Ivan Pravov, Ήρεμος Δον ( 1930)

Ivan Pravov, Ήρεμος Δον ( 1930)

  Από σήμερα στο Στούντιο.

  Συνήθως διαβάζω το λογοτέχνημα, ιδιαίτερα αν είναι διήγημα, και μετά βλέπω την ταινία ή τις ταινίες που γυρίστηκαν είτε σαν μεταφορά του είτε εμπνευσμένες απ’ αυτό. Στην περίπτωση του «Ήρεμου Δον» του Μιχαήλ Σόλοχωφ αυτό δεν μπόρεσε να γίνει. Ο λόγος; Γιατί βρίσκεται στην Αθήνα και εγώ τώρα είμαι σε διακοπές. Αλλά και εδώ να τον είχα θα ήταν δύσκολο να θυσιάσω τις διακοπές μου για ένα δίτομο μυθιστόρημα.

  Δεν περίμενα να δω στην ταινία των Ιβάν Πράβοφ, Όλγα Πρεομπραζένσκαγια και Μιχαήλ Προβόρ όλα όσα συμπεριλαμβάνονται στο μυθιστόρημα. Φανταζόμουν ότι αυτό που θα έβλεπα θα ήταν κάποιο βασικό στόρι. Και το διαπίστωσα. Και μάλιστα είδα ότι δεν πρόκειται για ένα έπος της αγροτιάς, αλλά για ένα ερωτικό δράμα στο οποίο συμμετέχουν πέντε πρόσωπα.

  Ο Γκριγκόρι τα φτειάχνει με την Αξίνια. Όμως η Αξίνια είναι παντρεμένη με τον Στεπάν και ο Γκριγκόρι αρραβωνιασμένος με την Ναταλία.

  Ο Στεπάν φεύγει, νομίζω για κάτι σαν επανεκπαίδευση σε ένα στρατόπεδο. Είχαμε κι εμείς στο στρατό, όμως εμένα δεν με κάλεσαν γιατί ξαφνικά πήραν χαμπάρι ότι δεν ήμουν δικός τους, είχε έλθει η μεταπολίτευση. Έτσι παρέμεινα έφεδρος ανθυπολοχαγός εφοδιασμού μεταφορών, ενώ όσοι έκαναν την εκπαίδευση αυτή έπαιρναν βαθμό.

  Του Στεπάν του μαντατεύουν τα καθέκαστα. Γυρνάει και κοντεύει να σκοτωθεί με τον Γκριγκόρι. Δεν την χωρίζει όμως. 

  Στο γάμο του Γκριγκόρι η Αξίνια είναι να σκάσει. Η Ναταλία που μαθαίνει για τη σχέση του με την Αξίνια, τον παρατάει, και αυτός παίρνει την Αξίνια και φεύγουν. Πηγαίνουν και δουλεύουν σε έναν στρατηγό, για ένα χρόνο.

  Για ένα χρόνο, γιατί μετά ξεσπάει ο πρώτος παγκόσμιος πόλεμος. Οι δυο εχθροί τραυματίζονται δίπλα δίπλα. Ο ένας κουβαλάει τον άλλο. Στο νοσοκομείο είναι σε διπλανά κρεβάτια.

  Τελειώνει ο πόλεμος, πηγαίνει ο Γκριγκόρι στο στρατηγό να βρει την Αξίνια. Όμως αυτή έχει αναγκαστεί να υποκύψει στην ερωτική πολιορκία του γιου του στρατηγού. Σπάζει στο ξύλο τον γιο αυτόν. Φεύγει. Μάταια τον εκλιπαρεί η Αξίνια. Τον παίρνει από πίσω. Αυτός δεν σταματάει, συνεχίζει, απομακρύνεται. Αυτή σωριάζεται χάμω απελπισμένη.

  Πάρα πολλά γκρο πλαν και υπερβολικές χειρονομίες, όπως εκτελούσαν παλιά το ρόλο τους οι ηθοποιοί παίζοντας αρχαία τραγωδία, αυτά είναι τα κύρια χαρακτηριστικά της ταινίας, κάτι που συνάδει με τον βουβό κινηματογράφο. Αξίζει να τη δείτε. Στο youtube όπου υπάρχουν πάρα πολλές από τις παλιές ταινίες, οι αγγλικοί υπότιτλοι είναι άσχετοι.

  Θυμάμαι όταν πήρε το Νόμπελ ο Μιχαήλ Σόλοχωφ, το 1965. Ένα χρόνο πριν το είχε πάρει ο Ζαν Πωλ Σαρτρ και δυο χρόνια πιο πριν ο Σεφέρης. Ήμουν μαθητής γυμνασίου. Αγόρασα το «Πολέμησαν για την πατρίδα», ένα μικρό βιβλιαράκι, αλλά δεν θυμάμαι τίποτα από την υπόθεση. Μόλις ανέβω στην Αθήνα θα βάλω τον «Ήρεμο Δον» στην κορυφή της λίστας των βιβλίων που θέλω να διαβάσω.