Hadi Moghadamdoost, The sealed secret

Hadi Moghadamdoost, The sealed secret (2013)

 

Έχουμε δει μια ακόμη ταινία του Χαντί Μογανταμντούστ, την «Invited for sweets and drinks», την οποία υπογράφει ως σεναριογράφος.

Η ταινία με έκανε να νοιώσω μια αμηχανία σε σχέση με την προτιθέμενη σκηνοθετική πρόσληψη, αλλιώς «τι θέλει να πει ο ποιητής».

Η Saba είναι ένα μοναχικό κορίτσι με έντονα ψυχολογικά προβλήματα. Βγάζει τα εσώψυχά της στο διαδίκτυο, σε ένα blog. Αργότερα μαθαίνουμε ότι ήταν κάποτε αρραβωνιασμένη στη Γερμανία. Η συγκάτοικός της που την αγαπάει πρόκειται να παντρευτεί. Είναι πολύ πλούσια. Θα της αφήσει το σπίτι. Μάλιστα θα της προσφέρει και δουλειά. Οργανώνουν συμπόσια και δεξιώσεις.

Μέχρι τα μισά της ταινίας βλέπουμε δεικτικά επεισόδια της μοναξιάς. Από τη μέση και μετά αναπτύσσεται ένα σασπένς. Της αρέσει ο αδελφός της φίλης της. Εύχεται να την ερωτευθεί. Και αυτή του αρέσει. Ψήνεται ένα προξενιό. Θα τα βρούνε όμως; Πάντα υπάρχει ένα αδιέξοδο στις συζητήσεις τους για την προοπτική του γάμου τους.

Θα παραφράσω ένα γνωστό απόφθεγμα: «Ο πατριωτισμός είναι το τελευταίο καταφύγιο των παλιανθρώπων». (Βρε βρε βρε, ψάχνω στο διαδίκτυο να βρω ποιος το είπε, και οποία η έκπληξή μου πέφτοντας πάνω στον Samuel Johnson. Ναι, αυτόν που «έθαψε» τα δυο αριστουργήματα, τον «Tristram Shandy» και τον «Tom Jones». Σχεδόν όλα τα αποφθέγματά του μου άρεσαν, ιδιαίτερα το «Όποιος σκέφτεται να πάει για ύπνο πριν τα μεσάνυχτα είναι παλιάνθρωπος». Εν τάξει, δεν είναι καλοδιατυπωμένο, αυτό το «παλιάνθρωπος» είναι άστοχο, δεν ξέρω τι είχε κατά νου ο Τζόνσον όταν το έγραφε. Εγώ θα έλεγα ότι είναι ανόητος. Μπορεί να ξυπνήσει άγρια χαράματα και να στριφογυρίζει στο κρεβάτι του προσπαθώντας να ξανακοιμηθεί, αγανακτισμένος που δεν τα καταφέρνει).

Και η παράφραση: Η θρησκεία είναι το τελευταίο καταφύγιο των απελπισμένων.

Στους απελπισμένους συμπεριλαμβάνονται και οι καταθλιπτικοί. Η καταθλιπτική Saba αρχίζει κάποια στιγμή να προσεύχεται σύμφωνα με τις επιταγές του κορανίου, συγκεκριμένη ώρα κάθε μέρα (πέντε φορές επιτάσσει ο Μωάμεθ, αν θυμάμαι καλά). Με το κινητό της πληροφορείται πότε, γιατί οι στιγμές τις προσευχής, όπως είδα, είναι «κινητές», ανάλογα με την ανατολή του ήλιου. Στην πρώτη προσευχή που λέει παρακαλεί το θεό για διάφορα, όπως για τον πατέρα της, την αδελφή της κ.λπ., αλλά εκτός από αυτά τον παρακαλεί να την απεξαρτήσει από το διαδίκτυο. Φαντάζομαι δεν θα είναι η μόνη που έχει παρακαλέσει το θεό γι’ αυτό στην προσευχή της.

Αυτή η ακρίβεια για την ώρα της προσευχής τής δημιουργεί προβλήματα στις δραστηριότητές της και στις σχέσεις της με τους ανθρώπους. Στο τέλος του έργου τη βλέπουμε να παρατάει τη φίλη της με τον αδελφό της στον κινηματογράφο για να βρει μια απόμερη γωνιά να προσευχηθεί. Έτσι τελειώνει η ταινία, με άλυτο το σασπένς του τίτλου - εκτός και αν εγώ δεν το κατάλαβα. Το «σφραγισμένο μυστικό» έμεινε επτασφράγιστο, παραβιάζοντας τους αφηγηματικούς κώδικες.

Αυτή ήταν η πρόσληψή μου. Όμως μπορεί να είναι αυτή η προτιθέμενη σκηνοθετική πρόσληψη σε ένα θεοκρατικό καθεστώς όπως το Ιράν; Μήπως είναι ίδια με του Habib Bahmani στο έργο του «Salma and the apple», όπου ο νεαρός, παρότι του αρέσει η κοπέλα, δεν θα μείνει μαζί της, γιατί θέλει να είναι αφοσιωμένος μόνο στο θεό;

Δεν μπορώ να ξέρω. Δεν αποκλείω όμως η προτιθέμενη σκηνοθετική πρόσληψη να είναι ίδια με τη δική μου, ένα «δοκίμιο» πάνω στην μοναξιά και την κατάθλιψη, που μας γεμίζει με τον αριστοτελικό «έλεο» για την ηρωίδα.

Την οποία υποδύεται η θαυμάσια Leila Hatami, που μόλις πριν λίγες μέρες την είδαμε σε ένα άλλο εξαιρετικό ιρανικό έργο, το «What is the time in your world» του Safi Yazdanian. Και για την οποία έγραψα ότι έχει μια αριστοκρατική ομορφιά. Και που μια τρελιάρα φίλη μου μού έγραψε σε μήνυμα στο Skype, «πολύ γλυκούλα η ηθοποιός, μα πολύ όμως».