Mohammad Ali Talebi, Willow and wind

Mohammad Ali Talebi, Willow and wind (1999)

Έχουμε δει δυο ακόμη έργα του ιρανού Mohammad Ali Talebi, το «Είσαι ελεύθερος» και το «Ένα σακί ρύζι».

Η ταινία «Ιτιά και άνεμος» κινείται στο ίδιο μοτίβο με τo «A bag of rice» που ο Ταλεμπί γύρισε την προηγούμενη χρονιά: εκτέλεση μιας αποστολής. Η αποστολή εδώ είναι ο μικρός μαθητής να βρει χρήματα να αγοράσει, και στη συνέχεια να τοποθετήσει ένα τζάμι στο σχολείο του, ένα τζάμι που έσπασε κατά λάθος με τη μπάλα του. Ο πατέρας του δεν έχει διάθεση να πληρώσει, αλλά δεν έχει και χρόνο. Δουλεύει εργάτης σε ένα εργοστάσιο. Αρκετά έχει καθυστερήσει μ’ αυτό το τζάμι, η βροχή μπαίνει μέσα στην αίθουσα, ο δάσκαλος τον απειλεί ότι δεν πρόκειται να τον ξαναδεχτεί αν δεν τοποθετήσει το τζάμι.

Ένας καινούριος μαθητής προσφέρεται να του δανείσει χρήματα, αλλά δεν έχει μαζί του. Πηγαίνουν σπίτι του. Η μητέρα του λείπει, και έχει κλειδώσει τη μικρή του αδελφή μέσα. Αυτή δεν μπορεί να ανοίξει το συρτάρι που είναι τα χρήματα, θα τους πετάξει από το παράθυρο τα δικά της.

Είναι ελάχιστα. Θα πάνε να βρουν τον πατέρα του που δουλεύει μηχανικός στις ανεμογεννήτριες. Θα του δώσει ένα χαρτονόμισμα 500 τομάν. Ο τζαμάς, όπως θα δούμε αργότερα, θα του ζητήσει τα μισά.

Ο τζαμάς βρίσκεται μακριά. Θα πάει κάνοντας οτοστόπ σε ένα τρακτέρ, που στην καρότσα του κουβαλάει και άλλα άτομα.

Άλλο πρόβλημα και εδώ, δεν θυμάται ακριβώς το πλάτος: 87 ή 78; Το χαρτί όπου ο πατέρας του είχε γράψει τα μέτρα έχει μουλιάσει από τη βροχή, και εξάλλου φαίνεται ότι δεν είναι αυτό. Ο τζαμάς έχει έτοιμο το 78, αλλά ο μαθητής μετανιώνει. Ο τζαμάς αρχίζει να κόβει καινούριο. Όμως πάλι μετανιώνει. Ο τζαμάς, που έχει κόψει μόνο κατά μήκος, θα κόψει κατά πλάτος 87, ώστε αν δεν κάνει να το μικρύνει, γιατί αλλιώς δεν πρόκειται να το δεχτεί πίσω.

Άλλη περιπέτεια η επιστροφή. Φυσάει δυνατός άνεμος, μετά αρχίζει να βρέχει. Κάποιος προθυμοποιείται να τον μεταφέρει με το μηχανάκι του όταν σταματάει η βροχή. Όμως τρέχει, αυτός φοβάται, του λέει να σταματήσει να κατέβει.

Και στο σχολείο αντιμετωπίζει δυσκολίες. Είναι μόνος, ένας επιστάτης που θα μπορούσε να τον βοηθήσει δεν τον ακούει που του φωνάζει και φεύγει με τη μηχανή του. Βάζει ένα θρανίο πάνω σε ένα άλλο θρανίο, αυτό σπάζει. Τη δεύτερη φορά τα καταφέρνει, στερεώνει το τζάμι όπως όπως, κατεβαίνει για να πάρει και άλλα καρφιά.

Η πόρτα στο μεταξύ έχει κλείσει παρασύροντας το σφυρί που είχε βάλει να τη στηρίξει. Πηγαίνει και την ανοίγει. Αμέσως μια δυνατή ριπή ανέμου ρίχνει κάτω το τζάμι και το σπάζει.

Απαισιόδοξο τέλος, σε ένα εξαιρετικό σενάριο που υπογράφει ο Αμπάς Κιαροστάμι.

Στο μυαλό μου έρχονται δυο άλλες ιρανικές ταινίες με το μοτίβο της εκτέλεσης μιας αποστολής. Η μια είναι πάλι του Κιαροστάμι, «Πού είναι το σπίτι του φίλου μου» και η άλλη «Το άσπρο μπαλόνι» του Jafar Panahi. Σίγουρα υπάρχουν κι άλλες που δεν θυμάμαι.

Ο καινούριος μαθητής, στην αρχή της ταινίας, χαζεύει έξω τη βροχή, με αποτέλεσμα να του κάνει διαρκώς παρατηρήσεις ο δάσκαλος. Μα δεν έχει ξαναδεί βροχή;

Ελάχιστες φορές. Στο Νότο, από όπου ήλθαν, βρέχει πολύ λίγο. Ο δάσκαλος του λέει να βγει έξω για να την απολαύσει με την ησυχία του και να μην αποσπά την προσοχή της τάξης. Δεν το κάνει για τιμωρία.

Και θυμήθηκα μια ατάκα από το «Αναφορά στον Γκρέκο» του Καζαντζάκη,: -Σώπα δάσκαλε ν’ ακούσουμε το πουλί που κελαηδάει.

Κι εμένα μου αρέσει η βροχή. Στο παραθύρι όπου κάθομαι και διαβάζω, με το φως της μέρας, όταν αρχίζει να βρέχει σταματάω το διάβασμα και την κοιτάζω.

Επί ώρα.

Όμως μου λείπει η μυρωδιά του φρεσκοβρεγμένου χώματος στο περβόλι του σπιτιού μου, στο χωριό. Ευτυχώς κάθε Πάσχα που κατεβαίνω θα βρέξει οπωσδήποτε μια φορά.

Εξαιρετικό και αυτό το έργο του Ταλεμπί.