Book review, movie criticism

Wednesday, May 2, 2018

Paolo e Vittorio Taviani, Χάος (1984)


Paolo e Vittorio Taviani, Χάος (1984)


  Και σήμερα στο Στούντιο.
  Homage στον Vittorio Taviani που έφυγε πρόσφατα είναι η προβολή του «Χάους» στον κινηματογράφο Στούντιο. Φυσικά την ταινία την είχαμε δει, αλλά ένα αριστούργημα το βλέπεις ευχαρίστως ξανά.
  Η ταινία αποτελείται από τέσσερις ιστορίες του Πιραντέλο και μια πέμπτη, διάλογο με τη μητέρα του.
  Η πρώτη ιστορία διεκτραγωδεί το δράμα της μετανάστευσης· όχι της λαθρο-, μάρτυρες της οποίες είμαστε σήμερα, αλλά της νόμιμης, που δεν ήταν λιγότερο οδυνηρή. Μια αγράμματη μητέρα υπαγορεύει μάταια γράμματα στους δυο γιους της που ζουν στην Αμερική, τα οποία μεταφέρουν οι κάθε φορά μετανάστες. Αυτή που τα γράφει κάνει ορνιθοσκαλίσματα. Όταν το ανακαλύπτει ανακουφίζεται· να γιατί οι γιοι της δεν της γράφουν τόσα χρόνια τώρα.
  Όμως δίπλα στο δράμα υπάρχει και η τραγωδία. Η γυναίκα αυτή δεν θέλει να δει ένα άλλο γιο της, παρόλο που αυτός την πλησιάζει όσο μπορεί. Μάλιστα τώρα της προσφέρει γάλα από τη γελάδα που βόσκει. Είναι προϊόν βιασμού, ενός από εκείνους που σκότωσαν τον άντρα της. Όταν μεγάλωσε άρχισε να μοιάζει φοβερά με το βιαστή της και δεν ήθελε να τον βλέπει πια.
  Ο φακός εστιάζει περισσότερο στη μητέρα, αλλά φανταζόμαστε και το δράμα του γιου.
  Όταν τέλειωσε η ιστορία μου ήλθε στο μυαλό μια ιδέα για ένα διήγημα. Το ίδιο στόρι, αλλά με κάθαρση. Ο γιος σκοτώνει τον βιαστή πατέρα του και πηγαίνει το κεφάλι του στη μητέρα του. –Δεν έχω πατέρα, ποτέ δεν είχα, μόνο μητέρα, εσένα.
  Γιατί δεν το γράφω.
  Ο Μπόρχες είχε πει ότι δεν υπάρχει λόγος να γράψεις ένα μυθιστόρημα όταν αυτά που έχεις να πεις θα μπορούσαν να χωρέσουν σε ένα διήγημα. Κι εγώ λέω ότι δεν υπάρχει λόγος να γράψεις ένα διήγημα όταν μπορείς με δυο λόγια να δώσεις την υπόθεσή του.
  Η δεύτερη ιστορία αναφέρεται σε έναν σεληνιασμένο. Το έκρυψε από τη γυναίκα του. Μετά την κρίση που παθαίνει, της λέγει ότι το μόνο που έχει να κάνει είναι να κλειδώνεται  μέσα στο σπίτι και να τον αφήνει απέξω κάθε πανσέληνο. Η μητέρα της συμφωνεί. Θα πηγαίνει μαζί της να της κάνει παρέα. Αλλά αυτή τη φορά θα πάρουν μαζί τους και ένα ξάδελφό της που την ήθελε αλλά δεν τόλμησε να τη ζητήσει σε γάμο γιατί έτσι κι αλλιώς δεν θα του την έδιναν. Το σχέδιο είναι να κάνει έρωτα μαζί του. Όμως αυτός ακούγοντας τις κραυγές του άντρα της όταν τον έπιασε η κρίση δεν μπορεί να ανταποκριθεί στο ερωτικό της κάλεσμα. Βγαίνει έξω και προσπαθεί να τον ανακουφίσει. Σε λίγο έρχεται και αυτή. Η ταινία τελειώνει με τη μητέρα της και αυτόν να αναχωρούν, και αυτή να κρατάει τον άντρα της στην αγκαλιά της.
  Η τρίτη ιστορία αναφέρεται σε ένα τεράστιο πιθάρι που μεταφέρουν στην αυλή του σπιτιού του τσιφλικά της περιοχής, και που τη νύχτα σπάζει σε δυο κομμάτια. Ο ειδικός που θα το κολλήσει παγιδεύεται μέσα. Πώς θα βγει; Ο τσιφλικάς, αγανακτισμένος στο τέλος, θα το σπρώξει στον κατήφορο να σπάσει.
  Ποιητικό κομμάτι, με τους κολίγους να ορχούνται σαν σε χορό αρχαίας τραγωδίας ενώ κάποιος τραγουδάει.
  Η τέταρτη ιστορία αναφέρεται στον επικείμενο θάνατο ενός «καταπατητή» της γης ενός τσιφλικά, που το σπίτι που έφτιαξε παράνομα στη γη του εξελίχθηκε σε ένα μικρό χωριό με τους απογόνους του. Αυτοί διεκδικούν ένα μικρό χώρο για νεκροταφείο, τώρα που είναι ετοιμοθάνατος ο γενάρχης τους, αντί να μεταφέρουν τους νεκρούς τους στο νεκροταφείο της πόλης. Όμως ο τσιφλικάς αρνείται.
  Σουρεαλιστική ιστορία με το στοιχείο του φανταστικού να εισχωρεί. Ένα άλογο που πυροβόλησαν το απόγευμα καθώς είχε τραυματισθεί βαριά, ταράζει με τον καλπασμό του τους χωροφύλακες και τους χωρικούς που διανυχτερεύουν δίπλα σε ένα δασάκι.
  Η πέμπτη ιστορία που τιτλοφορείται επίλογος είναι ένας διάλογος του Πιραντέλο με τη νεκρή μητέρα του, χρόνια μετά το θάνατό της όταν επιστρέφει στο σπίτι τους στη Σικελία. Την παρακαλεί να του αφηγηθεί το ταξίδι τους στη Μάλτα, όταν πήγαν να επισκεφτούν τον εξόριστο πατέρα του. Σταμάτησαν σε ένα νησάκι και τα παιδιά, κατρακυλώντας από ένα λοφάκι από ελαφρόπετρα, έπεφταν στη θάλασσα να κολυμπήσουν πριν ξεκινήσει πάλι η βάρκα που τους μετέφερε.
  Εξαιρετικοί σκηνοθέτες οι αδελφοί Ταβιάνι, θα ήθελα να ξαναδώ και άλλες ταινίες τους.   

No comments: