Γιώργος Βοϊκλής, Το τέλος της άνοιξης

 Γιώργος Βοϊκλής, Το τέλος της άνοιξης, Λιβάνης 1989.

 

  Ένα από τα προβλήματα των στρατευμένων αριστερών που εί­χαν λογοτεχνικές κλίσεις είναι ότι η στράτευσή τους τούς άφηνε λίγα περιθώρια να ασχοληθούν με το γράψιμο. Αυτό επισημάνθηκε χαρακτηριστικά στο έργο του Δη­μήτρη Χατζή. Πολύ υψηλό σε ποιότητα, όμως πολύ μικρό σε έ­κταση, ακριβώς για τον παραπάνω λόγο.

Ο Γιώργος Βοϊκλής ανήκει στην ίδια κατηγορία: ενεργός στο προοδευτικό κίνημα, δεν μπό­ρεσε να ασχοληθεί με την λογοτε­χνία όσο θα ήθελε. Όμως λογοτε­χνικές σελίδες διανθίζουν το βιο­γραφικό έργο του «Το τέλος της Άνοιξης». Ο συγγραφέας, στο τέλος της νεότητας του, νιώθει την ανάγκη να κάνει ένα απολογι­σμό ζωής: μια ζωής γεμάτης συ­ναρπαστικές συγκινήσεις και εμ­πειρίες, ταυτισμένης με το προοδευτικό κίνημα. Ο συγγραφέας, μικρό παιδάκι ζει τον απόηχο του Εμφύλιου, ενώ βιώνει την ιστορία της μετέπειτα νόμιμης φάσης του κινήματος στο πλαίσιο της εδα.

  Πολύ ενδιαφέρουσα κάνουν την ανάγνωση οι αναφορές του συγγραφέα στις γνωριμίες του με γνωστά πρόσωπα της πολιτικής και πνευματικής μας ζωής, Ρώτα, Βάρναλη, Θεοδωράκη, κ.ά, και προ παντός με τον Σωτήρη Πέτρουλα, με τον οποίο υπήρξαν προσω­πικοί φίλοι.

  Όμως το βιβλίο δεν είναι πολι­τικό. Οι αναμνήσεις, στις οποίες ο συγγραφέας σκύβει πάνω τους με πιότερη αγάπη, είναι αναμνήσεις καθημερινής ζωής, ανθρώπινων σχέσεων. Οι πρώτες αγάπες, οι φίλοι, η οικογενειακή ζωή. Αυτή η δεύτερη διάσταση του δίνει μια άλλη χάρη, κάνοντάς το να βρί­σκεται ακριβώς στο πνεύμα της αφηγηματικής λογοτεχνίας της ε­ποχής μας: αφήγηση σε πρώτο πρόσωπο, με χαρακτήρα εκμυ­στήρευσης, σε καθημερινά μι­κροεπεισόδια. Κάτι που προσθέ­τει στο βιβλίο είναι η πρωτοτυπία της σύνθεσης. Η αφήγηση στον ιστορικό χρόνο αποτελεί τον σκε­λετό, ή μάλλον το στιμόνι, που πάνω του υφαίνονται κείμενα που γράφηκαν σε διάφορες χρονικές περιόδους, ποιητικά, πεζά αφηγη­ματικά, σχόλια, εισηγήσεις κλπ., τα οποία, έχοντας τον χαρακτήρα του ντοκουμέντου, κάνουν πιο ά­μεση την αναδρομή στην αντί­στοιχη εποχή.

  Ακόμη, το βιβλίο αυτό θα μπο­ρούσε να διαβαστεί ως η συνέχεια των βιβλίων του Χρόνη Μίσιου. Μια γενιά χωρίζει τους δυο συγ­γραφείς. Την συνέχεια του κινήματος μετά τον Εμφύλιο, που ο Μίσιος γνωρίζει στην εξορία και την παρανομία, ο Βοϊκλής τη ζει «νόμιμα» μέσα από την ΕΔΑ. Τέ­λος, κάποιο κενό που ανιχνεύεται στα μεταδικτατορικά χρόνια, ελ­πίζουμε ο συγγραφέας κάποτε να το καλύψει.

Μπάμπης Δερμιτζάκης