Γιώργος Μετήλλιας, Οι επιλογές μας αλλάζουν

 

Γιώργος Μετήλλιας, Οι επιλογές μας αλλάζουν, Α΄τόμος, Φιλολογική Πρωτοχρονιά, 2023, σελ. 431

 

H παρακάτω βιβλιοκριτική δημοσιεύτηκε στο Λέξημα

 

Δυο έρωτες με φόντο το Πολυτεχνείο και τα γεγονότα της μεταπολίτευσης

 

  Καθώς ετοιμάζομαι να γράψω τη βιβλιοκριτική, διαβάζοντας τον τίτλο σκέφτηκα ότι θα μπορούσε να είναι καλύτερος με κεφαλαία.

  Γιατί;

  Διότι θα είχαμε ένα εφέ δισημίας. Οι επιλογές μας αλλάζουν, και οι επιλογές μάς αλλάζουν.

  Που βέβαια ισχύουν λίγο πολύ και τα δυο.

  Ο Μετήλλιας είναι ρεαλιστής α λα Σταντάλ, όχι α λα Μπαλζάκ ή Φλωμπέρ.

  Τι θέλω να πω με αυτό.

  Το μυθιστόρημά του ξεκινάει με romance, κάτι που κυριαρχεί και στα δυο κορυφαία έργα του Σταντάλ, το «Κόκκινο και το Μαύρο» και το «Μοναστήρι της Πάρμας».

  Όμως, όπως και σ’ αυτό, δεν έχουν ευτυχή κατάληξη.

  Ο Σταντάλ, που με το ένα πόδι πατάει στον ρομαντισμό του Ουγκώ, είναι πιο ρεαλιστής, παρουσιάζοντας τα romance όπως είναι πραγματικά στη ζωή.

  Ξέρετε για τον επεισοδιακό έρωτα της Τασούλας με τον Κεφαλογιάννη; Γράφτηκαν, αν θυμάμαι καλά, τέσσερα μυθιστορήματα γι’ αυτόν.

  Τρεις μήνες ήταν αρκετοί για να χωρίσουν.

  Φυσικά οι έρωτες δεν στέκουν στο κενό. Οι ερωτευμένοι κινούνται σε ένα χώρο, και σε μια ορισμένη χρονική περίοδο.

  Το ειδύλλιο ανάμεσα στον Σωτήρη και τη Θέρια πλέκεται με φόντο τα γεγονότα του Πολυτεχνείου. Και μάλιστα αυτά τα γεγονότα ήταν η αιτία να γίνει η γνωριμία τους, που τελικά έγινε ερωτική σχέση.

  Στην περίπτωσή τους έχουμε για άλλη μια φορά το μοτίβο «Τα σύνορα της αγάπης». Αυτός, γόνος πλουτοκράτη, ο οποίος έκανε τα πάντα για να διαλύσει αυτό το δεσμό. Όμως το μόνο που κατάφερε ήταν να ρίξει στη δυστυχία τον πατέρα της.

  Αλλά έχουμε και ένα άλλο «σύνορο της αγάπης». Αυτή ΚΚΕ, αυτός ΚΚΕ εσωτερικού.

  Μια κρουαζιέρα στα ελληνικά νησιά έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον.

  Το τέλος είναι συναρπαστικό. Αφενός υπάρχει έντονο σασπένς με την εξαφάνιση της Θέριας και την σχεδιαζόμενη απόπειρα μιας τρομοκρατικής οργάνωσης, και αφετέρου υπάρχουν περισσότερα πολιτικά σχόλια και αναφορές σε γεγονότα της εποχής. Τα περισσότερα βέβαια τα θυμόμουν.

  Περίεργο είναι αφηγηματικά, που ενώ κεντρικό πρόσωπο είναι η Θέρια, η ίδια δεν μιλάει. Στην αρχή έχουμε τον παντογνώστη, τριτοπρόσωπο αφηγητή, και στη συνέχεια πρωτοπρόσωπη αφήγηση, με τη Νίνα την κνίτισσα και έπειτα με τον Τάσο, τον ΚΚΕ εσωτερικού. Ένα μεγάλο μέρος της αφήγησής του είναι ημερολογιακές καταγραφές.  

  Πολύ καλό μυθιστόρημα, που θα συγκινήσει ιδιαίτερα άτομα της δικής μας γενιάς, που τα γεγονότα του Πολυτεχνείου και εκείνα της μεταπολίτευσης τα έζησαν πολύ έντονα.

  Ανυπομονώ να διαβάσω τη συνέχεια στο δεύτερο τόμο.

  Και τώρα να παραθέσουμε κάποια αποσπάσματα σχολιάζοντάς τα, όπως το συνηθίζουμε.

  «-Σώτο, σε ποιον αστερισμό ανήκεις; -Στον Σκορπιό. Εσύ; -Υδροχόο» (σελ. 32).

  Κι εγώ υδροχόο.

  «Σχεδίασε τη διαδρομή στο νου της. Αριστερά στην Πειραιώς, Μεγάλου Αλεξάνδρου αριστερά, δεξιά στην Αχιλλέως και από εκεί, σχεδόν ευθεία, Βίκτωρος Ουγκώ, Μάρνη, Μουσείο…» (σελ. 125).

  Διαδρομή που την κάνω πολύ συχνά, ξεκινώντας από την Μεγάλου Αλεξάνδρου. Στο 109-111 βρίσκεται ο Τσε Γκουεβάρα, με δωρεάν φαγητό για τους κολασμένους της γης.

  «Ο Σωτήρης ζήτησε από τον Χαράλαμπο να περιμένει» (σελ. 135)

  Ο Χαράλαμπος είναι ο οδηγός του Σωτήρη. Χαράλαμπος, Μπάμπης… παρακατιανοί πάντα.

  Η φίλτατη Ελένη Γκίκα γράφει στο μυθιστόρημά της «Αν μ’ αγαπάς μη μ’ αγαπάς»: «Κι ο Μπάμπης; Τι σόι ιστορία ένας Μπάμπης μπορεί να γράψει;» (σελ. 56). Το παραθέτω στη βιβλιοκριτική μου συνεχίζοντας: «Διαβάζοντας αυτή τη βιβλιοκριτική ξέρετε τι σόι βιβλιοκριτική μπορεί να γράψει ένας Μπάμπης. Τουλάχιστον ο Μπάμπης Δερμιτζάκης.

  «Αλλά η Σοβιετική Ένωση, κύριε Τάσο μας, τον έχει τιμήσει τον Βάρναλη με το βραβείο Λένιν. Το ανώτατο βραβείο λογοτεχνίας που διαθέτει» (σελ. 209).

  -Ξέρετε πώς σχολίασε αυτή την απονομή ο Βάρναλης; «Τώρα μου το έδωσαν που δεν μου σηκώνεται;».

  Τα λόγια αυτά τα είπε σε πηγαδάκι ένας επώνυμος, πολύ επώνυμος ποιητής μας, του οποίου φυσικά δεν θα αποκαλύψω το όνομα.

  «Ακούω τη μάνα μου, που τα είχε βάλει με τον άγιο Χαράλαμπο. Είναι προφανές πως είχε στηρίξει πολλές ελπίδες στη χάρη Του» (σελ. 289).

  Κι εγώ το ίδιο. Μαθητής δημοτικού είχα βρει ένα εικονισματάκι του τη μέρα της γιορτής μου, στην άκρη ενός μονοπατιού, πάνω στον τράφο ενός περβολιού.

  «Την αγαπώ και είμαι σίγουρος για την αγάπη της. Γιατί να δηλητηριάζουν τις σχέσεις μας οι κομματικές μας διαφορές;» (σελ. 385).

  Έλα ντε.

  Η μουσικότητα της γλώσσας του Μετήλλια φαίνεται από τους 19 ιαμβικούς δεκαπεντασύλλαβους που έπεσαν στην αντίληψή μας. Σίγουρα θα υπάρχουν και άλλοι. Τους παραθέτουμε.

Αστροπελέκι βρόντηξε στο αντρικό κρανίο (σελ. 27)

Έπιασε τα τσιγάρα του, πρόσφερε στο κορίτσι (σελ. 28)

Νούμερα στη στατιστική, για να μετρούν οι ξένοι (σελ. 44)

Δυο αντιμέτωπες στρατιές τα συναισθήματά τους (σελ. 47)

Χοντρό το κατωσάγωνο, έτριξε δώθε-εκείθε (σελ. 49)

Και η ατμόσφαιρα βαριά, παιδεύει την ανάσα (σελ. 50)

Μόνο καφέ μου γύρεψε. Κάτι τον βασανίζει (σελ. 51)

Κι εγώ, μαθές, την αγαπώ, οπού αγαπάει εσένα (σελ. 53)

Φιλότιμες προσπάθειες να την αποστηθίσει (σελ. 54)

Ψηλά πήδησες κόρη μου, να βρεις το παλικάρι (σελ. 73)

Κι αν γαντζωθείτε πιο ψηλά, συθέμελα θα σείσουν (σελ. 73)

Αν γίν’ η αγάπη σου αφορμή να μην το ξεχρεώσω (σελ. 74)

Είδα την Θέρια πίσω μας να οδηγεί τον Τάσο (σελ. 229)

Η προσοχή μου στράφηκε στα ρούχα που φορούσε (σελ. 234)

Με κάνετε να αισθάνομαι υπέργηρη κυρία (σελ. 235)

Έσκυψε και ακούμπησε τη μηχανή στο χώμα (σελ. 256)

Κτυπάει το τηλέφωνο και τρέχω να το πιάσω (σελ. 290)

Βγάλανε διαβατήριο στο όνομα που ξέρεις (σελ. 295)

Φεύγανε από τα χείλη της και φτάνανε στα αυτιά μου (301)