Γιώργος Βοϊκλής, «Οικολογισμός» και «Ξεχασμένα μονοπάτια».

 Γιώργος Βοϊκλής, «Οικολογισμός» και «Ξεχασμένα μονοπάτια».

 

  Ο Γιώργος Βοϊκλής είναι από τα πιο παλιά και γνωστά στε­λέχη του οικολογικού χώρου. Παλιό μέλος της Νέας Αριστεράς, ήταν η ψυχή της στροφής της στους οικολογι­κούς προβληματισμούς και της μετεξέλιξης της φυσιογνωμίας της, που οδήγησαν και στη με­τονομασία της σε Ένωση για την Ποιότητα της Ζωής (ΕΠΟΙΖΩ). Το κείμενό του, με τίτλο «Σύγχρονα παγκόσμια προβλήματα», με τις γενικές οικολογικές κατευθύνσεις που περιείχε, δημοσιευμένο στο τεύχος του Αυγούστου του 1976 της Επιθεώρησης της Νέας Αριστεράς, ήταν για μας τότε κάτι το νέο και αποκαλυ­πτικό. Αυτό το κείμενο είναι ένα από τα πολλά του Γιώργου Βοϊκλή που δημοσιεύονται στο καινούργιο του βιβλίο Οικολογισμός (Εναλλακτικές Εκδόσεις).

  Πολλοί από τους προβλημα­τισμούς του συγγραφέα αποτε­λούν σήμερα απλές και γνω­στές αλήθειες για τον αναγνώ­στη που είναι εξοικειωμένος με τη σχετική αρθρογραφία και βιβλιογραφία. Όμως αξί­ζει να διαβαστούν κυρίως για το ύφος τους, καθώς έχουν τη φρεσκάδα μιας σκέψεις που έπαιξε ρόλο σκαπανέα στον προοδευτικό χώρο.

  Ο συγγραφέας κατατάσσει τα κείμενα του σύμφωνα με μια θεματική λογική: για τους παλιούς και νέους φίλους πι­στεύω ότι καλύτερη είναι η ανάγνωσή τους κατά χρονολο­γική σειρά. Ανασυστήνουν έτσι κατά κάποιο τρόπο την πορεία της οικολογικής σκέψης στη χώρα μας, με τις επί μέρους εμφάσεις και τα προβλήματα που την απασχόλησαν. Για κά­ποιον όμως που είναι νεομυημένος στην οικολογική σκέψη, είναι προτιμότερη η ανάγνωσή τους με τη σειρά που τα παρα­θέτει ο συγγραφέας.

  Ο Γιώργος Βοϊκλής ασχολή­θηκε κυρίως με τα καταναλωτι­κά προβλήματα (υπεύθυνος του καταναλωτικού συνεταιρι­σμού της ΕΠΟΙΖΩ), έναν το­μέα που μέχρι στιγμής έτυχε δυσανάλογα μικρής προσοχής από το οικολογικό κίνημα, και εύλογα ένα μέρος του βιβλίου περιέχει σχετικά κείμενα.

  Ως δείγμα γραφής απ' αυτό το βιβλίο παραθέτουμε τον επίλογο από ένα κείμενο του 1985, μια κριτική στα αριστερά κόμματα, που με τον οικολογι­κό τους μαϊντανό κοιτάζουν να απορροφήσουν τους συμπα­θούντες του χώρου, οι οποίοι άλλωστε πυκνώνουν και μέσα στις ίδιες τις γραμμές τους: «Άλλωστε, στην εσωτερική δο­μή και λειτουργία τους κυριαρχούν οι αντιδημοκρατικές ιε­ραρχικές δομές που, εκτός του ότι αντιφάσκουν με τις δημο­κρατικές διεκδικήσεις τους σε κοινωνικό επίπεδο, νεκρώνουν τη δημιουργικότητα των κοινω­νικών δυνάμεων που παγιδεύ­ονται στους μηχανισμούς τους».

  Τα Ξεχασμένα μονοπάτια, το τέταρτο βιβλίο του Γιώργου Βοϊκλή (το πρώτο του, το Κοινωνικό πρόβλημα στον σύγχρονο καπιταλισμό εκδόθηκε το 1977 και το δεύτερο, το Τέλος της άνοιξης, το 1990) βγήκε σχεδόν ταυτόχρονα με τον Οικολογισμό την άνοιξη που μας πέρασε, από τη «Νεανική βιβλιοθήκη» των εκ­δόσεων Καστανιώτης. Στο βι­βλίο αυτό περιέχονται μια σει­ρά κείμενα, εν είδει χρονογρα­φημάτων, αρκετά από τα οποία δημοσιεύτηκαν στη Νέα Οικολογία. Ο Γιώργος Βοϊκλής στο βιβλίο του αυτό μας πα­ρουσιάζει μια άλλη του πλευ­ρά: την όψη ενός ευαίσθητου ανθρώπου, που τον συγκινούν σκηνές και όψεις της καθημε­ρινότητας, στις οποίες διεισδύ­ει με οξυδέρκεια και χιούμορ.

  Το βιβλίο του Γιώργου Βοϊκλή ξυπνά τη νοσταλγία της ελληνικής υπαίθρου των παιδι­κών μας χρόνων (μας θυμίζει την Αστραδενή της Ευγενίας Φακίνου), η οποία έχει χάσει σήμερα τη μοναδική φυσιο­γνωμία της, καθώς έχει κατα­κλυσθεί πλέον, όπως και ο αστικός χώρος, από τις αξίες και τη βαρβαρότητα της κατα­ναλωτικής κοινωνίας. Τα Ξεχασμένα μονοπάτια δεν εί­ναι μόνο τα μονοπάτια των βουνών, που τα παρέκαμψαν οι αυτοκινητόδρομοι. («Ακόμα και οι ντόπιοι ανεβαίνουν τώ­ρα πια με τα αγροτικά τους στα ξωκλήσια που γιορτάζουν, μετατρέποντας σε πάρκινγκ τα ξέφωτα, όπου κάποτε στήνανε χορό», γράφει πολύ χαρακτη­ριστικά ο συγγραφέας στο κεί­μενο με τον ομώνυμο τίτλο). Είναι τα μονοπάτια που μας συνδέουν ακόμη με την παρά­δοση και τον πολιτισμό, μονο­πάτια που πρέπει να τα ανακα­λύψουμε και πάλι, πριν αλλο­τριωθεί εντελώς η ζωή μας.

  Είναι η άλλη πλευρά του ποταμού, την οποία ο Γιώργος Βοϊκλής προσπαθεί να δείξει στη σημερινή νεολαία που δεν τη γνώρισε, προσκαλώντας την να διασχίσει τις γέφυρες που την ενώνουν με το παρελθόν. Όχι για μια επιστροφή στο χτες, καθώς η ιστορία δεν γυ­ρίζει πίσω, αλλά για μια επανενσωμάτωση των πιο υγιών στοιχείων αυτού του παρελθό­ντος στη ζωή μας.

Μπάμπης Δερμιτζάκης

Η ΝΕΑ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ · ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 1992