György Fehér, Πάθος (1998)

György Fehér, Πάθος (1998)

 

  Τελικά, όπως και ο Μπέλα Ταρ, ο Γκιόργκι Φεχέρ έχει κόλλημα με το ασπρόμαυρο. Στο ασπρόμαυρο υπάρχει το παιχνίδισμα ανάμεσα στο φως και τη σκιά με τις αντιθέσεις που σχηματίζουν. Στους δυο αυτούς σκηνοθέτες επί πλέον υφολογικά αναπαράγεται το ζοφερό κλίμα της πλοκής. Ασφαλώς ο Μπέλα Ταρ είχε υπόψη του το έργο του Φεχέρ, και δεν αποτελεί έκπληξη για μένα το ότι το αρχικό πλάνο στον Φεχέρ, δυο άτομα που κάθονται απέναντι σε ένα τραπέζι, είναι το τελευταίο πλάνο στο «Άλογο του Τορίνο» (2011) του Μπέλα Ταρ (να σημειώσω ότι τον Μπέλα Ταρ τον έχω δει πακέτο). Μεγάλα μονόπλανα και τα δυο, όπως και αρκετά πλάνα στις ταινίες των δυο αυτών σκηνοθετών.

  Η αφήγηση ξεφεύγει από τα όρια του διεκπεραιωτικού, την κλασική δηλαδή αφήγηση με τα μικρά πλάνα και τη γρήγορη εξέλιξη της πλοκής.

  Υφολογικά, θα χώριζα την ταινία σε δυο μέρη. Στο πρώτο ο λόγος περιορίζεται, οι κινήσεις των προσώπων είναι αργές, στυλιζαρισμένες, μου θύμισε θέατρο Νο. Στο δεύτερο μέρος έχουμε άφθονο λόγο που είναι όμως σαν μονόλογος. Σε μεγάλο μονόπλανο ο ανακριτής προσπαθεί να πείσει τον άνδρα να υπογράψει ότι η γυναίκα κανόνισε το ατύχημα στο οποίο σκοτώθηκε ο άντρας της. Δυο τρεις φορές που απαντάει, η κάμερα δεν τον δείχνει. Είναι επίσης χαρακτηριστικό το πλάνο όπου ο άντρας λέει το σχέδιο του ατυχήματος off screen ενώ η κάμερα περιφέρεται αργά σε ένα ζοφερό τοπίο, με μια καμινάδα εργοστασίου να βγάζει μαύρο καπνό στο βάθος.

  Θεματικά ο Φεχέρ εστιάζει αρκετά στο πώς ξέμπλεξαν οι δυο εραστές. Το επέβαλε το συμφέρον της ασφαλιστικής να θεωρηθεί ατύχημα, γιατί αλλιώς θα έπρεπε να αποζημιωθεί με υπερδιπλάσιο ποσό από ότι ήταν η ασφαλιστική κάλυψη ο άντρας ο οποίος είχε τραυματισθεί κατά την πτώση του αυτοκινήτου στο γκρεμό, καθώς το αυτοκίνητο, ενώ σταμάτησε προσωρινά, συνέχισε να κατρακυλάει. 

  Τα πρόσωπα είναι ανώνυμα, όπως και σε μένα στις περισσότερες κριτικές μου. Επίσης εδώ η γυναίκα είναι η σκληρή, όχι ο άντρας, αυτή τσακώνεται μαζί του, όχι αυτός.

  Επίσης ωραία είναι η σκηνή που ο παπάς τους μιλάει για τη συγνώμη του θεού, λίγο πριν τους παντρέψει. Η εγκυμοσύνη της γυναίκας θα φέρει την συμφιλίωση. Όμως μόνο ο Christian Petzold «Jerichow», 2008) τόλμησε να δώσει, ξεφεύγοντας από τη νουβέλα, ένα γλυκόπικρο τέλος, ενώ σε όλες τις άλλες κινηματογραφικές μεταφορές (εξαίρεση αποτελεί το «Χρονικό μιας αγάπης» του Αντονιόνι», 1950, που όμως το τέλος δεν θα το χαρακτηρίζαμε γλυκόπικρο) η γυναίκα σκοτώνεται και ο άντρας καταδικάζεται σε θάνατο.

  Μια σκηνή με γέμισε αμηχανία. Τους βλέπουμε σε μια ταφή, στο προ-προτελευταίο επεισόδιο. Μα ο σύζυγός της είχε σκοτωθεί εδώ και μέρες, ο άντρας ήταν κι αυτός μέρες στο νοσοκομείο με σπασμένο χέρι, πώς γίνεται;

  Στο προτελευταίο επεισόδιο, μονόπλανο, χορεύουν και οι δυο υπό τους ήχους μιας μπάντας στην πλατεία που παίζει ένα ταγκό, το αγαπημένο ταγκό του άντρα της, το ακούσαμε δυο φορές και πριν. Η μουσική θα συνεχισθεί σαν υπόκρουση στην τελευταία σκηνή, στην οποία συμβαίνει το ατύχημα.   

  Η ταινία αυτή, ξεφεύγοντας υφολογικά από τις άλλες, μου άρεσε πολύ.