Εμμανουήλ Ροΐδης, Η ιστορία ενός σκύλου και Η ιστορία μιας γάτας

Εμμανουήλ Ροΐδης, Η ιστορία ενός σκύλου και Η ιστορία μιας γάτας

  Το πήρα χαμπάρι με καθυστέρηση ενός μηνός, ότι από τις 3 έως 9 του Μάρτη ήταν η εβδομάδα «διάβασε ένα ebook». Η «Ανοικτή βιβλιοθήκη», συμμετέχοντας, έθετε στη διάθεση των αναγνωστών της διηγήματα, ενός συγγραφέως κάθε μέρα, τα οποία θα μπορούσαν να κατεβάσουν και να τα διαβάσουν. Εγώ, λάτρης του ηλεκτρονικού βιβλίου (έχω διαβάσει ένα σωρό στο tablet μου) αποφάσισα να συμμετάσχω αναδρομικά, διαβάζοντας τα διηγήματα τεσσάρων συγγραφέων, οι οποίοι με ενδιέφεραν.

  Ο πρώτος συγγραφέας ήταν ο Τουργκένιεφ με το διήγημά του «Ο σκύλος». Σειρά είχε ο Τολστόι με το διήγημά του «Οι τελευταίες στιγμές ενός κατάδικου». Σήμερα σειρά έχει ο Ροΐδης, με δυο διηγήματα, «Η ιστορία ενός σκύλου» και «Η ιστορία μιας γάτας».

  Αγαπημένος μου ο Ροΐδης, θυμάμαι τον συγκάτοικό μου τον Νίκο τον Τζανάκη να με φωνάζει για να μου διαβάσει αποσπάσματα, σκασμένος στα γέλια, από την «Πάππισα Ιωάννα». Τη διάβασα λίγο αργότερα κι εγώ, και μετά από χρόνια για δεύτερη φορά, όμως πριν αποκτήσω blog, και γι’ αυτό δεν έγραψα γι’ αυτήν.  

  Η «Ιστορία ενός σκύλου» είναι μια δραματική ιστορία, μια ιστορία που δείχνει ακόμη μια φορά την αφοσίωση που μπορεί να έχει ένας σκύλος για το αφεντικό του, κάτι που είδαμε και στις ταινίες «Hachi: a dog’s tail», ενώ υπάρχει και η ταινία του γιαπωνέζου Seijirô Kôyama «Hachiko monogatari», ταινία την οποία νομίζω είδα στην Κρήτη και έγραψα γι’ αυτήν, όμως το κείμενο χάθηκε, όσο κι αν ψάχνω δεν το βρίσκω. Πρόκειται για αληθινή ιστορία.

  Στην ιστορία του Ροΐδη μαθαίνουμε ότι οι νικημένοι ιταλοί επαναστάτες στην επανάσταση του 1848 είχαν καταφύγει στη Σύρο, κάνοντας ό,τι δουλειά μπορεί να φανταστεί κανείς για να κερδίσουν το ψωμί τους.

  Η «Ιστορία μιας γάτας» μου άρεσε περισσότερο. Όχι μόνο για το χιούμορ της αλλά και γιατί σ’ αυτήν ο Ροΐδης εκφράζει τον απόλυτο θαυμασμό και την αγάπη του για τη γάτα, ακριβώς όπως κι εγώ, σε αντίθεση με τον Κόνραντ Λόρεντς, που στο βιβλίου του «Man meets dog» καταδέχεται απλώς να της αφιερώσει λίγες σελίδες. Εμένα, επειδή με κυνήγησαν σκυλιά όταν ήμουν μικρός, αλλά και μεγάλος, έχω μια κάποια αντιπάθεια γι’ αυτά, σε αντίθεση με τη γάτα, στην οποία έχω αφιερώσει ένα από τα πρώιμα κείμενά μου, που έχει τίτλο «Τα γατάκια μου: παρατηρήσεις πάνω στη συμπεριφορά της γάτας».

  Είναι χαρακτηριστικός ο τρόπος με τον οποίο ξεκινάει το διήγημά του ο Ροΐδης: «Αν εξαιρέσωμεν τους νεοπλατωνικούς φιλοσόφους, δεν πιστεύω να υπάρχωσιν άλλα επί γης πλάσματα όσον οι γάτοι συκοφαντηθέντα». Και στη συνέχεια με πολύ έξυπνα αποσπάσματα αναλαμβάνει την υπεράσπισή τους, πολλά ιστορικού χαρακτήρα όπως το παρακάτω χαρακτηριστικό:

  «Κατά τον Ηρόδοτον, οσάκις απέθνησκεν εντός αιγυπτιακής οικίας γαλή, έκοπτον οι κάτοικοι εις ένδειξιν πένθους την κόμην». Επίσης: «…ως του μόνου πλάσματος το οποίον δύναται μεν να ημερωθεί, όχι όμως και να υποδουλωθεί». Ακόμη: «Φύσει ων αριστοκρατικός αποστρέφεται ο γάτος την υπερβολική οικειότητα, την αδιακρισίαν και ιδίως πάσαν αξίωσιν περιορισμού της απολύτου αυτού ανεξαρτησίας».

  Παραθέτει πολλά τέτοια χαρακτηριστικά «εγκυκλοπαιδικά» αποσπάσματα, όμως το πιο εντυπωσιακό είναι η παρακάτω ιστορία: «Υπέρ παν όμως βδελύσσεται τους διακόπτοντας την σειράν των συλλογισμών του όταν ονειροπολεί ή τον ύπνον του όταν κοιμάται. Τούτο κάλλιστα εγνώριζεν ο προφήτης Μωάμεθ όστις σπεύδων ημέραν τινά να μεταβεί εις την εσπερινήν προσευχήν επροτίμησε να κόψη δια ψαλίδος την άκραν του ενδύματός του, παρά να ταράξη την ανάπαυσιν του επ’ αυτού αποκοιμηθέντος ευνοούμενου γάτου». Και ένα ακόμη: «Αξιοσημείωτον τω όντι είναι ότι οι πλείστοι τούτων και ιδίως οι έξοχοι διπλωμάται συγγραφείς, ποιηταί και καλλιτέχναι, επροτίμησαν του σκύλου τον γάτον». Αλλά και το πιο συγκινητικό: «πρόσφατον έχομεν το παράδειγμα του γιγαντιαίου εκείνου λευκού γάτου του αοιδίμου Κουμουνδούρου όστις, αν και ήτο η εποχή των ερώτων, ουδ’ επί στιγμήν απεμακρύνθη του προσκεφαλαίου του κατά την πολυήμερον προς τον θάνατον πάλην, και έπειτα επήγε ν’ αποποθάνει κ’ εκείνος εκ της λύπης εις μίαν γωνίαν, ενώ οι σκύλοι του μακαρίτου εξηκολούθουν να τρώγουν, να πίνουν και να γαυγίζουν».

  Εδώ όμως υπάρχει μια ανακρίβεια: «Ούδείς είδε ποτε γάταν παραδιδομένην εις ερωτικάς περιπτύξεις υπό το φέγγος του ηλίου και τα βλέμματα παντός διαβάτου, ως πράτουσιν αι σκύλαι, αι όρνιθες, αι αίγες και τ’ άλλα αδιάντροπα κτήνη, αλλά ζητεί το σκότος της νυκτός και την μοναξίαν απατήτων κορυφών».

  Μόλις προσφάτως ένας γάτος, έμπροσθεν του μπαλκονίου μου (δεν ξέρω πώς το λένε στην καθαρεύουσα), επεδίδετο εις ερωτικάς περιπτύξεις μετά της ερωμένης του, υπό του βλέμματος ετέρας γάτας η οποία έκανε ξεδιάντροπα μπανιστήρι.

  Και μετά από αυτά τα γενικά για τη γάτα αναφέρεται στη συγκεκριμένη γάτα του διηγήματος, την Σεμίραν της οποίας «Ο εις εκ των γονέων της κατήγετο πιθανώς από την Άγκυραν, ο δε άλλος από τα κεραμίδια». Στη συνέχεια περιγράφει σπαρταριστά επεισόδια μ’ αυτή τη γάτα. Σας συνιστώ να κατεβάσετε το αρχείο και να διαβάσετε το διήγημα, είμαι σίγουρος ότι θα σας αρέσει πάρα πολύ.