Βασίλης Μαζωμένος, Guilt (2009)

Βασίλης Μαζωμένος, Guilt (2009)

 

  Αφού είδαμε τις «Γραμμές» και πριν δούμε τη «10^η μέρα» που θα είναι διαθέσιμη στην πλατφόρμα του «Πανοράματος Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου από σήμερα Κυριακή στις 10.00 μέχρι τη Δευτέρα στις 10.00 (πατήστε εδώ) είπαμε να δούμε και την «Ενοχή» του Βασίλη Μαζωμένου.   

  Η υπόθεση της ταινίας διαδραματίζεται στην Κύπρο και, όπως πληροφορούμαστε στους αρχικούς τίτλους, είναι εμπνευσμένη από το έργο των Κάφκα, Ζενέ και Μπέκετ. Καθώς η ταινία χωρίζεται σε τρία μέρη, και καθώς αναγνώρισα την «Αποικία των τιμωρημένων» του Κάφκα στο πρώτο μέρος, μπορώ να υποθέσω ότι το δεύτερο μέρος στηρίζεται σε έργο του Ζενέ και το τρίτο του Μπέκετ.

  Κάθε μέρος αναφέρεται και σε συγκεκριμένη χρονική περίοδο. Το πρώτο μέρος αναφέρεται στον αγώνα των Κυπρίων για ανεξαρτησία, το δεύτερο στην τουρκική εισβολή και το τρίτο έχει σαν χρονικό ορόσημο τη δολοφονία του Σολομώντος Σολωμού το 1996 ενώ κατέβαζε την τουρκική σημαία. Είναι αυτονόητο ότι θα δούμε ντοκιμαντερίστικες σκηνές απ’ αυτές τις τρεις περιόδους.

  Κεντρικό πρόσωπο και στις τρεις ιστορίες είναι ένας ελληνοκύπριος έμπορος. Στο πρώτο μέρος διαπραγματεύεται την αγορά ενός μηχανήματος βασανιστηρίων (θα παραπέμψω στην ανάρτησή μου για την «Αποικία των τιμωρημένων»), όμως το βρίσκει αρκετά ελαττωματικό. Θα δούμε το βασανιστήριο ενός νέου που είχε συλληφθεί γιατί έγραφε συνθήματα κατά των Άγγλων σε ένα τοίχο.

  Η πιο εντυπωσιακή σκηνή κατά τη γνώμη μου είναι εκείνη, στην αρχή της ταινίας, κατά την οποία μια χαροκαμένη μάνα κλαίει μπροστά στην μπάρα εισόδου του αγγλικού στρατοπέδου, ενώ στο βάθος αιωρείται κρεμασμένος ο γιος της.

  Στο δεύτερο μέρος βλέπουμε τον έμπορο να έχει στην υπηρεσία του τον βασανιστή και τον βασανιζόμενο.

  Πώς είναι δυνατόν αυτό;

  Στο «Ψυχοθεραπεία και υπαρξισμός» του Βίκτορ Φρανκλ διάβασα για το σύνδρομο της «ταύτισης με τον επιδρομέα». Έγκλειστοι στο στρατόπεδο συγκέντρωσης όπου ήταν και ο ίδιος, τους άρεσε να φοράνε παλιές φόρμες των γερμανών φρουρών τους.

  Θα το παραθέσω εδώ, γιατί έχουμε την τάση να γενικεύουμε όλους τους γερμανούς σαν ναζιστικά κτήνη. Ο διοικητής του στρατοπέδου, μας λέει ο Φρανκλ, έδινε όλο του το μισθό για την αγορά φαρμάκων για τους κρατούμενους.

  Αλλά πέρα από αυτό το σύνδρομο βλέπουμε και τις ομοφυλοφιλικές σχέσεις τους, όμως μόλις υποδηλούμενες. Στο τέλος ο βασανιζόμενος θα σκοτώσει τον βασανιστή του.

  Στο τρίτο επεισόδιο βλέπουμε τον έμπορο σε άθλια κατάσταση. Αφού του πήρε το σπίτι η γυναίκα του (τον εκβίασε στον προηγούμενο επεισόδιο ότι θα τον αφήσει αν δεν της το γράψει, η Εβελίνα Παπούλια αυτή, τη θυμάστε από τους «Δυο ξένους») μένει σε ένα ερειπωμένο σπίτι με τον «βασανιζόμενο». Είναι σε αναπηρικό καροτσάκι. Η άνοδος και η πτώση ενός μεγιστάνα, ενός «Πολίτη Κέην» αλλά σε μικρότερη κλίμακα.  

   Στο τέλος τον βλέπουμε σε ένα κρεβάτι νοσοκομείου. Όμως το επεισόδιο αυτό το είδαμε διακεκομμένο, ένα κομμάτι στην αρχή της ταινίας, ένα στη μέση και ένα στο τέλος. Τότε είναι που θα δει να τον επισκέπτονται τα φαντάσματα του παρελθόντος, η γυναίκα του, ο αξιωματικός με τον οποίο διαπραγματευόταν την αγορά, κ.ά.

  Μάθαμε πια το στυλ του Μαζωμένου: εξπρεσιονιστικά σκηνικά, κλειστά κάδρα με εσωτερικούς χώρους, η σκοτεινιά της νύχτας, δυο τρία μεγάλα, στοχαστικά πλάνα, με σκηνικό χωρίς ανθρώπους… όλα υπογραμμίζουν την αίσθηση απαισιοδοξίας που μας υποβάλλει το στόρι, κυρίως με τις εντάσσεις που παρατηρούμε στις σχέσεις των χαρακτήρων, και βέβαια με την τελική πτώση του άλλοτε μεγάλου και τρανού εμπόρου.  

  Πρέπει να σημειώσουμε και την πολύ καλή ερμηνεία των ηθοποιών.