Νικόλας Ευαντινός, Ρουβίκωνας στα μέτρα μας, Μελάνι 2011, σελ. 74
Η παρακάτω βιβλιοκριτική δημοσιεύτηκε στο Λέξημα
Με τον Ρουβίκωνα σαν σύμβολο ο Ευαντινός ρίχνει ένα διεισδυτικό βλέμμα στη σύγχρονη πραγματικότητα.
Ο Νικόλας Ευαντινός γεννήθηκε στο Ηράκλειο αλλά κατάγεται από την Ιεράπετρα. Είναι απόφοιτος της φιλοσοφικής σχολής του Πανεπιστημίου Κρήτης, με μεταπτυχιακό στη θεωρία της λογοτεχνίας. Εκτός από ποιητής είναι και μουσικός, συνθέτης και στιχουργός. Πρόσφατα κυκλοφόρησε ένα μουσικό cd με τίτλο «Πανταχού απών», με δικές του συνθέσεις και δικούς του στίχους, όπου παίζει και τραγουδά ο ίδιος.
Μετά τις «Μικρές αγγελίες» που κυκλοφόρησαν το 2008 από τις εκδόσεις Γαβριηλίδη ο Νικόλας Ευαντινός μας παρουσιάζει την δεύτερη ποιητική του συλλογή «Ρουβίκωνας στα μέτρα μας» από τις εκδόσεις Μελάνι. Χρησιμοποιώντας εικόνες και σύμβολα από την ιστορία και τη μυθολογία αλλά και από την περιβάλλουσα φύση, με στίχο ρωμαλέο, συχνά ελλειπτικό στην πυκνότητά του, καταθέτει την αγωνία του ως ποιητής για τη σημερινή πραγματικότητα.
Ο τίτλος είναι σαρκαστικός. Ο Νικόλας στο έργο του αυτό λοιδορεί τον σύγχρονο άνθρωπο για τη μικρότητά του, που όχι μόνο αδυνατεί να διαβεί ένα Ρουβίκωνα, αλλά ούτε καν ένα ρυάκι δεν τολμά να διασχίσει, παραιτημένος από κάθε αγώνα, βολεμένος στον εφησυχασμό του.
«Δεν βρήκα τίποτα που να φοβάμαι μην προδώσω.
Κι αυτή είναι η μεγαλύτερη προδοσία» (σελ. 31)
Και
«Κι εμείς σε κοιμισμένα ύδατα κάναμε τον πεθαμένο
για να γλιτώσουμε από το βάρος μας…» (σελ. 41).
Δυστυχισμένος από τις καταστάσεις που βιώνει, μόνο στη φαντασία μπορεί να βρει παρηγοριά.
«Ιδού λοιπόν η διαφορά μας
Από τους ασάλευτους κροκόδειλους των βάλτων:
μπαρουτοκαπνισμένοι ονειρευόμαστε
πολυελαίους ουρανούς,
αιώνια αναμμένους προς χάριν
του διάττοντος αστέρα που είμαστε» (σελ. 18)
Και
«Ας μείνουμε στωικά προσκολλημένοι
στην πρώτη μας ύλη.
Στη μόνη αληθινή ύλη,
τη φαντασία.
Και τότε ας φανταστούμε
πως δεν είμαστε
τα κτήνη που γίναμε» (σελ. 19).
Στο ποίημα «Το πυρ των δειλών» ο Ευαντινός σαρκάζει τους άτολμους που ονειρεύονται τις υπερβάσεις τους:
«…Κι όταν από
σκιάχτρο ζωής
καιόμενη βάτος γίνω,
το φως που θα είμαι
λαίλαπα παντού θα απλωθεί…
Μα ποιος τόσο δειλός μπορεί,
από τη ζέση της σούπας
στο Πυρ να περάσει;» (σελ. 33).
Ο Τ.Σ.Έλιοτ μίλησε για έρημη χώρα. Ο Ευαντινός χρησιμοποιεί μια πιο οικεία σε μας εικόνα, την «καμένη γη».
«Για να μην πάει κόντρα στη ρήση «παίξ’ το τρελός»
την ερμήνευσε κατά το δοκούν:
Έγινε τόσο τρελός
που μπαίνει και βαδίζει
στην καμένη γη των ανθρώπων
………………………………………….
Αυτός δεν είναι τέτοιος μάντης.
Στη θέα των καψαλισμένων κουφαριών
απλώς δακρύζει.
Βλέπει το μέλλον του» (σελ. 30).
Ο ποιητής δεν προφητεύει μόνο, αλλά και παραινεί. Χρησιμοποιώντας μια θαυμάσια μεταφορά, το τομάρι του τράγου που γίνεται ασκομαντούρα, καταλήγει:
«Ιδού λοιπόν
τι μπορεί να κάνει κανείς
με το σαρκίο του
όσο ζει» (σελ. 35).
Οι περισσότεροι ποιητές βάζουν σχεδόν σε κάθε συλλογή τους και ένα ποίημα για την ποίηση και/ή τον ποιητή.
«Άραγε θα με αναγνωρίσουν
όταν θα έχω ολοκληρώσει
τις παραμορφωτικές εκδορές
στην όψη μου;
Ρωτάω γιατί εμείς οι ποιητές
δεν φέρουμε
ταυτότητες στρατιωτικές
και τρέμω άθαφτος μη μείνω» (σελ. 45).
Το παρακάτω ποίημα είναι τραγικά επίκαιρο, καθώς γράφω αυτές τις γραμμές την ημέρα των εκλογών της 17ης Ιουνίου. Είναι μια προειδοποίηση για τη νεολαία.
«Εις οιωνός άριστος
αμύνεσθαι
περί πατρίδος
όπως και περί
του δικαιώματος
μιας χήνας
νωχελικά να περπατά
στην κεντρική λεωφόρο
της νυχτερινής πόλης
κι ας ματωθούν στο τέλος
βιαστικές ξάγρυπνες ρόδες
από το ανοιγμένο της κρανίο
και ας ακούγεται σπαρακτικό το σκούξιμό της
καθώς στα κύμβαλα θα χτυπιέται
κάποιου αόρατου πιάνου αγωνίας.
Οι νέοι που τυχόν τρέξουνε ξοπίσω
μιμούμενοι χειρονομώντας
του γεγονότος την παραδοξότητα
θα νομίζουν πως πετάνε» (σελ. 42).
Θα ήταν παράλειψη να μην αναφέρουμε μια έξυπνη επινόηση του Ευαντινού. Σε δυο ρήσεις που εγκιβωτίζουν το ποίημα, βάζει σε αγκύλες κάποια γράμματα που με τη σωστή διάταξή τους δίνουν τον όνομα Ρουβίκωνας. Ειδικά στην πρώτη, είναι σαν να δίνουν την απάντηση σε ένα αίνιγμα.
[Ο],ΤΙ ΘΑ ΣΥΝΑ[Ν]ΤΗΣΕΙς ΠΑ[Ρ]ΑΚΑΤΩ ΕΙΝΑΙ ΡΑ[Β]ΔΟΣΚΟΠΗΣΕΙΣ ΕΝΟΣ Λ[Ι]ΠΟΤΑ[Κ]ΤΗ ΠΟ[Υ] Ρ[Ω]ΤΑ: «ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΠΟΤ[Α]ΜΟΣ ΠΟΥ ΠΡΕΠΕΙ [Ν]Α ΠΕΡΑ[Σ]ΟΥΜΕ;».
Ο Ρουβίκωνας σαν σύμβολο παραπέμπει στην ελπίδα, και η συλλογή αποτελεί έκκληση στους «λιποτάκτες», από τους οποίους δεν θέλει να εξαιρέσει τον εαυτό του ο ποιητής, να ανακαλύψουν τον Ρουβίκωνα του Καίσαρα, και αυτόν να διαβούν, και όχι τους εύκολους καθημερινούς ρουβίκωνες, αυτούς που είναι «στα μέτρα μας».
Στην παρουσίαση της προηγούμενης συλλογής του καταλήγαμε:
«Επινοητικός και πρωτότυπος, σαρκαστικός και αυτοσαρκαστικός, με μια ρωμαλέα νιτσεϊκή, καθόλου καταθλιπτική απαισιοδοξία, ο Ευαντινός αποτελεί μια από τις περισσότερα υποσχόμενες φωνές της νέας ποιητικής γενιάς». Η καινούρια του ποιητική συλλογή ενισχύει αυτή μας την αντίληψη.
Μπάμπης Δερμιτζάκης
Η παρακάτω βιβλιοκριτική δημοσιεύτηκε στο Λέξημα
Με τον Ρουβίκωνα σαν σύμβολο ο Ευαντινός ρίχνει ένα διεισδυτικό βλέμμα στη σύγχρονη πραγματικότητα.
Ο Νικόλας Ευαντινός γεννήθηκε στο Ηράκλειο αλλά κατάγεται από την Ιεράπετρα. Είναι απόφοιτος της φιλοσοφικής σχολής του Πανεπιστημίου Κρήτης, με μεταπτυχιακό στη θεωρία της λογοτεχνίας. Εκτός από ποιητής είναι και μουσικός, συνθέτης και στιχουργός. Πρόσφατα κυκλοφόρησε ένα μουσικό cd με τίτλο «Πανταχού απών», με δικές του συνθέσεις και δικούς του στίχους, όπου παίζει και τραγουδά ο ίδιος.
Μετά τις «Μικρές αγγελίες» που κυκλοφόρησαν το 2008 από τις εκδόσεις Γαβριηλίδη ο Νικόλας Ευαντινός μας παρουσιάζει την δεύτερη ποιητική του συλλογή «Ρουβίκωνας στα μέτρα μας» από τις εκδόσεις Μελάνι. Χρησιμοποιώντας εικόνες και σύμβολα από την ιστορία και τη μυθολογία αλλά και από την περιβάλλουσα φύση, με στίχο ρωμαλέο, συχνά ελλειπτικό στην πυκνότητά του, καταθέτει την αγωνία του ως ποιητής για τη σημερινή πραγματικότητα.
Ο τίτλος είναι σαρκαστικός. Ο Νικόλας στο έργο του αυτό λοιδορεί τον σύγχρονο άνθρωπο για τη μικρότητά του, που όχι μόνο αδυνατεί να διαβεί ένα Ρουβίκωνα, αλλά ούτε καν ένα ρυάκι δεν τολμά να διασχίσει, παραιτημένος από κάθε αγώνα, βολεμένος στον εφησυχασμό του.
«Δεν βρήκα τίποτα που να φοβάμαι μην προδώσω.
Κι αυτή είναι η μεγαλύτερη προδοσία» (σελ. 31)
Και
«Κι εμείς σε κοιμισμένα ύδατα κάναμε τον πεθαμένο
για να γλιτώσουμε από το βάρος μας…» (σελ. 41).
Δυστυχισμένος από τις καταστάσεις που βιώνει, μόνο στη φαντασία μπορεί να βρει παρηγοριά.
«Ιδού λοιπόν η διαφορά μας
Από τους ασάλευτους κροκόδειλους των βάλτων:
μπαρουτοκαπνισμένοι ονειρευόμαστε
πολυελαίους ουρανούς,
αιώνια αναμμένους προς χάριν
του διάττοντος αστέρα που είμαστε» (σελ. 18)
Και
«Ας μείνουμε στωικά προσκολλημένοι
στην πρώτη μας ύλη.
Στη μόνη αληθινή ύλη,
τη φαντασία.
Και τότε ας φανταστούμε
πως δεν είμαστε
τα κτήνη που γίναμε» (σελ. 19).
Στο ποίημα «Το πυρ των δειλών» ο Ευαντινός σαρκάζει τους άτολμους που ονειρεύονται τις υπερβάσεις τους:
«…Κι όταν από
σκιάχτρο ζωής
καιόμενη βάτος γίνω,
το φως που θα είμαι
λαίλαπα παντού θα απλωθεί…
Μα ποιος τόσο δειλός μπορεί,
από τη ζέση της σούπας
στο Πυρ να περάσει;» (σελ. 33).
Ο Τ.Σ.Έλιοτ μίλησε για έρημη χώρα. Ο Ευαντινός χρησιμοποιεί μια πιο οικεία σε μας εικόνα, την «καμένη γη».
«Για να μην πάει κόντρα στη ρήση «παίξ’ το τρελός»
την ερμήνευσε κατά το δοκούν:
Έγινε τόσο τρελός
που μπαίνει και βαδίζει
στην καμένη γη των ανθρώπων
………………………………………….
Αυτός δεν είναι τέτοιος μάντης.
Στη θέα των καψαλισμένων κουφαριών
απλώς δακρύζει.
Βλέπει το μέλλον του» (σελ. 30).
Ο ποιητής δεν προφητεύει μόνο, αλλά και παραινεί. Χρησιμοποιώντας μια θαυμάσια μεταφορά, το τομάρι του τράγου που γίνεται ασκομαντούρα, καταλήγει:
«Ιδού λοιπόν
τι μπορεί να κάνει κανείς
με το σαρκίο του
όσο ζει» (σελ. 35).
Οι περισσότεροι ποιητές βάζουν σχεδόν σε κάθε συλλογή τους και ένα ποίημα για την ποίηση και/ή τον ποιητή.
«Άραγε θα με αναγνωρίσουν
όταν θα έχω ολοκληρώσει
τις παραμορφωτικές εκδορές
στην όψη μου;
Ρωτάω γιατί εμείς οι ποιητές
δεν φέρουμε
ταυτότητες στρατιωτικές
και τρέμω άθαφτος μη μείνω» (σελ. 45).
Το παρακάτω ποίημα είναι τραγικά επίκαιρο, καθώς γράφω αυτές τις γραμμές την ημέρα των εκλογών της 17ης Ιουνίου. Είναι μια προειδοποίηση για τη νεολαία.
«Εις οιωνός άριστος
αμύνεσθαι
περί πατρίδος
όπως και περί
του δικαιώματος
μιας χήνας
νωχελικά να περπατά
στην κεντρική λεωφόρο
της νυχτερινής πόλης
κι ας ματωθούν στο τέλος
βιαστικές ξάγρυπνες ρόδες
από το ανοιγμένο της κρανίο
και ας ακούγεται σπαρακτικό το σκούξιμό της
καθώς στα κύμβαλα θα χτυπιέται
κάποιου αόρατου πιάνου αγωνίας.
Οι νέοι που τυχόν τρέξουνε ξοπίσω
μιμούμενοι χειρονομώντας
του γεγονότος την παραδοξότητα
θα νομίζουν πως πετάνε» (σελ. 42).
Θα ήταν παράλειψη να μην αναφέρουμε μια έξυπνη επινόηση του Ευαντινού. Σε δυο ρήσεις που εγκιβωτίζουν το ποίημα, βάζει σε αγκύλες κάποια γράμματα που με τη σωστή διάταξή τους δίνουν τον όνομα Ρουβίκωνας. Ειδικά στην πρώτη, είναι σαν να δίνουν την απάντηση σε ένα αίνιγμα.
[Ο],ΤΙ ΘΑ ΣΥΝΑ[Ν]ΤΗΣΕΙς ΠΑ[Ρ]ΑΚΑΤΩ ΕΙΝΑΙ ΡΑ[Β]ΔΟΣΚΟΠΗΣΕΙΣ ΕΝΟΣ Λ[Ι]ΠΟΤΑ[Κ]ΤΗ ΠΟ[Υ] Ρ[Ω]ΤΑ: «ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΠΟΤ[Α]ΜΟΣ ΠΟΥ ΠΡΕΠΕΙ [Ν]Α ΠΕΡΑ[Σ]ΟΥΜΕ;».
Ο Ρουβίκωνας σαν σύμβολο παραπέμπει στην ελπίδα, και η συλλογή αποτελεί έκκληση στους «λιποτάκτες», από τους οποίους δεν θέλει να εξαιρέσει τον εαυτό του ο ποιητής, να ανακαλύψουν τον Ρουβίκωνα του Καίσαρα, και αυτόν να διαβούν, και όχι τους εύκολους καθημερινούς ρουβίκωνες, αυτούς που είναι «στα μέτρα μας».
Στην παρουσίαση της προηγούμενης συλλογής του καταλήγαμε:
«Επινοητικός και πρωτότυπος, σαρκαστικός και αυτοσαρκαστικός, με μια ρωμαλέα νιτσεϊκή, καθόλου καταθλιπτική απαισιοδοξία, ο Ευαντινός αποτελεί μια από τις περισσότερα υποσχόμενες φωνές της νέας ποιητικής γενιάς». Η καινούρια του ποιητική συλλογή ενισχύει αυτή μας την αντίληψη.
Μπάμπης Δερμιτζάκης
Posts
No comments:
Post a Comment