Lou Υe, Η πορφυρή πεταλούδα

Lou Υe, Η πορφυρή πεταλούδα 紫蝴蝶 (2003)

Θα ήταν μια συναρπαστική περιπέτεια, ένα έργο κατασκοπείας, αν ο Lou Ye δεν επικεντρωνόταν στην ψυχογραφία των ηρώων, τα διλήμματα και τις εντάσεις που τους ταλανίζουν. Με ένα από τα βασικά θέματα να είναι «τα σύνορα της αγάπης», βλέπουμε την κινέζα και τον γιαπωνέζο, συμμαθητές στα εφηβικά τους χρόνια στη Μαντζουρία, να εργάζονται ως κατάσκοποι καθένας για τη χώρα του. Αυτή εκτελεί αποστολή, να πλευρίσει τον παλιό της φίλο. Ο φίλος της αντιλαμβάνεται ότι η επανασύνδεση δεν είναι αθώα, όμως την αγαπάει και της προτείνει να φύγουν για το Τόκιο (Βρισκόμαστε στην Σανγκάη, πριν τον βομβαρδισμό της το 1937 αλλά μετά την κατάληψη της Μαντζουρίας). Στόχος είναι να βοηθήσει στην εκτέλεση ενός γιαπωνέζου κατάσκοπου, υψηλά ιστάμενου.
Νομίζω σεναριακά την παράσταση την κλέβει ο κινέζος εκείνος που συλλαμβάνεται από τους γιαπωνέζους κατά λάθος, τον απειλούν με τη ζωή του αν δεν συνεργαστεί μαζί τους, δυο φορές είναι έτοιμος να αυτοκτονήσει αλλά τελικά επιλέγει την πατριωτική διέξοδο. Πηγαίνει στο χορό όπου βρίσκεται το ζευγάρι και σκοτώνει τον γιαπωνέζο, ο οποίος ήταν στην ομάδα εκείνων που τον είχαν απαγάγει.
O Lou Ye έχει περίπου τη μούγκα του Αγγελόπουλου, πράγμα που δεν με βοηθάει, μια και ένας βασικός λόγος που βλέπω κινέζικες ταινίες είναι για να εξασκήσω τη γλώσσα. Όμως είναι εξαιρετικός σκηνοθέτης (θυμάμαι το «Ποτάμι»). Με αργούς ρυθμούς στο μεγαλύτερο μέρος της ταινίας, εκτός από τις στιγμές κορύφωσης της δράσης, εκεί δηλαδή που πέφτει το πιστολίδι, εστιάζει στα πρόσωπα των ηρώων, σαν μυθιστοριογράφος, για να «διαβάσουμε» τις ψυχικές τους διαθέσεις στην έκφραση του προσώπου τους.
Δυο από τις καλύτερες στιγμές του έργου είναι οι εξής: Η πρώτη, εκεί που η κινέζα με τον κινέζο σύντροφό της περνάνε δίπλα από μια διαδήλωση κατά των γιαπωνέζων, προς την αντίθετη κατεύθυνση, σαν δυο φιλήσυχοι πολίτες που δεν θέλουν να ανακατευτούν, ενώ στην πραγματικότητα ρισκάρουν τη ζωή τους για την πατρίδα τους. Η δεύτερη, αμέσως μετά, που κάνουν έναν απελπισμένο έρωτα μετά την ένταση της ημέρας. Ύστερα από ένα χρόνο. Είχαν αποφασίσει να μην είναι πια ζευγάρι αλλά να συνεχίσουν να είναι σύντροφοι στον αγώνα. Η μεγάλη σκηνοθετική ικανότητα του Λόου Γιε μετατρέπει μια πατριωτική ταινία σε ένα εκπληκτικό ψυχογράφημα των ηρώων.
Ο γιαπωνέζος αρχικατάσκοπος που τον σκοτώνουν οι πατριώτες ενώ πηγαίνει στο χορό, ονομάζεται Γιαμαμότο.
Και θυμήθηκα τον Γιαμαμότο, τον γιαπωνέζο ναύαρχο που οικοδόμησε την υπεροχή της Ιαπωνίας στις αρχές του πολέμου. Το καλοκαίρι σε ένα ντοκιμαντέρ έμαθα με ποιον τρόπο πέθανε. Οι αμερικάνοι, που είχαν σπάσει τους κώδικες των γιαπωνέζων, ήξεραν για μια επικείμενη πτήση του πάνω από κάποια νησιά του Ειρηνικού. Ενημέρωσαν τον πρόεδρο. Αυτός έδωσε την συγκατάθεσή του για την εκτέλεσή του. Ένα σμήνος αμερικανικών αεροπλάνων κατέρριψαν το αεροσκάφος του, που έπεσε στη ζούγκλα και έγινε συντρίμμια.
Ξεστρατίζω με συνειρμούς πολύ συχνά τα κείμενά μου.
Γαμώτο!