Radu Jude, Δεν με νοιάζει αν καταγραφούμε στην ιστορία σαν βάρβαροι (I do not care if we go down to history as barbarians, 2020)

Radu Jude, Δεν με νοιάζει αν καταγραφούμε στην ιστορία σαν βάρβαροι (I do not care if we go down to history as barbarians, 2020)

 

  Το ήξερα ότι οι Ρουμάνοι ήταν σύμμαχοι του άξονα, αλλά όταν είδαν ότι η πλάστιγγα έγερνε προς το πλευρό των συμμάχων άλλαξαν στρατόπεδο, όπως και οι Ιταλοί. Αυτό που δεν ήξερα είναι ότι εξόντωσαν 380.000 εβραίους. Μόνο στην Οδησσό σκότωσαν κάπου 30.000. Υπεύθυνος για τη σφαγή αυτή ήταν ο στρατάρχης Αντονέσκου, κυβερνήτης της Ρουμανίας από το 1940-1944.

  Η Μαριάνα θέλει να γυρίσει μια ταινία για το ολοκαύτωμα των Εβραίων στην Ρουμανία. Όλοι οι ηθοποιοί είναι ερασιτέχνες. Έχει κάποια προβλήματα μαζί τους. Όμως όχι μόνο μ’ αυτούς. Ο παραγωγός έχει τις αντιρρήσεις του. Μα δεν θα είναι ρεαλιστική για να σοκάρει μικρούς θεατές, του λέει (Τα κρεμασμένα σώματα που βλέπουμε στο τελευταίο πλάνο είναι ανδρείκελα, την φωτογραφία την είχαμε δει πιο πριν). Παρ’ όλα αυτά, δεν πρέπει να δείξουμε ότι εκτελέσαμε εβραίους, απλά τους συνοδεύσαμε στα τραίνα, οι Γερμανοί είναι αυτοί που τους εξόντωσαν. Αλλιώς χρηματοδότηση δεν έχει.

  Καλά θα δούμε.

  Τον ξεγελάει.

  Όμως δεν δείχνει να θυμώνει. Την καλεί σε ραντεβού.

  Η ταινία «εικονογραφεί» διαλόγους, αρκετά μακροτενείς, όπως αυτοί της Μαριάνας με τον παραγωγό της ταινίας όπου ακούμε επιχειρήματα και αντεπιχειρήματα. Και ενώ συνήθως οι διάλογοι παίρνονται σε κοντινά πλάνα, συχνά σαμ κόντρα σαμ, εδώ βλέπουμε συχνότερα μεσαία ή και μακρινά καμιά φορά πλάνα. Περισσότερο ενδιαφέρον έχει ο λόγος, τα επιχειρήματα και τα αντεπιχειρήματα, οι αναφορές στον Βιτγκενστάιν, στην Χάνα Άρεντ κ.λπ., και στα ολοκαυτώματα. Μα γιατί να βγάλουμε στην επιφάνεια το ολοκαύτωμα των εβραίων στην Ρουμανία, ενώ υπάρχουν ένα σωρό άλλα ολοκαυτώματα που θάφτηκαν στην ιστορία;

  Στη σκηνή που της ζητάει να βγούνε της δίνει δώρο ένα βιβλίο για το ολοκαύτωμα των Χερέρο που έγινε το 1904 στη Ναμίμπια. Δεν λέει ποιοι το έκαναν, ψάχνω στη βικιπαίδεια και βλέπω ότι το έκαναν οι Γερμανοί. 

  Ξεχάσαμε τον τίτλο: Το είπε κάποιος υπουργός το καλοκαίρι του 1941, και έτσι ξεκίνησε η σφαγή των εβραίων.

  Καλογυρισμένη ταινία, δεν είναι εύκολο να κρατήσεις το ενδιαφέρον του κοινού όταν ένα πολύ μεγάλο μέρος της ταινίας είναι, όπως είπαμε, διάλογοι. Και η ερμηνεία της Ioana Iacob εξαιρετική.

  Υπάρχει και το προσωπικό στοιχείο, όπως και στην ταινία του Αλμοδόβαρ «Παράλληλες μητέρες» που παίζεται από χθες. Έχει κι αυτή το φίλο της, μένει έγκυος, θέλει να κρατήσει το παιδί παρά τις αντιρρήσεις του. Θα τον κάνει πέρα όταν δει ότι αυτός επιμένει. Αντίθετα στις «Παράλληλες μητέρες» η σχέση θα ευοδωθεί, ο φίλος της έχει χωρίσει, αυτή είναι ξανά έγκυος (Έχετε ξανακούσει σπόιλερ για ταινία σε άλλη ανάρτηση; Πρέπει να γραφώ στο βιβλίο Γκίνες).

  Και τι έγινε ο Αντονέσκου;

  Εύκολο να το φανταστείτε, όμως η συνέχεια στο επόμενο.

  Είπαμε, βλέπουμε πακέτο τον Ράντου Γιούντε γιατί μας άρεσε πολύ η ταινία του «Ατυχές πήδημα ή παλαβό πορνό» που παίζεται για τέταρτη βδομάδα. Η προηγούμενη ανάρτησή μας ήταν για την ταινία του «Σημαδεμένες καρδιές».

Radu Jude, Σημαδεμένες καρδιές (Scarred hearts, 2016)

Radu Jude, Σημαδεμένες καρδιές (Scarred hearts, 2016)

 

  Βλέπουμε πακέτο τον Ράντου Γιούντε, που η ταινία του «Ατυχές πήδημα ή παλαβό πορνό» τόσο μας άρεσε, και που εξακολουθεί να παίζεται στους κινηματογράφους για τέταρτη βδομάδα.

  Οι «Σημαδεμένες καρδιές», και με τον έρωτα και με τις ουλές της αρρώστιας, είναι μια διαφορετική ταινία από αυτές που είδα μέχρι τώρα. Συγκινητική ταινία, μεταφορά του ομώνυμου μυθιστορήματος του Max Blecher, που όπως διαβάζω τώρα στη βικιπαίδεια είναι απόλυτα αυτοβιογραφικό.

  Ο Μανώλης πάσχει από φυματίωση των οστών της σπονδυλικής στήλης. Του βάζουν γύψο στο στήθος για να αποτρέψουν τυχόν κάταγμα. Ελπίζει στη θεραπεία. Αντιμετωπίζει με χιούμορ την κατάστασή του, όπως και οι άλλοι ασθενείς.

  Ένας έρωτας εμφανίζεται στη ζωή του, η Solange. Αυτή έχει θεραπευθεί, όμως με πρόβλημα στο ένα της πόδι. Φοράει νάρθηκα. Θα την ερωτευθεί, της προτείνει να παντρευτούν, μα είναι μεγαλύτερή του, δεν τον πειράζει, καλά, θα το σκεφθεί.

  Θα τους δούμε δυο φορές να κάνουν έρωτα.

  Θα την απατήσει με μια άλλη κοπέλα που είναι σε πολύ πιο δύσκολη κατάσταση παρά τις αντιρρήσεις της, τι θα πει η Σολάνζ αν το μάθει. Ο γύψος αποτελεί ένα εμπόδιο. Πονάει, φωνάζει, έρχονται και τον παίρνουν. Καθώς τον απομακρύνουν αυτή του λέει: Να ξανάρθεις.

  Θα της δοθεί άραγε η ευκαιρία να ξανακάνει έρωτα πριν πεθάνει;

  Μια επιδείνωση της υγείας του Μανώλη επιβάλει εγχείρηση. Δεν μπορεί να γίνει στο σανατόριο, πρέπει να γίνει σε νοσοκομείο.

  Ξέρουν ότι αυτό είναι το τέλος.

  Η ταινία τελειώνει με μια σκηνή νεκροταφείου. Η κάμερα σταματάει σε ένα τάφο. Βλέπουμε τη φωτογραφία του.

  Πόσο χρονών ήταν;

  Δεν μας λέγεται, όμως ο Max Blecher ήταν 28 χρονών.

  Θα ακούσουμε συζητήσεις για διάφορα, για τον αντισημιτισμό (ο Μανώλης είναι εβραίος), για τον Χίτλερ, για τον Σιοράν (μια εκκρεμότητά μου είναι να διαβάσω ένα βιβλίο του), αλλά και για το Θεό και τη ζωή μετά θάνατο. Θα ακούσουμε επίσης απαγγελίες ποιημάτων, καθώς και σχόλια για ποιητές.

  Η κάμερα είναι ακίνητη, και παίρνει σε μακρινά πλάνα τους ήρωές μας, σε αντίθεση με τις μέχρι τώρα ταινίες του Γιούντε, τουλάχιστον αυτές που είδα, όπου κυριαρχούν τα κοντινά πλάνα. Αυτό της επιτρέπει, συνειδητοποιώ τώρα, να παίρνει πλάνα μεγάλης διάρκειας. Κατά διαστήματα παρεμβάλλονται μεσότιτλοι γεμάτοι λογοτεχνικότητα ή φιλοσοφικό βάθος, προφανώς αποσπάσματα από το βιβλίο.

  «Η ματαιότητα πλημύρισε τον κόσμο σαν υγρό που στάζει, και ο ουρανός καθαρός, παράλογος και απροσδιόριστος πήρε το χρώμα της απελπισίας».

  Συχνά οι μεσότιτλοι αυτοί χωρίζουν μονόπλανα.

  Υπάρχουν κάποιες εξωτερικές σκηνές, στη θάλασσα. Στην πρώτη ο Μανώλης είναι καθισμένος σε ένα βράχο με τον πατέρα του. Αυτός του λέει ότι θα θυσιάσει τα πάντα για τη γιατρειά του. Συνειδητοποιώ τώρα ότι τόσο στην «Αλεξάνδρα» όσο και στο «Καθένας στην οικογένειά μας» (η προηγούμενη ανάρτηση) αυτό που εξαίρεται είναι η πατρική αγάπη.

  Οι άλλες σκηνές είναι με τη Σολάνζ.

  Τι όνομα, όλο μουσικότητα, τι μου θύμισε. Δεν ήταν το πραγματικό της, το πραγματικό της ήταν Κάτι.

  Αντιγράφω από την ανάρτησή μου για το «Καθένας στην οικογένειά μας».

  «Όμως είχε δίκιο να τον παρατήσει βρίσκοντας γκόμενο όταν αυτός βρέθηκε στην ανεργία και στην κατάθλιψη;

  Έχω πει πολλές φορές την ιστορία. Τον τάφο της μου τον έδειξε ο ξάδελφός μου ο Γιώργης ο Τζανετάκης. Πανέμορφη δασκάλα, την έδιωξε ο άντρας της όταν αρρώστησε με καρκίνο. Γύρισε στο χωριό (ήταν κάπου στη Μακεδονία), όπου την φρόντισε η αδελφή της μέχρι που πέθανε».

  Όχι, δεν είναι ο κανόνας, αλλά υπάρχουν τέτοιες εξαιρέσεις».

  Για μια τέτοια εξαίρεση άκουσα στην ταινία.

  «Ήταν παντρεμένη με ένα συμπατριώτη της. Την παράτησε όταν αρρώστησε».

  Και ποια ήταν αυτή;

  Μα η Σολάνζ.

 

Pedro Almodovar, Παράλληλες μητέρες (Madres paralelas, 2020)

Pedro Almodovar, Παράλληλες μητέρες (Madres paralelas, 2020)

 

  Από σήμερα στους κινηματογράφους.

  Ο εμφύλιος εξακολουθεί να κατατρύχει τους Ισπανούς όπως κι εμάς ο δικός μας, κι ας προηγήθηκε κατά μια δεκαετία. Συχνά συναντώ ισπανικά έργα που έχουν σαν θέμα τον εμφύλιο ή τον απόηχό του. Εδώ ο Αλμοδόβαρ το θέμα του εμφύλιου το έχει για να εγκιβωτίσει την κύρια ιστορία του.

  Η Πηνελόπη Κρουζ έρχεται σε επαφή με έναν αρχαιολόγο και του ζητάει να κάνει ανασκαφή σε ένα μέρος στο χωριό της, ομαδικό τάφο δέκα εκτελεσμένων από τους φαλαγγίτες. Αυτός θα προσπαθήσει να εγκριθεί από την υπηρεσία του.

  Θα τα φτιάξουν. Και η Πηνελόπη θα μείνει έγκυος. Αυτός είναι παντρεμένος, δεν υπάρχει προοπτική, όμως το παιδί θα το κρατήσει.

  Στον ίδιο θάλαμο στο μαιευτήριο είναι και μια νεαρή κοπέλα. Κι αυτή έγκυος. Δεν ξέρει τίνος είναι το παιδί, εκείνου με τον οποίο έκανε έρωτα γιατί της άρεσε, ή κάποιου από τους άλλους δύο που την εκβίασαν με το βίντεο που τράβηξαν;

  Παιδί χωρισμένων γονιών, ο πατέρας της την έδιωξε όταν έμεινε έγκυος, όσο για τη μάνα της, έχει σε πρώτη προτεραιότητα την καριέρα της.

  Και οι δυο γυναίκες θα κολλήσουν.

  Το μωρό της κοπέλας πεθαίνει, για να αποκαλυφθεί αργότερα ότι ήταν το μωρό της Πηνελόπης. Τα είχαν αλλάξει στη θερμοκοιτίδα. Δεν κάνω σπόιλερ, προβλέψιμο αυτό.

  Να μην πω και άλλα, αρκετά είπα. Το έργο τελειώνει με την εκταφή των εκτελεσμένων, αλλά και ένα δυνατό happy end.

  O Almodovar παρακολουθεί από κοντά με την κάμερά του τις ηρωίδες του, την εκφραστικότατη Πηνελόπη Κρουζ και την όμορφη Rossy de Palma, που δίνουν εξαιρετικές ερμηνείες.

  Το ρίσκαρα να πάω στη δημοσιογραφική προβολή στο Ιντεάλ, ο φίλος μου ο Νίκος ο φαρμακοποιός με προειδοποίησε να μην πηγαίνω σε κλειστούς χώρους. Αλλά Αλμοδόβαρ είναι αυτός, δεν ήθελα να τον χάσω. Κρίμα που δεν έχω την πολυτέλεια να τον δω κι αυτόν πακέτο. Και ένας λόγος είναι ότι τις περισσότερες ταινίες του, αν όχι όλες, τις έχω δει πριν χρόνια, πριν αρχίσω να γράφω για τον κινηματογράφο. Η προηγούμενη ανάρτησή μας ήταν για την ταινία του «Πόνος και δόξα». 

Συμπληρώνω: το διάβασα σε ιστοσελίδα.