Αθηνά Παπαδάκη, Προς άγνωστον

Αθηνά Παπαδάκη, Προς άγνωστον, Καστανιώτης 2005.

Η παρακάτω βιβλιοκριτική δημοσιεύτηκε στα Κρητικά Επίκαιρα Ιούλιος-Αύγουστος 2006 και στο Λέξημα

Η Αθηνά Παπαδάκη, πτυχιούχος πολιτικών επιστημών και δημοσιογράφος, δημοσίευσε την ένατη συλλογή ποιημάτων της, πάντα από τις εκδόσεις Καστανιώτη, με τίτλο «Προς άγνωστον».
Στα ολιγόστιχα ποιήματά της, σε μεγάλο βαθμό αφαιρετικά, επεξεργάζεται ονειρικές εικόνες αλλά και εικόνες ιστορικές και καθημερινές, που προβάλλονται με μια νατουραλιστική ξηρότητα, ασχολίαστες, ή μάλλον που η έλλειψη σχολίου είναι το σχόλιο.
«Ο επαίτης»:
Καθόταν κατάχαμα.
Ήταν η ειμαρμένη της γωνίας,
από το πουθενά στο επαναληπτικό εδώ.

Μισάνοιχτη μόνο η παλάμη
κι έλαμπε η χρυσαφένια βέρα.
Της παλαιότερης ζωής δρομέας,
τερμάτισε στη ζητιανιά.
Το μαρτύριο του Ιησού στο σταυρό δεν εμπνέει μόνο τον Καζαντζάκη και τον Ντάνυ Μπράουν, αλλά και την Αθηνά Παπαδάκη. Το One more kiss, Judas, I am still on the cross είναι Καζαντζακικό στη σύλληψη. Η Μαγδαληνή είναι η γυναίκα κατά Καζαντζάκη που αποτρέπει τον ήρωα από τις υψηλές του επιδιώξεις:
Την παρειά γυρίζω πάλι,
πόρνη, κλέβεις όπως χρυσάφι
από το πάθος την ψυχή.
Η αμφιθυμία, το χαρακτηριστικό του σύγχρονου τραγικού ήρωα, εκφράζεται στην τελευταία στροφή:
Θα ’χω τη χάρη
σε φως καντηλιού να ζήσω;
Μα τρέμω, μήπως και στο γαληνεμό
μου λείψουν τα προδοτικά φιλιά.
Το «Στους πρόποδες του Γολγοθά» παραπέμπει στη θρηνούσα μάνα. Impression από πίνακα ζωγραφικής.
Η «Αδιαλλαξία» και ο «Ανίερος» φαίνονται εμπνευσμένα από την επικαιρότητα. Φυσικά η σημασία τους έγκειται στον επαναληπτικό χαρακτήρα του γεγονότος.
Παρά το ρεύμα
της καθιστικής ψυχής
τόλμησε να αρθρώσει
εν δήμω στίχο.
Παθιασμένα καθώς ερωτευμένη,
της πέταξαν ξεροκόμματο άρνησης.
Στα φανερά
μετράει τα σύννεφα όπως σπίτι
χωρίς να υπολογίζει τη βροχή.
Το λίθο περιμένει.
Την λιθοβόλησαν άραγε την μουσουλμάνα έγκυο, δεν θυμάμαι σε ποια χώρα της Αφρικής;
Ο τούρκος πατέρας σφάζει τη δεκατετράχρονη κόρη του που τη βίασαν, για να ξεπλύνει-άκουσον, άκουσον-την ντροπή της οικογένειας.
Κι όσο το χιόνι πυκνότερο έπεφτε,
βαθύτερα στο σπίτι έκλεινε το φονικό.
Αν και δεσπότης γνώριζε,
τόση αγάπη δεν του άξιζε,
η παραβάτις κόρη θα τιμωρηθεί.
Σ’ εστίας φωτιά
η λάμα έλαμπε άξονας,
γύρω περιστρεφόταν η οικουμένη.
Τίποτα δεν τον σταματούσε πια,
ούτε τα’ άστρα,
τι άστρα, άστρα, άστρα
προσπέφτανε στις υψηλές του μπότες.
Μπορεί βέβαια η Παπαδάκη να είχε υπόψη της άλλο περιστατικό, ένα έγκλημα τιμής. Στέλλα, κρατάω μαχαίρι. Oime, c’ est moi que j’ai tue a Carmen. Το θύμα έτσι κι αλλιώς είναι γυναίκα.
Οι εικόνες δεν είναι πάντα τόσο διάφανες. Η ποίηση της Παπαδάκη γενικά είναι μια δύσκολη ποίηση, που δεν διαβάζεται στο κάθισμα του μετρό ή του λεωφορείου, ούτε στην καυτή άμμο μιας ακρογιαλιάς το καλοκαίρι. Χρειάζεται να έχει τεταμένη την προσοχή του ο αναγνώστης για να γεφυρώσει τα νοηματικά χάσματα, για να συλλάβει το νόημα. Η πολυσημία, εγγενής στην ποίηση, συνδέεται εδώ περισσότερο με την αναγνωστική επάρκεια, και κυρίως με μια μεγάλη αναγνωστική μαθητεία στην ποίηση. Η ποίηση της Παπαδάκη προκαλεί τον αναγνώστη.