Χρήστος Παπαδάκης, Συνολική παρουσίαση (εις μνήμην)

Χρήστος Παπαδάκης, Συνολική παρουσίαση (εις μνήμην)

Κρητικά Επίκαιρα, Νοέμβρης 1993 (Του πόθου και του έρωτα, τα υπόλοιπα πάλι στα Κρητικά Επίκαιρα)

Τον Χρήστο Παπαδάκη τον έφερε σε επαφή μαζί μου η Μάρω Βαμβουνάκη. Είχε μόλις εκδώσει την πρώτη του ποιητική συλλογή, και μου την έφερε. Της έκανα μια παρουσίαση στα Κρητικά Επίκαιρα. Από τότε βρεθήκαμε μερικές φορές. Παρουσίασα και τις δυο επόμενες συλλογές του. Ξαφνικά σαν να εξαφανίστηκε. Δεν τον αναζήτησα, γιατί εκείνη τη χρονιά είχα προβλήματα με τον πατέρα μου. Ήταν το 1997. Ο πατέρας μου στη δύση της ζωής του, 94 χρονών, πέθανε στις 17 Ιουνίου την ίδια χρονιά. Μετά από λίγο καιρό έμαθα από τη Μάρω ότι ο Χρήστος είχε πεθάνει.
Ο Χρήστος ήταν άτεκνος. Η γυναίκα του η Μαρίκα μας είχε κάνει μια φορά ένα πολύ ωραίο κρητικό τραπέζι. Τότε ήταν νομίζω που μου έδωσε δακτυλογραφημένες τις πολύ εύστοχες παρατηρήσεις του για το «Χωριό μου».
Όπως μου είπε η Μάρω, η γυναίκα του αρρώστησε. Καθημερινά πήγαινε και την έβλεπε.
Μια μέρα δεν πήγε. Τον αναζήτησαν. Τον βρήκαν στο σπίτι νεκρό, από ανακοπή. Η γυναίκα του, έμαθα αργότερα από τη βιβλιοπώλισσα απέναντι από τα γραφεία του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Αθηνών, σε ένα από τα οποία ήμουν αποσπασμένος τότε, συμπατριώτισσά του από τα Χανιά, ότι νοσηλευόταν σε κατάσταση φυτού σε μια κλινική.
Λυπήθηκα πολύ για την τραγική μοίρα αυτού ζευγαριού. Ο Χρήστος δεν μπόρεσε να βρει την αθανασία μέσω ενός απογόνου. Την αναζήτησε μέσω της ποιητικής δημιουργίας. Πόσοι θα ξεφυλλίσουν ακόμη κάποια από τις τρεις ποιητικές του συλλογές;
Τις δυο από τις τρεις βιβλιοκριτικές μου, τις οποίες κατάφερα να βρω, τις συμπαραθέτω με τις υπόλοιπες, σαν μνημόσυνο στο Χρήστο Παπαδάκη, που δεν έμαθα ποτέ πότε πέθανε ούτε πόσο χρονών ήταν, και σαν ανάμνηση για το ωραίο τραπέζι που μου έκανε κάποτε η Μαρίκα. Να ζει άραγε ακόμη;
Χρήστο και Μαρίκα, θέλω να σας θυμάμαι πάντα με αγάπη.

Χρήστος Παπαδάκης, Του πόθου και του έρωτα

Ο Χρήστος Παπαδάκης, ένας σεμνός και ταλαιπωρημένος αγωνιστής, σεμνά και ντροπαλά περίμενε να φτάσει στη δύση της ζωής του για να μας δώσει σε ένα καλαίσθητο τόμο την ποιητική του παραγωγή, «ιδίαις δαπάναις», όπως λέγει στην εισαγωγή του, μια και μόνο οι «πρωτοπορούντες» μπορούν σήμερα να ελπίζουν, ότι θα βρουν εκδότες να εκδώσουν τη δουλειά τους. Αυτοί που δουλεύουν την παραδοσιακή, έμμετρη στιχουργία, όσο κι αν υπερβαίνει, συχνά, σε ποιότητα το έργο τους αυτό των πρώτων, δεν έχουν καμιά ελπίδα.
Αυτό που εντυπωσιάζει στην ποιητική αυτή συλλογή είναι ο σεβασμός στο στίχο. Ποτέ το μέτρο ή η ομοιοκαταληξία δεν βιάζεται, ποτέ ο ποιητής δεν καταφεύγει στις εύκολες λύσεις. Ακόμα εντύπωση προκαλεί η μετρική ποικιλία των στίχων και η ποικιλία στις ομοιοκαταληξίες των στροφών.
Η θεματική είναι επίσης πολύ πλούσια. Στο πρώτο μέρος, στα ποιήματα «της ανθρωπιάς και της ζωής», ο ποιητής αναφέρεται σε προβλήματα της σύγχρονης κοινωνίας (μετανάστες) και σε εμπειρίες και διαπροσωπικές σχέσεις γεμάτες ευαισθησία και ανθρωπισμό.
Αχ! κοπελιές μου λυγερές
πρώτες στο πεντοζάλι
που δυο ματιές σας φλογερές
μου φέρανε τη ζάλη!
Κι εσείς οι άλλες, ντροπαλές
από παλιά συνήθεια,
στη σούστα, απ' όλες πιο καλές
τραντάζατε τα στήθια.
αναπολεί ο γλεντζές στη δύση της ζωής του.
«Του πόθου και του έρωτα» είναι μια συλλογή ποιημάτων του πόθου και όχι του σπαραξικάρδιου εκείνου αισθήματος, γεμάτου απωθήσεις και εξυψώσεις, όπως είναι ο έρωτας στα σύγχρονα στιχουργήματα. Είναι πόθος ακέριος που μας έρχεται κατευθείαν απ' τον Ερωτόκριτο.
Στα στήθη σου τα τροφαντά
-μαστοί της Αφροδίτης-
που αριά σκεπάζουν υφαντά
απ' το νησί της Κρήτης,
να 'μουνα κυβερνήτης
Τα ποιήματα της «αμφιβολίας και της απογοήτευσης» περιέχουν μερικά από τα ωραιότερα στιχουργήματα που έχουν γραφεί για την εποχή μας, και είναι κρίμα που βρίσκονται γραμμένα σε μια έκδοση λίγων αντιτύπων, και όχι στις σελίδες μιας εφημερίδας. Ο συγγραφέας θα έπρεπε να γράφει «επιτρέπεται η αναδημοσίευση μέρους ή όλου του κειμένου».
Μα σαν κι αυτόν και άλλοι, περπατώντας
στα χνάρια της ιδέας τα αιώνια
κατάντησαν μετέωρα για χρόνια
πραγματική ταυτότητα ζητώντας
………………………..
Αποτυχία ήταν
σαν ουτοπίας πλάσμα
ο μαρξισμός σου
θα γράψει για τον αγωνιστή με τα προδομένα ιδανικά.
«Η συζήτηση με το Δία» ενός νεοέλληνα είναι ένα ωραιότατο σπαρταριστό, σατιρικό κείμενο, πλουσιότατο σε οικολογικές αναφορές.
Τώρα που έγκλημα δεν είναι η μοιχεία,
ακόμα κι αν υπάρχουνε γι' αυτήν στοιχεία,
μοιχός όποιος δεν είναι θεωρείται βλάκας
και του φωνάζουνε πολλοί: «είσαι μ.........ς!».
(τα αποσιωπητικά δικά του, μην τον παρεξηγήσετε για έλλειψη κοσμιότητας).
Κύριε Χρήστο, ο θεός να σου δίνει μακροημέρευση και αστείρευτη να μείνει
έμπνευση σου, για να απολαύσουμε σύντομα και τη δεύτερη συλλογή σου.

Κρητικά Επίκαιρα, Νοέμβρης 1993.

Χρήστος Παπαδάκης, Στο ρυθμό της ζωής

«Στο ρυθμό της ζωής» είναι ο τίτλος της δεύτερης ποιητικής συλλογής του Χρίστου Παπαδάκη, (την πρώτη του συλλογή «ποιητικοί και στιχουργικοί παλμοί» παρουσιάσαμε τον Νοέμβρη του 93 στα Κ.Ε.) ενός θιασώτη του παραδοσιακού στίχου, αφιερωμένης μάλιστα στους αναγνώ¬στες και δημιουργούς του. Αν οι νέοι ποιητές δυσκολεύονται να γράψουν με τις παλιές φόρμες-και όταν το επιχειρούν το αποτέλεσμα δεν είναι καθόλου ικανοποιητικό - δε συμβαίνει το ίδιο και με τους παλιούς, αυτούς που μεγάλωσαν με την παραδοσιακή στιχουργία και τις ποιητικές φόρμες ενός Παλαμά και ενός Σολωμού. Και περίλαμπρη απόδειξη είναι τα ποιήματα του Χρίστου Παπαδάκη, που αν είχαν γραφεί σε άλλες εποχές θα είχαν λάβει την υποδοχή που τους αξίζει. Όμως ο Παπαδάκης εκείνες τις εποχές αγωνιζόταν για τα κοινωνικά οράματα που ενέπνεαν τους ανθρώπους, για κοινωνική δικαιοσύνη, καλύτερη ζωή για όλους και όχι πια πόλεμο (δεν τα κατάφεραν και άσχημα, αν σκεφτούμε πως εδώ και μισόν αιώνα δεν έχουμε εμπλακεί σε πόλεμο, και η ανθρωπότητα ταλανίζεται ευτυχώς μόνο από τοπικούς πολέμους) αφήνοντας τη θεραπεία των μουσών για αργότερα. Για αυτό το πράγμα είχε παραπονεθεί πολλές φορές ο Δημήτρης Χατζής, ότι η πολιτική του στράτευση του άφηνε λίγο χρόνο για γράψιμο, αν και ο ίδιος πρόλαβε και άφησε κάποιο λιγοστό έργο.
Η ποιητική ευαισθησία ξεχειλίζει από τους στίχους του Χρίστου Παπαδάκη, μια ευαισθησία που εκφράζεται πότε με εξαίσιες λυρικές εικόνες, πότε με βαθύτατες αναλύσεις και κρίσεις για την εποχή μας αλλά και την μοίρα του ανθρώπου γενικότερα (χαρακτηριστικό είναι από αυτή την άποψη το ποίημα του «Χάροντας, Χρόνος και Γη»). Όμως εμάς μας αρέσουν περισσότερο οι χιουμοριστικές σάτιρες του, πρωτότυπες και οξυδερκείς. Ανάλογο είναι και το δείγμα που επιλέξαμε για τους αναγνώστες μας.
Σαν θες μάθεις μήπως σ' αγαπούν
μιας μαργαρίτας φύλλα θα στο πουν
μα το στερνό το φύλλο καλοκοίτα,
μπορεί χρησμός να βγει η ...χυλοπίτα!"

Κρητικά Επίκαιρα, Ιούνης 1994.