Bela Tarr, Το άλογο του Τορίνου (2011)

Bela Tarr, Το άλογο του Τορίνου (2011)

  Σε voice over στην αρχή της ταινίας σε μαύρη οθόνη ακούμε ένα επεισόδιο από τη ζωή του Νίτσε. Αγαπημένος μου συγγραφέας στα εφηβικά μου χρόνια, μου ήταν γνωστό καθώς είχα διαβάσει δυο βιογραφίες του. Ένας αμαξάς κτυπούσε το άλογό του μετά μανίας γιατί, πεισματάρικο σαν γάιδαρος, αρνιόταν να προχωρήσει. Ο Νίτσε έτρεξε και το αγκάλιασε κλαίγοντας.

  Αυτό ήταν. Μετά από αυτό το περιστατικό ο Νίτσε βυθίστηκε σε πνευματικό σκοτάδι, για δέκα ολόκληρα χρόνια μέχρι το θάνατό του.

  Το «Άλογο του Τορίνου» μου θύμισε την ταινία του ιρανού Αμίρ Ναντερί «Νερό, άνεμος, σκόνη» (1989), η οποία αποτέλεσε τη δεύτερη πηγή έμπνευσής μου μετά το «Five-dedicated to Ozu» για το τετράλεπτο φιλμάκι μου «Five-dedicated to Kiarostami». Το έργο αυτό με είχε εντυπωσιάσει και ήθελα πάντα να το ξαναδώ. Τώρα δόθηκε η ευκαιρία. Το ξαναείδα καπάκι μετά το «Άλογο του Τορίνου».

  Δίπλα στους δυο κύριους χαρακτήρες, τον αμαξά και την κόρη του, στέκουν ισότιμα το πεισματάρικο άλογο που αρνείται να ξεκινήσει ενώ αργότερα αρνείται να φάει και να πιει νερό, ο άνεμος που δεν λέει να σταματήσει όπως η βροχή στο Μακόντο, και η μινιμαλιστική μουσική με το καταθλιπτικό επαναλαμβανόμενο μοτίβο.

  Οι περισσότερες λήψεις είναι μέσα στο σπίτι του αμαξά. Οι πατάτες είναι η μοναδική τροφή που βλέπουμε να μαγειρεύεται και να σερβίρεται. Ο αμαξάς τις τρώει πριν καλά καλά προλάβουν να κρυώσουν. Μόνο δυο φορές βλέπουμε να διαταράσσεται η μοναξιά τους. Την πρώτη έρχεται κάποιος φίλος για να αγοράσει ποτό. Κάθεται μαζί του στο τραπέζι και αρχίζει μια ατέλειωτη φιλοσοφική τιράδα α λα Νίτσε. Η δεύτερη όταν κάποιοι τσιγγάνοι σταματάνε για να πάρουν νερό από το πηγάδι. Ο αμαξάς τους διώχνει. Ένας τους αφήνει ένα βιβλίο στην κόρη για πληρωμή. Την ακούμε να το διαβάζει συλλαβιστά. Ίσως είναι η Αγία Γραφή.

  Και εδώ πάλι θυμήθηκα τη «Μελαγχολία» του Τρίερ. Σ’ αυτήν, η επικείμενη καταστροφή συντελείται ακαριαία, με τον αστεροειδή να πέφτει πάνω στη γη. Εδώ η καταστροφή συντελείται σταδιακά. Πρώτα η φοβερή ανεμοθύελλα. Στη συνέχεια βλέπουν ότι ξαφνικά η στάθμη του πηγαδιού έχει κατέβει σχεδόν μέχρι τον πάτο. Μετά η λάμπα, παρόλο που είναι γεμάτη με πετρέλαιο, δεν ανάβει. Τελειώνει μήπως το οξυγόνο;

  Κάθονται στο τραπέζι. Η κόρη δεν τρώει. Ο πατέρας την προτρέπει να φάει. Αυτή αρνείται. Θυμόμαστε, είχε προηγηθεί το άλογο. Σταματάει και αυτός να τρώει. Παραιτημένοι και οι δυο. Είναι το τελευταίο πλάνο του έργου, από το οποίο πήρα το frame για την ανάρτηση.

  Τα μεγάλα πλάνα (μόλις 30 τον αριθμό διαβάζω στη βικιπαίδεια), συχνά φωτογραφικά με την κάμερα άλλες φορές να μένει ακίνητη και άλλες φορές πάλι να απομακρύνεται ή να πλησιάζει τα πρόσωπα, είναι το χαρακτηριστικό της ποιητικής του Μπέλα Ταρ. Η απαισιοδοξία είναι διάχυτη. -Καταθλιπτική ταινία, σχολίασε κάποια στο «Σχολείο του σινεμά». Και βέβαια εξαιρετική, πολυβραβευμένη άλλωστε.

  Κι αυτήν μου τη συνέστησε ο Μάκης ο Μωραΐτης.