Haifaa Al-Mansour, Mary Shelley (2017)

Haifaa Al-Mansour, Mary Shelley (2017)

  Από σήμερα στους κινηματογράφους.

  Έχω δηλώσει ότι μου αρέσουν οι βιογραφίες, όμως εδώ πρέπει να κάνω κάποιες διευκρινίσεις. Μου αρέσουν οι βιογραφίες εφόσον έχουν να κάνουν με βιογραφούμενους συγκεκριμένων κατηγοριών. Η βιογραφία ενός λογοτέχνη, ενός φιλόσοφου, ενός μουσικού, ενός ζωγράφου με ενδιαφέρει, όχι όμως και η βιογραφία ενός αθλητή π.χ. Επίσης μια βιογραφία με ενδιαφέρει ανεξαρτήτως της ποιότητας του έργου, και σίγουρα δεν είμαι ο μόνος. Ο Σμαραγδής το ξέρει αυτό πολύ καλά και γι’ αυτό γυρίζει κυρίως βιογραφίες, ξέροντας ότι, ανεξάρτητα από το πόσο ψηλά θα σταθούν καλλιτεχνικά, θα ενδιαφέρουν ένα περισσότερο ή λιγότερο ευρύ κοινό. Παράδειγμα η ταινία του για τον Καζαντζάκη, που ενώ οι κριτικοί την έθαψαν, το κοινό την δέχτηκε αρκετά ευνοϊκά, όπως κι εγώ άλλωστε. Τέλος το προφίλ του βιογραφούμενου αποτελεί ένα κίνητρο για να δω/διαβάσω μια βιογραφία του. Έχω διαβάσει δυο βιογραφίες του Νίτσε, δυο του Φρόιντ, όμως δεν είχα ιδιαίτερη πρεμούρα να δω τη βιογραφία της Μαίρης Σέλλεϊ. Και εδώ μπαίνει ένας ακόμη παράγοντας: ποιος κάνει τη βιογραφία.

  Συνήθως οι βιογράφοι είναι άγνωστοι· με εξαίρεση τον Στέφαν Τσβάιχ, άλλος δεν μου έρχεται στο μυαλό. Όμως την Χάιφαα Αλ-Μανσούρ την είχα θαυμάσει στη «Wadjda», και έτσι αποφάσισα να δω την ταινία της.

  Στο βιογραφικό της διαβάζω ότι μετακόμισε με το σύζυγό της, αμερικανό διπλωμάτη, και τα δυο παιδιά τους στην Καλιφόρνια. Ελπίζω να μην την καταβροχθίσει το Χόλυγουντ, όπως έχει κάνει με τόσους και τόσους.

  Περίμενα να δω μια διεκπεραιωτική ταινία για τη ζωή της Μαίρης Σέλλεϊ και πέφτω πάνω σε μια μεγάλη έκπληξη: η βιογραφία ήταν το πρόσχημα, ήταν το θέμα πάνω στο οποίο θα έπλεκε το φεμινιστικό κατηγορώ της για την ανδροκρατούμενη κοινωνία, την οποία γνώρισε στη χειρότερη εκδοχή της, την ισλαμική, και μάλιστα στη Σαουδική Αραβία από όπου κατάγεται, και όπου στις γυναίκες μόλις πρόσφατα επιτράπηκε να οδηγούν. Ευτυχώς είχε έναν πολύ φωτισμένο πατέρα που φρόντισε για τη μόρφωσή της.

  Πολλές φορές έχω δηλώσει ότι προτιμώ να μην ξέρω τα βιογραφικά κάποιου, γιατί συχνά με ξενερώνουν και δεν έχω πια διάθεση να ασχοληθώ με το έργο του. Ο Νίτσε είχε πει («Η γέννηση της φιλοσοφίας την εποχή της ελληνικής τραγωδίας») ότι φτάνουν τρία ανέκδοτα για να ανασυστήσει την προσωπικότητα ενός φιλοσόφου. Για μένα έφτασαν δυο ανέκδοτα από την προσωπική ζωή του… για να χάσω πάσα ιδέα γι’ αυτόν.

  Έχασα κάθε ιδέα για τον Σέλλεϊ, αλλά και για τον Μπάιρον που υπήρξε κάποια στιγμή φίλος τους. Ο Σέλλεϊ παράτησε τη γυναίκα του τη Χάριετ με τα δυο παιδιά τους για τη Μαίρη. Όμως δεν της φερόταν καλύτερα. Τα έφτιαξε με τη θετή αδελφή της που τους συνόδευε, ενώ (επικολλώ από τη βικιπαίδεια) «την ίδια εποχή με επιστολές του, καλούσε την Χάριετ να αποτελέσουν μαζί με τη Μαίρη μια "συντροφιά αγάπης"». Δεν είναι να απορεί κανείς που αυτή λίγο αργότερα αυτοκτόνησε. Το ίδιο ελευθεριάζων ήταν και ο Μπάιρον, που τα έφτιαξε με τη θετή αδελφή της Μαίρης, την άφησε έγκυο και μετά την παράτησε. Αρχίζω να υποπτεύομαι ότι ο μεγάλος έρωτας του Μπάιρον στο Μεσολόγγι είναι ένας μύθος που καλλιεργήθηκε και που ο θάνατός του δεν άφησε να διαψευστεί. Αν δεν είχε πεθάνει θα ήταν και αυτή μια παρατημένη, πέρα από κάθε αμφιβολία. Κοίταξα τώρα το βιογραφικό του στη βικιπαίδεια, τελικά είναι όπως ακριβώς τον παρουσιάζει η Αλ-Μανσούρ στην ταινία της.

  Στην ταινία άκουσα ότι ένα μυθιστόρημα που έγραψε ο γιατρός John William Polidori, φίλος του Μπάιρον, με τίτλο «The Vampyre», αποδόθηκε στον Μπάιρον, και ο ίδιος δεν έκανε καμιά διάψευση. Ο γιατρός αυτοκτόνησε από τον καημό του που δεν μπόρεσε να αποδείξει ότι αυτός είναι ο συγγραφέας. Το λήμμα της βικιπαίδειας δεν γράφει για την αυτοκτονία του, αυτή τη μάθαμε από την ταινία, όμως αποδίδει το έργο στον Πολιντόρι, πράγμα που σημαίνει ότι αργότερα αναγνωρίστηκε ότι αυτός ήταν ο συγγραφέας του.

  Προς τιμήν του Σέλλεϊ αυτός αποποιήθηκε την πατρότητα του έργου που εκδόθηκε ανώνυμα αλλά με δικό του πρόλογο, λέγοντας ότι το έγραψε η Μαίρη. Ο πατέρας της φρόντισε για μια δεύτερη έκδοση στην οποία αναγραφόταν το όνομά της ως συγγραφέας.

  (Συμπληρώνω αφού έκανα την ανάρτηση. Είχα την εντύπωση βλέποντας την ταινία ότι ο κόσμος παρασύρθηκε να πιστέψει ότι αυτός ήταν ο ανώνυμος συγγραφέας του μυθιστορήματος απλώς και μόνο επειδή έγραψε τον πρόλογό του. Διαβάζοντας τώρα τον Φρανκενστάιν, βλέπω ότι στον πρόλογο αυτό ο Σέλλεϊ παρουσιάζεται ως ο συγγραφέας του έργου. Τώρα γιατί οι εκδότες δεν έβαλαν το όνομά του στο εξώφυλλο, αυτό προφανώς έγινε γιατί ήξεραν ότι δεν ήταν ο Σέλλεϊ. Φαντάζομαι θα έπεσε αρκετή κρεβατομουρμούρα για να δηλώσει ότι τελικά δεν το έγραψε αυτός αλλά η γυναίκα του). 

  Εξαιρετική σκηνοθεσία και εξαιρετικές ερμηνείες, ιδιαίτερα της Elle Fanning στο ρόλο της Μαίρης Σέλλεϊ.