Άκι Καουρισμάκι, Η γυναίκα με τα σπίρτα (1990)

Άκι Καουρισμάκι, Η γυναίκα με τα σπίρτα (1990)

Ένας σκηνοθέτης ξεχωρίζει πάντα όταν διαθέτει μια ιδιαίτερη αφηγηματική τεχνική. «Η γυναίκα με τα σπίρτα» είναι η δεύτερη ταινία που βλέπω του Καουρισμάκι, ενώ η πρώτη ήταν Leningrand cowboys go to America. Είναι και αυτός σαν τον Αγγελόπουλο, μουγγός. Τα περισσότερα λόγια της ταινίας δεν τα προφέρουν οι πρωταγωνιστές, αλλά ακούγονται από την τηλεόραση ή είναι λόγια τραγουδιών. Η έλλειψη του λόγου αναπληρώνεται με την εκφραστικότητα του προσώπου, ενώ παράλληλα οδηγεί σε κάποιο στυλιζάρισμα. Στα πλάνα επικρατεί περισσότερο η ακινησία παρά η κίνηση.
Τόσο οι καουμπόηδες όσο και η γυναίκα με τα σπίρτα είναι «ταπεινωμένοι και καταφρονεμένοι». Την ασχημούλα εργάτρια στην βιοτεχνία σπίρτων δεν την σηκώνει κανείς να χορέψει. Ο φίλος της την έχει μόνο για το σεξ, και κάποια στιγμή την παρατάει, με ένα ολότελα άκομψο και περιφρονητικό τρόπο. Στη συνέχεια μαθαίνει ότι είναι έγκυος, και είναι αποφασισμένη να κρατήσει το παιδί. Αυτός τη συμβουλεύει να το ρίξει. Η μητέρα της με τον εραστή της τη διώχνουν από το σπίτι. Αποδιωγμένη, αποφασίζει να εκδικηθεί. Αγοράζει ποντικοφάρμακο και αρχίζει να εξοντώνει έναν ένα αυτούς που της έκαναν κακό. Ακόμη και ένας που της κολλάει σε ένα μπαρ δεν γλιτώνει. Η ταινία τελειώνει με δυο αστυνομικούς να τη συλλαμβάνουν.
Μου αρέσει ο Καουρισμάκι, θα δω και όποιες άλλες ταινίες καταφέρω να γράψω από την τηλεόραση.

 

Δεν πάμε καθόλου καλά. Γεράματα. Ούτε που πρόσεξα ότι είχα γράψει για την ταινία, έτσι την ξαναείδα και ξαναέγραψα. Είπα να μην πάει χαμένο αυτό που έγραψα μετά από 14 χρόνια και το κόλλησα εδώ σαν ουρά. 

Άκι Καουρισμάκι, Η γυναίκα με τα σπίρτα (The match factory girl, 1990)

  Δεν μπόρεσα να δω στη δημοσιογραφική προβολή τα "Πεσμένα φύλλα" που παίζονται από σήμερα στους κινηματογράφους, και είπα να δω μια ταινία του, απλά για να ανακοινώσω την προβολή της.

  Τον Καουρισμάκι πολύ θα ήθελα να τον δω πακέτο, όμως δεν με παίρνει ο χρόνος. Αν είναι να ξαναδώ πακέτο κάποιον σκηνοθέτη, αυτός θα είναι ή ιρανός ή κινέζος, ή κάποιος που έχει γυρίσει ελάχιστες ταινίες. Εξάλλου του Καουρισμάκι έχω δει αρκετές ταινίες του παλιά, αν και έχω γράψει μόνο για τρεις. Και φυσικά τη «Γυναίκα με τα σπίρτα» την είχα ξαναδεί.

  Η «Γυναίκα με τα σπίρτα» είναι ένα ασχημούτσικο κορίτσι που δουλεύει σε ένα εργοστάσιο κατασκευής σπίρτων. Δεν την προσέχουν οι άντρες, σε ένα χορό δεν βρίσκεται κανείς να τη χορέψει.

  Και ξαφνικά βρίσκεται ένας.

  Και θα αρχίσει μια σχέση μαζί του.

  Που ο ίδιος δεν την βλέπει καθόλου σοβαρά. Μάλιστα κάποια στιγμή τη διώχνει.

  Όμως αυτή έχει μείνει έγκυος.

  Του το λέει.

  Να το ξεφορτωθείς.

  Της δίνει και λεφτά.

  Οι γονείς της, όταν το μαθαίνουν, την πηγαίνουν για έκτρωση, όμως της λένε να φύγει από το σπίτι.

  Την περιμαζεύει ένας μπάρμαν, φίλος της.

  Κάποια άλλη στη θέση θα βυθιζόταν στην κατάθλιψη, κλαίγοντας τη μοίρα της.

  Κάποια άλλη θα έριχνε βιτριόλι στο πρόσωπο του αγαπημένου που την παράτησε.

  Κάποια άλλη θα αυτοκτονούσε.

  Διάβασα ότι η αυτοκτονία είναι μια επιθετικότητα που αντί να στραφεί προς τα έξω στρέφεται προς τα μέσα.

  Σ’ αυτήν στρέφεται προς τα έξω.

  Αγοράζει ποντικοφάρμακο, το διαλύει σε νερό, και το ρίχνει στο ουίσκι που πίνει ο αγαπημένος που δεν είναι πια αγαπημένος, στο μπουκάλι το νερό από όπου θα πιουν οι γονείς της (τη δέχτηκαν σαν επισκέπτρια, τους μαγείρεψε), και στο ποτό ενός άντρα που πήγε να της κολλήσει σε ένα μπαρ.

  Στην τελευταία σκηνή της ταινίας, βουβή, βλέπουμε δυο αστυνομικούς να τη συλλαμβάνουν χωρίς η ίδια να διαμαρτύρεται.

  Το κύριο υφολογικό στοιχείο του Καουρισμάκι είναι η αγγελοπουλική μούγκα. Ιδιαίτερα στην αρχή της ταινίας, ο μόνος λόγος που ακούμε είναι του εκφωνητή ειδήσεων στην τηλεόραση, που αναφέρεται στα γεγονότα της εξέγερσης των φοιτητών στην Πλατεία Tien Anmen.

  Αξίζει να αναφέρουμε ότι η ταινία ξεκινάει με πλάνα από τις μηχανές του εργοστασίου, καθώς δουλεύουν. Βλέπουμε και την κοπέλα στη γραμμή παραγωγής, να ελέγχει τα κουτιά τα σπίρτα. Μου θύμισε τους «Μοντέρνους καιρούς» του Τσάπλιν.