Παναγιώτα Μπλέτα, Fuck you

Παναγιώτα Μπλέτα, Fuck you, ΑΛΔΕ 2016, σελ. 64

Η παρακάτω βιβλιοκριτική δημοσιεύτηκε στο Λέξημα

  Στρατευμένα ποιήματα, εξαιρετικά

  Μετά από δυο Unfuck, το «Unfuck the world» και το «Unfuck Greece», ακολουθεί η τρίτη συλλογή ποιημάτων της Παναγιώτας Μπλέτα, «Fuck you».

  Προκλητικός ο τίτλος, έχει προφανώς μεταφορική σημασία την οποία μας τη δίνει η Μπλέτα στο «Προλόγισμα»: «Σε αυτό τον υποταγμένο άνθρωπο, με τη θεληματική άγνοια της φρίκης που υπάρχει γύρω του αλλά και μέσα του, εγώ αποτολμώ να φωνάξω FUCK YOU, που σε νοηματική μετάφραση σημαίνει ΚΑΝΕ ΤΗΝ ΑΝΑΤΡΟΠΗ».

  Επισήμανα στην προηγούμενη βιβλιοκριτική μου ότι η Μπλέτα εγκαταλείπει (αν και όχι εντελώς) τον στίχο, είτε παραδοσιακό είτε σύγχρονο, για να μας δώσει σύντομα πεζόμορφα ποιήματα. Τέτοια ποιήματα βρήκαμε μόλις πρόσφατα στην ποιητική συλλογή της Βασιλικής Φράγκου «Τα άνθη του κενού», η προηγούμενη ανάρτησή μας.

  Το ύφος της Μπλέτα έχει κάτι από το αποκαλυπτικό, προφητικό, παραινετικό ύφος του «Τάδε έφη Ζαρατούστρα», ενώ τα ημισέλιδα περίπου κείμενά της μοιάζουν περισσότερο με τα περίπου ίσης έκτασης μίνι ποιητικά φιλοσοφικά δοκίμια των περισσότερων έργων του Νίτσε. Πριν παραθέσουμε ένα τέτοιο κείμενο θα δώσουμε τρία αποσπάσματα, ολότελα νιτσεϊκά, από τρία άλλα.

  «Και όσο πυροβολείς την υποκριτική, εγώ θα σ’ αγαπώ και θα σ’ αγαπώ, και θα σ’ αγαπώ, όσο ξεπερνάς τον άνθρωπο…» (σελ. 10-11). Και «Τι είδους φόβος είναι αυτός να μην ξεπεράσεις τον εαυτό σου;» (σελ. 11) και επίσης «Πάμε να διαλέξουμε καινούριους συντρόφους. Δυο δεν φτάνουν. Χρειαζόμαστε χιλιάδες. Στο όνομα του ανθρώπου» (σελ. 12).

  Είμαστε δυο είμαστε τρεις, είμαστε χίλιοι δεκατρείς.

  Και τώρα το κείμενο που τιτλοφορείται «Η αλητεία των πληροφοριών».

  «Τέλος και σήμερα στην αλητεία των πληροφοριών. Αν δε γνωρίζεις πώς να αποτυγχάνεις  συστηματικά, άνοιξε το οπτικό σου αρχείο και διάβασε τις σημαντικές εκείνες εμπειρίες που επέτρεψαν στα όνειρά σου να πλησιάζουν όλο και περισσότερο στο ιδανικό. Μέρα με τη μέρα να γίνεσαι εσύ και όχι κάποιος άλλος. Στο μεσόφωτο της σπηλιάς θα ανακαλύπτεις τη φοβερή σου δύναμη. Θα χτίζεις σκαλοπάτια που με παράπονο θα σου ζητάνε να τα ανέβεις κάθε φορά που πέφτεις. Και θα λάμπεις σαν κλάμα που έμεινε αναμμένο για να ζεσταίνει το χαμόγελο…» (σελ. 11).

 

  Διαβάζουμε:

  «Ο στενός δρόμος μπροστά σου λέγεται αγώνας. Και τα παπούτσια σου γράφουν οργή. Οι κανόνες φτιάχτηκαν από κορδέλες που πρέπει να κόβονται. Να εγκαινιάζονται καινούριες εποχές» (σελ. 14).

  Όταν η Μπλέτα δεν είναι α λα Καβάφης διδακτική, είναι (επι)κριτική: «Όταν δεν εμπιστεύεσαι τον εαυτό σου, επιστρατεύεις τα πρέπει, αυτά που σε βοηθάνε να μεταχειρίζεσαι τους άλλους» (σελ. 12).   

  Αλλού αποφαίνεται:

  «Η ευημερία ενός λαού δεν εξαρτάται από τις κομματικές σου πεποιθήσεις αλλά από την τόλμη της υποχρέωσης να τον υπηρετείς σωστά» (σελ. 18).

  Πόσοι το κάνουν;

  Το «Η ελευθερία μου» είναι ένα ξεχωριστό ποίημα. Αποτελεί το υποκείμενο στις περισσότερες προτάσεις που ακολουθούν:

  ....

Συλλαμβάνει το μέλλον.

Πλάθει με ιδέες τη ζωή.

Αναλαμβάνει την ευθύνη της παρακμής και σπρώχνει τη ζωή να χαράξει καινούρια ήθη.

Είναι ιδιοκτησία μου και σε κανένα δεν θα πληρώσω φόρο γι’ αυτή κ.λπ. κ.λπ. (σελ. 22-23).

  Οι σύντομες προτάσεις είναι ένα χαρακτηριστικό υφολογικό στοιχείο της Μπλέτα. Κάποτε μάλιστα απουσιάζει το ρήμα. Το «Ένας αγώνας με ευθύνη» είναι χαρακτηριστικό.

  «Η ανθρώπινή μου φύση μια εποχή αξόδευτη είναι. Και η γη ακίνητη γυρνάει. Χωνεύει το λεηλατημένο κόσμο. Πόσες σπατάλες χρειάζονται; Ένα εξαπατημένο αθώο μυαλό. Τρεις στρατιώτες με αίματα. Χιλιάδες συμμαχημένοι πομποί. Εκατομμύρια μοιραίοι πεινασμένοι. Δισεκατομμύρια προθέσεις. Είμαι απότομη στις εχθρικές πράξεις και απειλητική. Ελατήριο στα σωθικά μου το περίσσευμα της δύναμης από την κόλασή μου. Να μεταμορφώσω ένα κλαδί σε δάσος, μια φωλιά σε ταξίδι, δυο περήφανα πρόσωπα σε θάλασσα. Ένας αγώνας με ευθύνη» (σελ. 24).

  Η «Άνοιξη» είναι ιδιαίτερα σύντομη. «Οι μέρες γίνονται πιο όμορφες όταν η προσφορά προς το συνάνθρωπο γίνεται Άνοιξη που ανθίζει» (σελ. 25).

  Το παρακάτω είναι επίκαιρο και έξυπνο.

  «Οι μάγοι με τα δώρα ήταν τελικά και όχι ο Ηρώδης που έσφαξαν όλα τα νήπια για να επικρατήσει το ένα» (σελ. 28).

  Η Μπλέτα δεν εγκαταλείπει τα δίστηλα με τους δίλεκτους και τρίλεκτους στίχους που συναντήσαμε στο «Unfuck the world».

Και τη νύχτα,

Να γέρνεις.

Στο σκοτάδι μου

Να ακουμπάς… (σελ. 38).

  Η Μπλέτα έχει σημαντική πολιτική δραστηριότητα, κυρίως στο χώρο της τοπικής αυτοδιοίκησης. Έτσι δεν μας εκπλήσσει ο «στρατευμένος» χαρακτήρας της ποίησής της (δεν τολμούμε να τη χαρακτηρίσουμε «στρατευμένη ποίηση», γιατί ο όρος έχει σήμερα λίγο πολύ απαξιωθεί). Θα δώσουμε κάποια δείγματα.

  «Και ποια τα χέρια του κράτους! Τσαλακώνουνε τους νόμους για να χρειαστεί να φτιάξουνε καινούριους. Να κάνουνε καλύτερο κουμάντο στην ελευθερία. Να χωράνε όλους τους δούλους μέσα, δημόσιους και ιδιωτικούς. Να απορροφήσουνε τη δύναμή μας…» (σελ 46).

  Επίσης:

  «Ο πρώτος μύθος στα παιχνίδια της εξουσίας. Ότι όλοι πληρωνόμαστε με την αξία μας. Ποιος είναι ο Κλάους στη Γερμανία, που οδηγεί πενήντα φορές καλύτερα το λεωφορείο της γραμμής απ’ τον Ραμ στην Ινδία;» (σελ. 55).

  Εντοπίσαμε και έναν ιαμβικό δεκαπεντασύλλαβο.

Έχει μουντίλα, μοναξιά και αγέννητους ανθρώπους (σελ. 25).

  Τα υπόλοιπα μέτρα δεν συνηθίζω να τα υπογραμμίζω. Όμως στο «Η τιμή του ανθρώπινου μόχθου» (σελ. 54) τα βρήκα σχεδόν συνεχόμενα. Ο ίδιος ο τίτλος είναι σε ανάπαιστο (Στων Ψαρών την ολόμαυρη ράχη…).

«Βουλιάζει ο κόσμος στην άμμο. Και πού να μαζέψω τον ήλιο» (αμφίβραχυς).

«Έτσι τα χίλια κομμάτια που έγινε» και «Αν η ψυχή δεν μπορεί να σηκώσει το βάρος της» (δάχτυλος).

  Εξαιρετικά και αυτά τα ποιήματα της Παναγιώτας Μπλέτα, της ευχόμαστε να είναι καλοτάξιδα. 
  Η προηγούμενη ανάρτησή μας ήταν για το βιβλίο "Unfuck Greece"

Μπάμπης Δερμιτζάκης