Στέλλα Αρκάδη - Κωστάκη: «Χωρίς εισαγωγικά»

Στέλλα Αρκάδη - Κωστάκη: «Χωρίς εισαγωγικά»

Κρητικά Επίκαιρα, Μάης 1992

Με τα «Χωρίς εισαγωγικά» ποιήματα της η Στέλλα Αρκάδη Κωστάκη κάνει καθυστερημένα την εμφάνιση της στο λογοτεχνικό «στίβο». Γιατί για στίβο μάλλον τον πέρασε, και φοβόταν μη νικηθεί. Και το λέω αυτό γιατί ποιητές με το μισό της ταλέντο δείχνουν λιγότερο ενδοιασμό να κάνουν την εμφάνιση τους.
Η Στέλλα Αρκάδη Κωστάκη βρίσκεται κι αυτή μέσα στο κλίμα της νεότερης ποίησης μας, που αποτελεί αντανάκλαση ενός γενικότερου κοινωνικού κλίματος.
Τα ιδανικά μας έχουν αμετάκλητα διαψευσθεί.
Καλύτερα να τα κάψεις τα όνειρα...
Ξένη πραμάτεια, ξένα κέρδη
μεταπράτης ξένης σκευής
... μόνο και μόνο για να 'χεις
το αντίτιμο του τελευταίου πορθμείου
Η παραίτηση είναι η στάση ζωής που έχουμε υιοθετήσει.
...και μ' ενοχλεί να μου υπενθυμίζεις
πως ο χρόνος είναι αμείλικτος
και πως πρέπει να σπεύδομε...

Δε βιάζομαι. Μένω εδώ. Μονίμως.
Ήθελα να τραγουδήσω
ή τουλάχιστον να φωνάξω.
Φοβήθηκα.
Έτσι χάθηκαν οι ευκαιρίες
αποσοβήθηκαν όμως κατολισθήσεις
το καταφύγιο άθικτο.
Η στάση αυτή δεν είναι όμως χωρίς ενοχές.
Δεν φώναξα κανένα «όχι»
κι είναι στιγμές που σε ζηλεύω
Το παρόν είναι κενό και αδιέξοδο
Οξειδωμένα όλα
δεν μπορεί να δραπετεύσεις
... και τ' αντικλείδια
σου είναι άχρηστα
δεν έχεις τίποτα πια
για να το χάσεις.
Ο ανθρώπινες σχέσεις είναι επιφανειακές και επίπλαστες:
... αγοράζοντας κάρτες —πολλές κάρτες—
«Σου γράφω από την Φλωρεντία»
...«είναι πολύ όμορφα εδώ»...
και ξαναδιαβάζοντας τες
είδα πως πουθενά δεν υπήρχε
μια προσφώνηση που θ' άξιζε τον κόπο
να την πληρώσεις με λύτρα Έτσι
Δεν χρειάζεται πια συνεννόηση
ούτε λόγος.
Ο Άλλος αποτελεί αντικείμενο σαρκασμού.
... κάτι σ’ απόμεινε
το χάρισμα να επιβιώνεις
κάποιες στιγμές ανάμικτου με οίκτο
Δεν έμαθε να μετρά
Πρόνοια ίσως
για να μην υπολογίζει
την απώλεια
Η πνευματική υποβάθμιση κυριαρχεί παντού.
Ποιος ενδιαφέρεται πια
για αμφορείς και ληκύθους;
Που καιρός για σπουδές και θυσίες
σ αυτό το συμπόσιο που ναι
απλώς, γεύμα εργασίας.
Και ο ρόλος του πνευματικού ανθρώπου;
Ο ποιητής ανεπίκαιρος
δεν μπορεί να καταλάβει
σε τι χρησιμεύει πια
η αμόλυβδη βενζίνη
Τέλος η πόλη μου
Από ασφυξία.
Τι σημασία μπορεί να έχει πια μια «πολτοποιημένη» σοφία;
Μια γνώση κατακτημένη
κι ανώφελη
Πόνος
Θάνατος
Εκμηδένιση
κι εσύ δίνεις διάλεξη
Οι καινούριες φόρμες στην τέχνη...
Ζώντας μέσα σ' ένα τέτοιο κλίμα, εφιάλτες κατατρύχουν την ποιήτρια. Πέντε «από τους εφιάλτες της χθεσινής νύχτας» κατατίθενται σε ισάριθμα ποιήματα.
Διαβάζοντας τα έξι θαυμάσια «μικρά άτιτλα» της κας Αρκάδη, καθώς και τους υπέροχους «σολωμικούς» δεκαπεντασύλλαβους του Τάσου Κόρφη στο τελευταίο (11ο) τεύχος του «Παραμιλητού» («τυφλό σκουλήκι γέννησε μιαν άσπρη πεταλούδα», επιλέγω τον στίχο που θα άρεσε στον Καζαντζάκη γιατί χρησιμοποίησε επανειλημμένα τον ίδιο συμβολισμό), και έχοντας επίσης υπόψη μου κάποια δίστιχα από τον «Νέο Ερατακριτο» του Πρεβελάκη, καθώς και τον θαυμασμό του Καζαντζάκη για τα γιαπωνέζικα χάι κου, κάνω τη σκέψη πως το λακωνίζειν δεν είναι μόνο φιλοσοφείν αλλά και ποιείν (για να θυμηθούμε την ετυμολογία της λέξης ποίηση). Θα τα παραθέσω όλα.
Η διαφορά μας:
Εγώ συμβιβάστηκα λίγο αργότερα
………………………………….
Μια μονάχα φορά οργίστηκε ο θεός
και η οργή του έπεσε πάνω μας
………………………………..
Θα τ' αγοράσω αυτό το βιβλίο
«ο απολεσθείς ηρωισμός της αυτοκτονίας»
……………………………….
Ο Ήλιος
Η θάλασσα
Η βροχή
Τα υπόλοιπα είναι υβριστικά.
………………………………….
Έφτυνε τα δάχτυλα του
Για να γυρίσει το φύλλο της εφημερίδας
Κι εγώ νόμισα πως διαμαρτυρόταν
………………………………………
Απ' όλους τους πρώην
Στην αποψινή μας συγκέντρωση
Ωραίους, νέους, εραστές, κομμουνιστές
Περίσσευαν οι τελευταίοι...
Θα κλείσω παραθέτοντας ένα ακόμη δείγμα «λακωνικής» ποίησης από την «Νύχτα εφημερίας» του Μανώλη Πρατικάκη
Θαλασσοπούλια απάνω απ' τα νερά:
οι γαλάζιες φωνούλες
των πνιγμένων