Λαμπρινή Σ. Σιδέρη, Απωθημένα πουλάω

Λαμπρινή Σ. Σιδέρη, Απωθημένα πουλάω, Ανεμολόγιο 2021, σελ. 213

 

Η παρακάτω βιβλιοκριτική δημοσιεύτηκε στο Λέξημα

 

  Το «Απωθημένα πουλάω» είναι η πρώτη απόπειρα στην πεζογραφία (η δημοσιευμένη τουλάχιστον) της Λαμπρινής Σιδέρη, η οποία εργάζεται ως μαθηματικός στη δημόσια μέση εκπαίδευση. Έχουν προηγηθεί χάι κου, τα οποία δημοσιεύτηκαν σε μια συλλογική έκδοση από τον ίδιο εκδοτικό οίκο με τίτλο «Τα χάι-κου της άνοιξης».

  Το μυθιστόρημα θα μπορούσαμε να το χωρίσουμε σε τρία μέρη. Στο πρώτο είναι η σύγκρουση, στο δεύτερο η συνειδητοποίηση και στο τρίτο η συμφιλίωση.

  Το πρώτο μέρος αποτελείται από δυο εκτενέστατους οιονεί μονόλογους. Ο Μανώλης κατηγορεί την Πέτη και η Πέτη των Μανώλη. Είναι δέκα χρόνια παντρεμένοι. Θα τα μαζέψει και θα φύγει.

  Και πού θα πάει;

  Στο γηροκομείο, όπου εργάζεται σαν γιατρός. Έχει εγκαταλείψει τη δουλειά της στο νοσοκομείο, διευθύντρια στο χειρουργικό τμήμα. Δεν άντεχε να βλέπει νέους ανθρώπους να πεθαίνουν, παρά τις προσπάθειες που κατέβαλε. Στο γηροκομείο πρόσφερε, πέρα από τις ιατρικές της υπηρεσίες, παρηγοριά και συντροφιά στους ηλικιωμένους.

  Στο δεύτερο μέρος διαβάζουμε ιστορίες. Ιστορίες γραμμένες στο ημερολόγιό της το οποίο ανακαλύπτει ο Μανώλης και συγκινείται αφάνταστα διαβάζοντάς τις.

  Συγκινητικές ιστορίες, με την ματαίωση να κυριαρχεί. Ο γερο-Νικόλας, που έδωσε τη ζωή του για τους άλλους, έχει εγκαταλειφθεί από όλους. Και όχι μόνο από τη γυναίκα του αλλά και από το γιο του.

  Ο ανεκπλήρωτος έρωτας μας στοιχειώνει, είναι μια εμπειρία που την έχουν βιώσει πολλοί. Θα συναντηθούν μετά από χρόνια. Με εγγόνια και οι δυο. Είναι συγκινητική η συνάντηση.

  Ένα τριαντάφυλλο ήταν το τελευταίο μήνυμα που του άφησε το κοριτσάκι που καθόταν στην ίδια θέση στο θρανίο του στην απογευματινή βάρδια. Και την είχε τόσο ερωτευθεί. Ποτέ δεν έμαθε ποια ήταν.

  Πόσο μπορεί να στοιχειώσει μια μάνα η ενοχή που έδωσε το παιδί της, αφού πείσθηκε από το γιατρό να μην κάνει έκτρωση και να του το δώσει, ήταν άτεκνοι, ένα παιδί θα τους έδινε τόση χαρά; 

  Αλλά και πόση αγάπη. Θα το παρακολουθεί από μακριά, και όταν μάθει ότι έχει νεφρική ανεπάρκεια θα προσφέρει τον νεφρό της. Είναι ο πιο σίγουρος συμβατός δότης.

  Μια ανάλογη ιστορία είδα και στην ταινία «Για πάντα κοντά σου» (2020) του Umberto Pasolini (παίζεται ακόμη στους κινηματογράφους).

  Την αδίκησε τη γυναίκα του, δεν φανταζόταν ότι είχε μια τόσο τρυφερή και ευαίσθητη ψυχή. Τρέχει να τη βρει. Tο τελευταίο μέρος είναι η επιστροφή στην ιστορία.

  Έχω γράψει για τα εφέ τέλους, που χαράζονται για πάντα στη μνήμη μας. Πάντα φέρνω σαν παράδειγμα το οξύμωρο με το οποίο τελειώνει ο «Τελευταίος πειρασμός» του Καζαντζάκη. «Τετέλεσται. Κι ήταν σαν να ’λεγε, όλα αρχίζουν».

  Εδώ το εφέ τέλους είναι ένα απροσδόκητο. «Παιδιά… κυρία Σία… έχετε παιδιά;».

  Η κυρία Σία ήταν που είχε δώσει τον νεφρό για την κόρη της.

  Έχω αναφερθεί συχνά στις συμπτώσεις, χωρίς να παραλείπω να αναφέρω ότι ένα από τα αυτοβιογραφικά μου κείμενα έχει τίτλο «Οι ρίζες της σύμπτωσης». Εδώ η σύμπτωση ήταν ιδιαίτερα εντυπωσιακή.

  Ο Μανώλης είναι καθηγητής αστρονομίας. Θα διαβάσουμε για τηλεσκόπια, για γαλαξίες, για πάλσαρ…

  «Μόνο η φίλη μου η Σόφη σας έκανε χάζι και δεν ήθελε τίποτα παραπάνω από μια παρέα διάσημων αστρονόμων που μιλούσαν στις δέκα το βράδυ για μαύρες τρύπες και ερυθρούς γίγαντες ενώ γύρω τους είχαν τσούρμο από αχόρταγες γυναίκες» (σελ. 45).

  «Τα μάτια σου χαμηλωμένα πάντα, κοιτώντας τα δάχτυλά σου να γίνονται πότε αστέρας και πότε γαλαξίας» (σελ. 47).

  Μόλις χθες έκανα την τελευταία μου ανάρτηση για την αυτοβιογραφία του Stephen Hawking που έχει τίτλο «My brief history». Είχε προηγηθεί το «Χρονικό του χρόνου» και η βιογραφία του από τους Michael White και John Gribbin. Και πιο πριν, «Η κόμη της Βερενίκης» του Γιώργου Γραμματικάκη. Τώρα διαβάζω το «Brief answers to big questions».

  Στο μεσαίο μέρος δεν διαβάζουμε μόνο ιστορίες, έχουμε και οιονεί αυτοβιογραφικά αποσπάσματα, γεμάτα λυρισμό. Θα παραθέσουμε το σύντομο «Φθινόπωρο». 

  «Η θάλασσα άρχισε να καταπίνει το ανέμελο καλοκαίρι που σου χάρισε. Δανεικό ήταν κι αυτό. Χαϊδεύει την άμμο μ’ ένα ελαφρύ σαν πούπουλο αεράκι. Μέρα με τη μέρα τη γιομίζει με κίτρινα φύλλα από τα κοντινά δέντρα. Κίτρινα σαν άρρωστα. Θ’ ανταμώσουν με τα ξεχασμένα φύκια της στεριάς.

  Οι πετσέτες των τελευταίων ανυποψίαστων θα ανασηκωθούν απογοητευμένες και τρομοκρατημένες από το μουγκρητό του αέρα. Παρέα θα αποσυρθούν τα τελευταία καλοκαιρινά σου όνειρα. Κατοικούσαν σε κάστρο χωρίς θέμελα, λάθος σου, περαστικέ…

  Τι όμορφα! Αλλάζει ο καιρός… Θ’ αποκοιμηθούν τα έντομα, θα σου ξυπνήσουν νέες επιθυμίες. Ανάγκη; Όνειρα; Πάντα δεν κάνεις όνειρα για το φθινόπωρο που ανατέλλει;» (σελ. 147). 

  Αλλά και οιονεί δοκίμια. Αντιγράφουμε από το «Περί έρωτα».

  «Η ομορφιά δεν έχει καμιά σημασία στον έρωτα» (σελ. 162).

  Εδώ θα διαφωνήσω κάθετα: έχει και παραέχει.

  Και ένα τελευταίο απόσπασμα:

  «Παιδί μου, πολλά πράγματα φυτρώνουν στη ζωή μας σαν τα μανιτάρια. Οι φόβοι, οι δηλητηριώδεις άνθρωποι, οι λάθος σχέσεις… Θέλει εμπειρία και πολλή δουλειά για να μπορείς να τα ξεχωρίσεις και να τα πετάξεις μακριά. Όσο πιο μακριά μπορείς. Κατάλαβες, παιδί μου;» (σελ. 120).

  Πόσο αληθινό είναι αυτό δυστυχώς!

  Πάρα πολύ ωραίο το μυθιστόρημα αυτό της Λαμπρινής Σιδέρη, με το καλό να εκδώσει και το επόμενο.