Ramin Bahrani, The white tiger (2021)

Ramin Bahrani, The white tiger (2021)

 

  Παρακολουθώ τους ιρανούς σκηνοθέτες, μη εξαιρώντας αυτούς της διασποράς. Ο Ραμίν Μπαχρανί γεννήθηκε στην Αμερική από ιρανούς γονείς. Στην Τεχεράνη σπούδασε κινηματογράφο.

  Τον Μπαχρανί τον παρακολουθώ πακέτο, έχοντας δει όλες του τις ταινίες. Σειρά έχει σήμερα ο «Άσπρος τίγρης».

  Ο Balram είναι μια ινδική, και ακραία, εκδοχή των Julien Sorel και Ευγένιου Ραστινιάκ («Μπάρμπα Γκοριό», θα τον ξαναδιαβάσω και θα γράψω), και άλλων φιλόδοξων νεαρών που πρωταγωνιστούν σε μυθιστορήματα του 19^ου αιώνα. 

  Εκδοχή, ως προς τις φιλοδοξίες. Ακραία, γιατί ο Balram είναι απλά ένας φτωχός υπηρέτης, οδηγός του πλούσιου αφεντικού του. Τι ελπίδες έχει να γίνει «κάποιος»; Οι φιλοδοξίες του δεν θα αναπτυχθούν αμέσως, θα ωριμάσουν σιγά σιγά.

  Η ταινία ξεκινάει σαν δράμα και καταλήγει σαν θρίλερ. Ξεκινάει με άφθονο χιούμορ που στη συνέχεια εξαφανίζεται, παραχωρώντας ολότελα τη θέση του στη σάτιρα. Ξεκινάει με άφθονα μικρά πλάνα που πέφτουν στην οθόνη με το ρυθμό των slides, για να καταλήξει σε πλάνα μεγαλύτερης διάρκειας.

  Όμως ο δυισμός δεν είναι μόνο ανάμεσα σε πλούσιους και φτωχούς, είναι και ανάμεσα στο μοντέρνο και στην παράδοση. Το μοντέρνο εκπροσωπούν ο γιος του αφεντικού του τού οποίου είναι οδηγός και η γυναίκα του, που μόλις ήλθαν από την Αμερική. Δεν την ήθελαν σαν νύφη γιατί είναι από κατώτερη κάστα, αλλά βέβαια ο γιος γράφει στα τέτοια του τις παραδόσεις.

  Το ίδιο και ο Balram, που δεν θέλει με τίποτα να παντρευτεί τη νύφη που του έχει ετοιμάσει η γιαγιά του από το χωριό. Μου έκανε εντύπωση, τον απειλεί ότι θα του τη στείλει πακέτο αν δεν έλθει στο χωριό να την παντρευτεί. Αλήθεια, γίνονται ακόμη τέτοια πράγματα στην Ινδία;

  Η παράδοση λέει ότι αυτός που έχει οικονομική άνεση, όπως τώρα αυτός που εργάζεται ως οδηγός, πρέπει να στέλνει λεφτά στο χωριό. Όμως όχι μόνο για τη γιαγιά και τον αδελφό, αλλά και για ένα πολυπληθές σόι.

  Οι σατιρικές αιχμές είναι άπειρες. Τι σόι δημοκρατία είναι αυτή στην οποία ενδημεί η διαφθορά; Και τι σόι σοσιαλίστρια είναι αυτή που λαδώνεται για να εξυπηρετήσει τα συμφέροντα των πλούσιων «πελατών» της; Και τι σόι είναι αυτές οι κάστες, κατάλοιπο του παρελθόντος; Στην πραγματικότητα δυο μόνο «κάστες» υπάρχουν, οι κάστα των πλούσιων και η κάστα των φτωχών, η κάστα των αφεντικών και η κάστα των υπηρετών.

  Ο γιος και η γυναίκα του, εκπρόσωποι του καινούριου, φέρονται ολότελα φιλικά στον Balram, σε αντίθεση με τον πατέρα και τους άλλους μεγάλους του σογιού, εκπρόσωποι του παλιού.

  Το θρίλερ μας άφησε αμήχανους. Μήπως είναι μια παραχώρηση στην εμπορικότητα; Ή μήπως το σαρδόνιο τέλος της ταινίας υπογραμμίζει την σάτιρά της;

  Ο Balram σκοτώνει τον γιο, ο οποίος του φέρθηκε τόσο καλά, κλέβοντάς του μια τσάντα με πάρα πολλά χρήματα που είχε για το λάδωμα ενός πολιτικού. Με αυτά θα ανοίξει δική του επιχείρηση, μια εταιρία ταξί. Δε λέω, φέρεται καλά στους οδηγούς του, αποζημιώνει τα τυχόν θύματά τους από τροχαία, όμως αν ο Μπαχρανί τον είχε βάλει να σκοτώσει τον πατέρα και όχι το γιο, θα το δικαιολογούσα απόλυτα, τώρα όμως όχι. Το δίδαγμα που βγαίνει απ’ αυτή του την πράξη είναι να μην έχετε εμπιστοσύνη στους υπηρέτες σας και γενικά στα άτομα που έχετε στη δούλεψή σας (διάβαζε: μετανάστες).

  Καλά, δεν φοβόταν ότι θα τον συνελάμβαναν για το φόνο που διέπραξε;

  Κοντά ενάμισι εκατομμύριο οι ινδοί, εκατοντάδες τα άτομα της ηλικίας του, ποιος να τον αναγνωρίσει από τη φωτογραφία του στο «καταζητείται»; Οι περισσότεροι ινδοί μοιάζουν μεταξύ τους, ακούμε στην ταινία.

  Μπορεί ο γιος να έδειχνε εμπιστοσύνη, όμως τα αφεντικά δεν δείχνουν καθόλου εμπιστοσύνη, και πίσω από το γιο είναι ο πατέρας του. Πώς εξασφαλίζουν ότι οι υπηρέτες δεν θα εξαφανιστούν κάποια μέρα κατακλέβοντάς τους ή, ακόμη χειρότερα, σκοτώνοντάς τους;

  Το ήξερε ο Balram, το είχαμε ακούει πιο πριν: θα ξεκλήριζαν το σόι του στο χωριό.

  Είναι από τα ελάχιστα έργα στα οποία δεν επικρατεί η ποιητική δικαιοσύνη, δηλαδή ο δολοφόνος να πληρώνει για το έγκλημά του. Μια άλλη ταινία που μου έρχεται τώρα στο μυαλό  είναι το «Match point» του Woody Allen. Και, ξαναδιαβάζοντας τις προηγούμενες αναρτήσεις μου για τον Bahrani για να κάνω ένα συνολικό πορτραίτο του, βλέπω ότι δεν υπάρχει επίσης στο «At any price».

  Ο Bahrani, απαισιόδοξος, μας λέει ότι δεν υπάρχει συλλογική σωτηρία, μόνο ατομική, με το να γίνει ο φτωχός το ίδιο αδίστακτος με τον πλούσιο για να καταφέρει κι αυτός να γίνει πλούσιος. Είναι ακριβώς η περίπτωση του «πατώντας επί πτωμάτων».  

  Η προηγούμενη ταινία που είδαμε του Bahrani είναι το «Fahreneit 451». Όπως κάνω με τους σκηνοθέτες που βλέπω πακέτο, σε κάθε ανάρτησή μου δίνω το σύνδεσμο της προηγούμενης.

  Την ταινία μπορείτε να τη δείτε στο Netflix.