είναι τελικά αυτό το δεύτερο μέρος, τρυφερό, συγκινητικό, ποιητικό, πρωτότυπο.

  Νόμιζα ότι το λέμε μόνο εμείς: ένα μήλο την ημέρα το γιατρό τον κάνει πέρα, φαίνεται όμως ότι μάλλον είναι εγγλέζικο. Τα παιδιά του τον ειρωνεύονται που τους λέει συχνά το απόφθεγμα, An apple a day keeps the doctor away.

  Αντιγράφω από το βιβλίο μου «Εισαγωγή στο θέατρο της Ιαπωνίας και της Κίνας».

  «Το rojaku σε ελεύθερη μετάφραση σημαίνει την ήσυχη ομορφιά της γεροντικής ηλικίας, και η αναπαράστασή της είναι η αληθινή πρόκληση για τον ηθοποιό του Nô. Εκεί βρίσκεται η ουσία του Nô, και συμβολίζεται με ένα ανθισμένο λουλούδι πάνω σε ένα ξεραμένο κλαδί κερασιάς».

  Αντιγράφω και μια ατάκα της ταινίας.

  «Ανθισμένες κερασιές, το πιο όμορφο σύμβολο της παροδικότητας. Ανθίζουν μόνο για λίγες μέρες και μετά τέλος».

  Γι’ αυτό τελικά η γεροντική ηλικία συμβολίζεται με ένα ανθισμένο λουλούδι κερασιάς. Το τέλος είναι κοντά.

  Εξαιρετική ταινία.