Cai Chusheng (1906-1968)

 

Cai Chusheng (1906-1968)

 

  O Cai Chusheng γεννήθηκε στη Σαγκάη από καντονέζους γονείς. Δούλεψε σε χαμηλόβαθμες θέσεις σε διάφορα στούντιο πριν γίνει βοηθός του Zheng Zhengqiu. Στις αρχές της δεκαετίας του ’30 γύρισε ταινίες με την εταιρεία παραγωγής Lianhua που έγιναν επιτυχίες. Καταγγέλλει κοινωνικές αδικίες, όπως όλοι οι σκηνοθέτες της περιόδου εκείνης, που τον τοποθετούσαν όλο και πιο Aριστερά. Στην ταινία «Άνοιξη στο Νότο» (1932) καταγγέλλει το φεουδαρχικό έθιμο ο πατέρας να επιβάλλει στο γιο ποια θα παντρευτεί. Στο «Ροζ όνειρο» έχει σαν θέμα την απιστία του άντρα. Παρατάει τη γυναίκα του για την γκόμενα, την παντρεύεται, όμως αυτή τον εγκαταλείπει. Θα ξαναγυρίσει στην πρώην του σε ένα ευτυχισμένο τέλος. Στο «Τραγούδι των ψαράδων», που γνώρισε μεγάλη επιτυχία και βραβεύτηκε στο φεστιβάλ της Μόσχας, διεκτραγωδεί τη μοίρα των ψαράδων που με δυσκολία τα βγάζουν πέρα. «Του χαρτοπαίχτη, του ψαρά, του κυνηγού το πιάτο, εννιά φορές είν’ εύκαιρο, και μια φορά γεμάτο», παροιμία που μου την έλεγε συχνά ο πατέρας μου. Στη «Νέα γυναίκα» βλέπουμε την καταγγελία της σεξουαλικής παρενόχλησης των προϊσταμένων, και του κίτρινου τύπου. Το 22λεπτο φιλμ «Five little friends», η δική του συμμετοχή στη «Συμφωνία του Lianhua» (1937) δείχνει την επίθεση μιας ομάδας παιδιών ενάντια στον απαγωγέα ενός μικρού κοριτσιού, που θα μπορούσε να θεωρηθεί σαν μεταφορά μιας επερχόμενης επανάστασης. 

  Όπως είδα στην βιογραφική ταινία του Stanley Kwan για την Ruan Lingyu (αυτοκτόνησε στα εικοσιπέντε της) με τίτλο «Center stage» και που πρωταγωνίστησε σε τρεις ταινίες του, πρέπει να είχε σχέσεις μαζί της.

  Κατά τον πόλεμο κατέφυγε στο Χονγκ Κονγκ, και όταν αυτό καταλήφθηκε από τους Ιάπωνες πήγε στο Chongqing, την πρωτεύουσα της Κίνας κατά τη διάρκεια του πολέμου.

  Από τις ταινίες που γύρισε στη μεταπολεμική περίοδο θα ξεχωρίσουν η «The spring river flows east», σε συνσκηνοθεσία με τον Zheng Junli, και η «Waves on the southern shore» (1963). Θα υποστεί και αυτός τις διώξεις που υπέστησαν τόσοι και τόσοι κατά την Πολιτιστική Επανάσταση και θα υποχρεωθεί σε αυτοκριτική.

  Καθώς ήταν ιδιαίτερα ευαισθητοποιημένος στα γυναικεία προβλήματα, στον ελεύθερο  χρόνο του έκανε μαθήματα σε γυναίκες.

Stanley Kwan, Center stage (1991)

 

Stanley Kwan, Center stage (1991)

 

  Βλέπω την ταινία με τρία χρόνια καθυστέρηση. Τότε είχα αρχίσει να καταπιάνομαι με την «Εισαγωγή στον κινέζικο κινηματογράφο», αφήνοντας για λίγο στην άκρη τον ιρανικό. Είχα έτοιμο και το αρχείο όπου θα έγραφα την κριτική, αυτό εδώ.

  56 χρόνια μετά την αυτοκτονία της Ruan Lingyu o Στανλεϊ Κουάν γυρίζει μια βιογραφική ταινία με θέμα τη ζωή της που έχει τίτλο «Κεντρική σκηνή».

  Δεν είναι μια τυπικά βιογραφική ταινία, όπως π.χ. η ομώνυμη μίνι σειρά που είδαμε με τη ζωή του Μπαλζάκ. Το βιογραφικό με την συνηθισμένη έννοια καταλαμβάνει απλά ένα μέρος της ταινίας, κομβικές στιγμές της ζωής της. Ένα άλλο μέρος είναι οι λήψεις της βιογραφικής μεταφοράς με τις κάμερες μέσα στο πλάνο, όπως η σκηνή της αυτοκτονίας στη «Νέα γυναίκα» στην οποία είχε πρωταγωνιστικό ρόλο και που, αναδρομικά, αποτέλεσε προσήμανση της δικής της αυτοκτονίας, και μάλιστα ίσως να επηρεάστηκε από αυτή. Ένα άλλο μέρος είναι συνεντεύξεις με άτομα που τη γνώρισαν, αλλά και με άτομα που ξέρουν πολύ καλά το έργο της. Ακόμη, μεταφέρει σκηνές και από χαμένες ταινίες της, προφανώς έχοντας υπόψη το σενάριο, όπως οι «Τρεις μοντέρνες γυναίκες». Και βέβαια παρουσιάζει σκηνές από τις ταινίες της. Η σκηνή της αυτοκτονίας της «Νέας γυναίκας» δίνεται μετά την δραματοποίησή της από τον Κουάν.  

  Εξαιρετική ταινία, 7,4 η βαθμολογία της.

Cai Chusheng, New woman (新女性 1935)

 

Cai Chusheng, New woman (新女性 1935)

 

  Βρήκαμε και είδαμε άλλες τρεις ταινίες του Cai (προφέρετε Τσάι) Chusheng, τις «Spring in the south», «A dream in pink» και «Song of fishermen» καθώς και τη μικρού μήκους «Five little brothers» από την ανθολογία «The symphony of Lianhua».

  Η ταινία είναι εμπνευσμένη, για να μην πούμε λίγο πολύ ακριβής μεταφορά, της ζωής της Ai Xia, επίσης ηθοποιού που αυτοκτόνησε την προηγούμενη χρονιά, στα εικοσιένα της χρόνια.  

  Η δυστυχία της γυναίκας σε μια φαλλοκρατική κοινωνία με φεουδαρχικά ήθη αποτελεί και εδώ το θέμα του Cai Chusheng.

  Έμεινε έγκυος, ο φίλος της την εγκατέλειψε, την κόρη της την μεγαλώνει η αδελφή της. Αυτή πήγε στη Σαγκάη για μια καλύτερη τύχη.

  Είναι συγγραφέας, το μυθιστόρημά της που θα εκδοθεί αργότερα θα έχει επιτυχία.

  Αυτό είναι διαχρονικό και διατοπικό θέμα, η σεξουαλική παρενόχληση. Αντιστέκεται στις προτάσεις του και αυτός, για να την εκδικηθεί, πείθει την διευθύντρια του σχολείου όπου εργάζεται σαν δασκάλα μουσικής να την απολύσει.

  Προβλήματα στο χωριό, το κοριτσάκι της είναι άρρωστο, χρειάζονται λεφτά.

  Αδυνατεί να τα βρει.

  Πείθεται από μια μαστροπό. Για μια βραδιά μόνο, για να πάρει τα λεφτά που χρειάζεται για να πάει την κόρη της στο νοσοκομείο. Οποία έκπληξη, όταν βλέπει ότι ο πελάτης είναι αυτός που φρόντισε να την απολύσουν.

  Φυσικά δεν του κάθεται, σηκώνεται και φεύγει ενώ την κυνηγάνε.

  Ο κίτρινος τύπος θα μάθει για το παρελθόν της, για το εξώγαμο παιδί της. Το ρεπορτάζ θα διανθισθεί με την πληροφορία ότι είναι πόρνη.

  Θα πάρει υπνωτικά χάπια για να αυτοκτονήσει.

  Μεταφέρεται στο νοσοκομείο.

  Η φίλη της της λέει ότι πρέπει να ζήσει.

  Ναι, θέλει να ζήσει, θέλει να εκδικηθεί.

  Όμως η καρδιά της είναι πολύ αδύναμη, δεν θα αντέξει.

  Φαλλοκρατισμός, κίτρινος τύπος, αυτή η ταινία του είναι μια δυνατή καταγγελία για την θλιβερή θέση της γυναίκας στην κοινωνία.

  Και βέβαια το θέμα της φτώχιας που ταλανίζει ένα σωρό κόσμο.

  Η Ruan Lingyu θα αυτοκτονήσει την επόμενη χρονιά όπως και η ηρωίδα που υποδύεται, στα εικοσιπέντε της χρόνια, αντιμετωπίζοντας προβλήματα στην προσωπική της ζωή.   

  Είδαμε και τη βιογραφική της ταινία που γυρίστηκε μερικές δεκαετίες αργότερα από τον Stanley Kwan με τίτλο «Central stage» (1991), εξαιρετική.   

Cai Chusheng et.al, The symphony of Lianhua (1937)

 

Cai Chusheng et.al, The symphony of Lianhua (1937)

 

  Η «Συμφωνία του Λιανχουά» είναι μια ανθολογία 8 ταινιών μικρού μήκους, καταξιωμένων σκηνοθετών, της εταιρείας παραγωγής Lianhua.

 

1.Cai Chusheng, Five little brothers.

  Ο πατέρας είναι φίλος με κάποιον απατεώνα. Έχει στο νου του να του πάρει το σπίτι. Τα παιδιά του το καταλαβαίνουν, του το λένε, αυτός δεν εννοεί να το καταλάβει.

  Χάνει την κόρη του. Την απήγαγε αυτός.

  Τα τέσσερα αγόρια θα κινητοποιηθούν να την ελευθερώσουν.

  Και θα ξεσηκώσουν και άλλα παιδιά. Ένα μπουλούκι θα ορμήσει στο σπίτι του και θα ελευθερώσουν το κορίτσι.

  Ίσως το 22λεπτο αυτό φιλμ να αποτελεί μεταφορά μιας διαφαινόμενης επανάστασης. Το ΚΚΚ γινόταν όλο και πιο ισχυρό.

 

2.Si-Tu Huimin, Two chiaos

  Ο πλούσιος ανάβει το τσιγάρο του με ένα χαρτονόμισμα και το πετάει. Κάποιος το βρίσκει. Δεν έχει καεί ο αριθμός, περνάει. Και αρχίζει να κάνει το γύρο, όπως η «Κάλπικη λίρα», προκαλώντας προβλήματα σε εκείνους που πέφτει στα χέρια τους. Ο τελευταίος πληρώνεται με αυτό για να πάει ένα φορτίο με το καρότσι του στο λιμάνι. Η αστυνομία τον συλλαμβάνει. Δεν ήξερε τι ήταν στο δέμα, πέθαιναν από την πείνα αυτός και η οικογένειά του, χρειαζόταν αυτά τα λεφτά, κλαίγεται στους αστυνομικούς.

  Μέσω του 11λεπτου αυτού φιλμ διεκτραγωδείται η ζωή των φτωχών ανθρώπων.

 

3.Fei Mu, Nightmares in Spring Chamber

  Η δεκάλεπτη αυτή ταινία, χωρίς λόγια, μας δείχνει τους εφιάλτες δυο γυναικών. Ένας εωσφόρος τις απειλεί, και έρχονται σε σύγκρουση μαζί του. Τον αντιμετωπίζουν όμως στο τέλος με επιτυχία. Εμφιλοχωρούν και ντοκιμαντερίστικα πλάνα από τον πόλεμο. Όπως γράφει η βικιπαίδεια, είναι πολύ επηρεασμένο από τον γερμανικό εξπρεσιονισμό.   

 

4.Tan Youliu, The stranger

  Μπουκάρει ο ξένος μέσα στο σπίτι, τους παρακαλεί να τον κρύψουν, τον καταζητούν άδικα ως ληστή. Τους δίνει χρήματα.

  Ο πεθερός τα παίρνει, παρά τις διαμαρτυρίες της νύφης του. Μάλιστα θα τον βοηθήσει να βγει με ασφάλεια από το χωριό.

  Θα φέρουν ετοιμοθάνατο το γιο του, μαχαιρωμένο. Υπηρετούσε στην αστυνομία. Τον μαχαίρωσε ο ξένος αυτός που τελικά ήταν ληστής .

  Η νύφη του τον κατηγορεί για τη φιλοχρηματία του.

  Θα κάψει τα χρήματα που πήρε, αλλά θα πάρει φωτιά το σπίτι του.

  14 λεπτά η διάρκεια της ταινίας.

 

5.Shen Fu, Three friends

  Οι τρεις φίλοι μόλις έχουν αποφυλακισθεί. Μπλέκονται σε δυο κωμικά επεισόδια πριν εμπλακούν σε ένα τρίτο.

  Ακούνε φωνές, βλέπουν σκηνές από το παράθυρο, ορμούν μέσα.

  Μια γυναίκα σκότωσε κάποιον. Του χρωστούσαν χρήματα, δεν υπάρχει περίπτωση να τα πάρει πίσω, ο άντρας της έχει πεθάνει. Προσπαθεί να τη βιάσει, αυτή τον μαχαιρώνει. Το κοριτσάκι της κλαίει.

  Μπουκάρει η αστυνομία. Αναλαμβάνουν την ευθύνη, αυτοί τον σκότωσαν. Δεν πρέπει να ενοχοποιηθεί η γυναίκα, έχει ένα κοριτσάκι να μεγαλώσει.

  Μετά από πολλά χρόνια τους βλέπουμε να βγαίνουν από τη φυλακή.

  11 λεπτά η διάρκεια της ταινίας.

 

6.He Mengfu, Landscape under the moonlight

  Επιχειρεί να ληστέψει κάποιον, με την απειλή του πιστολιού. Στις τσέπες του δεν βρίσκει χρήματα παρά αποδείξεις από ενεχυροδανειστήριο.

  Επιχειρεί να ληστέψει μια γυναίκα. Μόλις έχει σηκωθεί πίσω από ένα βράχο, είχε πάει να κατουρήσει. Είναι πόρνη, τον παρακαλεί να έλθει, θα είναι πολύ καλή μαζί του.

  Ο επόμενος που θα επιχειρήσει να ληστέψει, διαπιστώνει τελικά ότι είναι ο πατέρας του. Του είχε πει ότι εκεί που πήγε για να κάνει την τύχη του είναι καταπληκτικό μέρος, περνάει μια χαρά. Φυσικά του είχε πει ψέματα, για να τον καθησυχάσει. Ο πατέρας δεν τον αναγνώρισε.

  12 λεπτά η διάρκεια της ταινίας.

 

7. Zhu Shinli, The Ghost

  Υπάρχουν φαντάσματα; συζητούν στην παρέα.

  Και βέβαια υπάρχουν.

  Μια γυναίκα μένει μόνη. Ένας άντρας πηγαίνει να της κρατήσει συντροφιά, να μην μείνει μόνη με τα φαντάσματα.

  Δεν μας δείχνεται, αλλά μάλλον την βίασε.

  -Είσαστε όλοι φαντάσματα, λέγει στους άντρες που έρχονται το πρωί σπίτι της, όταν άκουσαν τις φωνές της.

  14 λεπτά η διάρκεια της ταινίας.

 

8.Sun Yu, Rhapsody of a madman

  Τρελάθηκε και τον έκλεισαν φυλακή.

  Γιατί τρελάθηκε;

  Εκεί που έτρωγαν ειρηνικά στο χωράφι τους, έρχονται οι γιαπωνέζοι και τους βομβαρδίζουν. Το αγοράκι του και το κοριτσάκι του σκοτώνονται.

  Ονειρεύεται την εκδίκηση. Φαντασιακά ενθαρρύνει στρατιώτες στην επίθεση κατά των γιαπωνέζων.

  Τετράλεπτο το φιλμάκι, το πιο μικρό της ανθολογίας.

Jalmari Helander, Sisu (2022)

 

Jalmari Helander, Sisu (2022)

 

  Με αφορμή την ταινία «Sisu 2, ο δρόμος της εκδίκησης) που προβάλλεται τώρα στους κινηματογράφους

 

  Ας το γράψω ακόμη μια φορά. Λόγω ηλικίας και προβλημάτων υγείας δεν μπορώ πια να πηγαίνω στις δημοσιογραφικές προβολές. Ό,τι βρω στο διαδίκτυο, συνήθως με αγγλικούς υπότιτλους, και αυτές που μας στέλνει ο Βελισσάριος του New Star Cinemas (Στούντιο). Όμως μια και το «Sisu 2» είναι sequel (Πώς διάβολο το λένε στα ελληνικά, για να ρωτήσω την ΑΙ. Το σίκουελ λέει είναι απόλυτα αποδεκτό), είπα να δω την ταινία της οποίας είναι σίκουελ.

  Ας ξεκινήσουμε από αυτό: 6,9 η βαθμολογία της, ενώ του σίκουελ είναι 7,5. Έτσι κι αλλιώς θα σας συνιστούσα να τη δείτε.

  Η πλοκή τοποθετείται στη Λαπωνία. Οι γερμανοί υποχωρούν αφήνοντας πίσω τους καμένη γη. Ένας κομάντο, παροιμιώδης για τα κατορθώματά του, ζει απομονωμένος σε μια ερημική περιοχή, ψάχνοντας για χρυσάφι.

  Βρίσκει μπόλικο.

  Όμως οι γερμανοί που υποχωρούν με κατεύθυνση τη Νορβηγία (βρισκόμαστε στα τέλη του πολέμου) θέλουν να του το αρπάξουν.

  Και αρχίζει η περιπέτεια.

  Γιατί θα σας συνιστούσα για τη δείτε.

  Το πώς ξεφεύγει το θάνατο κάθε φορά (μάλιστα μια φορά είναι με τη θηλειά στο λαιμό) είναι εντελώς αντιρεαλιστικό. Μου θύμισε τον Διγενή Ακρίτα: Στο έμπα χίλιους έκοψε, στο έβγα δυο χιλιάδες. Τέτοια ταινία δεν είχα ξαναδεί.

  Σίγουρα ούτε εσείς, γι’ αυτό αξίζει να τη δείτε.

 

Cai Chusheng, Song of the fishermen, (渔光曲,1934)

 

Cai Chusheng, Song of the fishermen, (渔光曲,1934)

 

  Αντί να βλέπω κινέζικα σήριαλ είπα να συνεχίσω να δουλεύω τον κινέζικο κινηματογράφο, που τον παράτησα πριν δυο χρόνια, παράλληλα με τον ιρανικό.

  Του Cai Chusheng έχουμε δει άλλες δυο ταινίες του, την «Spring in the south» (1932) και την «A dream in pink» (1932).

  Αριστερός σκηνοθέτης ο Cai Chusheng, εδώ διεκτραγωδεί τη μοίρα των φτωχών ψαράδων.

  Ο πατέρας πνίγεται. Τα δίδυμα, η «Μικρή γάτα» και ο «Μικρός πίθηκος», μεγαλώνουν με τη μητέρα, μέσα στη φτώχεια. Δούλευε σε ένα αφεντικό, ο γιος του οποίου είναι φίλος με τα παιδιά της, αλλά την απολύει γιατί έσπασε κατά λάθος ένα πολύτιμο βάζο, παρά τα παρακάλια του γιου του.

  Η μαμά τυφλώθηκε. Δεν μπορούν να ζήσουν, πάνε στη Σαγκάη σε ένα θείο. Δεν καταφέρνουν να βρουν δουλειά, γίνονται ρακοσυλλέκτες. Ο γιος του πλούσιου τους δίνει χρήματα. Η αστυνομία νομίζει ότι τα έκλεψαν από κάποιον, τους κλείνουν φυλακή. Ευτυχώς ο κλέφτης ανακαλύπτεται και τους αφήνουν.

  Ο σκηνοθέτης, έξυπνα, τους βάζει να τσακώνονται με άλλους που είναι εξίσου φτωχοί, διεκτραγωδώντας έτσι πιο έντονα τις συνέπειες της φτώχιας.

  Σε άλλη ταινία θα το περίμενε κανείς, εδώ απλά υπάρχει μια υποψία ειδυλλίου ανάμεσα στον γιο του πρώην αφεντικού και στη Μικρή Γάτα.

  Οι συμφορές δεν απολείπονται. Το σπίτι που μένουν αρπάζει φωτιά και καίγονται η μητέρα και ο θείος.

  Επιστρέφουν στο χωριό. Πιάνουν δουλειά σε ένα ψαράδικο. Ο Μικρός Πίθηκος τραυματίζεται. Πεθαίνει στην αγκαλιά της αδελφής του η οποία του τραγουδάει «Το τραγούδι των ψαράδων», σε ένα μελοδραματικό, οπερετικό τέλος. 

  Η ταινία άρεσε πολύ, έσπασε ρεκόρ εισιτηρίων και βραβεύτηκε στο φεστιβάλ της Μόσχας.

Vit Olmer, Tank Battalion (Tankový prapor, 1991)

 Vit Olmer, Tank Battalion (Tankový prapor, 1991)

 

  Μόνο 6,6; Εγώ έβαλα 8, ακατέβατο.

  Καιρό είχα να δω μια τόσο σπαρταριστή κωμωδία.

  Η πλοκή διαδραματίζεται σε ένα τάγμα αρμάτων, το 1953. Η Άνοιξη της Πράγας είναι ακόμη μακριά.

  Στα περισσότερα επεισόδια βλέπουμε τους αξιωματικούς να ωρύονται και τους στρατιώτες να το γλεντάνε. Σε κάποια το σεξ είναι παρόν, και αυτά είναι τα πιο σπαρταριστά.

  Τα γράφω για να τα θυμάμαι.

  Κλειδώνουν την κοπέλα που βρίσκεται σε ένα δωμάτιο και δεν την αφήνουν να βγει έξω. Αυτή ουρλιάζει. Τελικά την αφήνουν, αφού στηθούν σε δυο σειρές, για να περάσει ανάμεσα.

  Της ανοίγουν, περνάει. -Παρουσιάστε, άρμ. Αυτοί ξεκουμπώνονται και τη βγάζουν έξω. Περνάει ανάμεσά τους, και όταν προσπερνάει γυρνάει και τους λέει: -Ανάπαυση.

  Ο φύλακας στη φυλακή μπάζει μια γυναίκα μέσα για έναν κρατούμενο. Ένας αξιωματικός το ανακαλύπτει και ωρύεται.

  Θα κάνουν σεξ. Αυτή αρχίζει να ξεκουμπώνει τη μπλούζα της, φαίνεται ήδη το στήθος της. Αυτός παλεύει να ξεκουμπώσει τα στρατιωτικά που φοράει. Πριν προλάβει να βγάλει και το παντελόνι βλέπει τη στάμπα: είχε πάθει ρεύση.

  The movie script is based on samizdat book by Škvorecký, inspired by his own experiences during military service, διαβάζω στη βικιπαίδεια.

  Για όσους δεν ξέρουν τι είναι το samizdat (самиздат) είναι συντομογραφία του самоиздательство, αυτοέκδοση, και είναι η γενική ονομασία των βιβλίων που εκδίδονταν και κυκλοφορούσαν παράνομα στην ΕΣΣΔ, καθώς ήταν αντικαθεστωτικά. Μάλιστα, το πρώτο ίσως ηλεκτρονικό περιοδικό εδώ στην Ελλάδα, που κυκλοφορούσε και σε έντυπη έκδοση σε λίγα αντίτυπα, λεγόταν Σαμιζντάτ. Μου δημοσίευσε δυο μικρές μελέτες, «Η λογοτεχνία και η θεωρία της: πρόταση διδασκαλίας» και «Οι ταπεινωμένοι και καταφρονεμένοι της Αλκυόνης Παπαδάκη».

  Πρέπει να βλέπω συχνότερα κωμωδίες.

Postscriptum: Τον αξιωματικό που είναι πάνω στο τανκ (frame), ο οδηγός του, με ένα επιδέξιο χειρισμό, καταφέρνει και τον ρίχνει κάτω. 

Petra Biondina Volpe, Νυχτερινή εφημερία (Late shift, 2025)

 Petra Biondina Volpe, Νυχτερινή εφημερία (Late shift, 2025)

 

  Από σήμερα στους κινηματογράφους

  Αρκετές φορές έχω γράψει για την πρόσληψη, και για τους παράγοντες που μπορεί να την επηρεάσουν. Το συναισθηματικο-διανοητικό προφίλ του δέκτη είναι η πιο σημαντική, σταθερή παράμετρος. Υπάρχουν όμως και μη σταθεροί παράγοντες: κούραση, επηρεασμός από την πρόσληψη άλλων…

  Εδώ υπάρχει μια πολύ πιο ειδική παράμετρος, που στην περίπτωσή μου είναι εντελώς προσωπική.

  Όταν ξεκίνησα να βλέπω την ταινία και είδα ότι η πλοκή διαδραματίζεται σε ένα νοσοκομείο, άρχισα να ψυχοπλακώνομαι.

  Ο λόγος;

  Αυτό τον καιρό πέρυσι ήμουν στο νοσοκομείο για εγχείρηση χολής. Κάθισα ένα μήνα, βγήκα, όμως ήμουν χάλια, μια φίλη που με είδε (έπρεπε να της πάω κάτι) τρόμαξε, μου το ανέφερε αυτό πολλές φορές μετά. Μια βδομάδα μόλις κάθισα σπίτι και ξαναμπήκα, για να καθίσω άλλο ένα μήνα.

  Και ήλθε καπάκι να με αποτελειώσει: ο ασθενής θα έκανε εγχείρηση χολής.

  Στην ταινία δεν υπάρχει μείζον σασπένς, δεν υπάρχουν επεισόδια πυρηνικά παρά μόνο δεικτικά, που εικονογραφούν μια κατάσταση, αυτή των αδελφών νοσοκόμων, που βρίσκονται συνεχώς στην τσίτα. Είναι υποχρεωμένες να αντιμετωπίσουν ένα μεγάλο αριθμό ασθενών λόγω της έλλειψης προσωπικού, και κάποιες φορές τις ιδιοτροπίες τους. Και ενώ τα επεισόδια στα δύο τρίτα της ταινίας είναι πολυμοναδικά, δηλαδή συμβαίνουν καθημερινά με μικρές παραλλαγές, κάποια άλλα είναι μοναδικά, και αυτά είναι τα πιο ενδιαφέροντα που αναζωπυρώνουν το ενδιαφέρον ενώ πήγαινε να ατονήσει (τέλος καλό όλα καλά). Για παράδειγμα, δεν νομίζω να έχει ξανασυμβεί νοσοκόμα να πετάει από το παράθυρο το ρολόι ενός ασθενούς, και να του λέει ότι δεν το χρειάζεται αφού πρόκειται να πεθάνει. Ήταν στην τσίτα, προσπαθούσαν να επαναφέρουν μια ασθενή χωρίς να τα καταφέρουν τελικά, και αυτός της μίλησε οργισμένα, κοιτώντας το ρολόι του, ότι άργησε να του φέρει το τσάι που ήθελε (αυτό που του έφεραν δεν του άρεσε) μια ώρα και δεν θυμάμαι πόσα λεφτά.

  Είχε μια συνέχεια αυτό το επεισόδιο, συγκινητική.

  Όλα αυτά που είδα, τα είδα και με τα μάτια μου αυτούς τους δυο μήνες που ήμουν στον Ευαγγελισμό, και μισό μήνα στο ΠΑΓΝΗ, στο Ηράκλειο στην Κρήτη, όπου είχα νοσηλευθεί για χολαγγειίτιδα.

  Παρεμπιπτόντως, ας το γράψω, στο γαστρεντερολογικό που νοσηλευόμουν οι περισσότεροι είχαν προβλήματα από τη ρακή. Πιο σίγουρο από το ότι σκοτώνει τον covid είναι ότι σκοτώνει αυτούς που την πίνουν χωρίς μέτρο.

  Αντέχεις το βρισίδι;

  Ένας αλβανός έβριζε την αδελφή στα αλβανικά. Ξέρω βασικά αλβανικά, ξεχώρισα το motër, αδελφή. Ο διπλανός μου όμως, με εγχείρηση χολής και αυτός, κοσμογυρισμένος, ήξερε τη βρισιά: της έβρισε την αδελφή. Και μου εξήγησε, εκεί που εμείς βρίζουμε τη μάνα, οι αλβανοί βρίζουν την αδελφή.

  Θυμήθηκα το πιστολάκι που μου έβαζαν στο αυτί για να πάρουν στα γρήγορα τη θερμοκρασία.

  Και βέβαια είδα και χειρότερες καταστάσεις από αυτές που είδα στην ταινία.

  Η μεγάλη διαφορά: εγώ ήμουν σε θάλαμο με 6 κρεβάτια. Στην Ελβετία οι θάλαμοι είναι με δύο.

  Με ψυχοπλάκωσε, αλλά άξιζε τον κόπο που την είδα. Και βέβαια άρεσε, η βαθμολογία της είναι 7,8. Εδώ οι θεατές διαφωνούν με τους έλληνες κριτικούς, που ο μέσος όρος βαθμολογίας που έβαλαν είναι περίπου 2,5.

  Εξαιρετική η Leonid Benesch στο ρόλο της νοσοκόμας. Και η σκηνοθεσία. Η νευρική κίνηση της κάμερας, που όχι μόνο την παρακολουθούσε σε κάθε της βήμα αλλά την τριγύριζε σε μια αέναη κίνηση, αναπαρήγαγε υφολογικά την έντασή της, να προλάβει.

  Να το γράψω σαν υστερόγραφο, ήμουν απόλυτα ικανοποιημένος με τις αδελφές και τους νοσηλευτές στον Ευαγγελισμό. Με τους καρδιολόγους του τμήματος όχι.

Νίκος Καραγεώργος, Ικέτες, Ευτοπία 2025, σελ. 34

 Νίκος Καραγεώργος, Ικέτες, Ευτοπία 2025, σελ. 34

 

  Ο Νίκος Καραγεώργος σπούδασε οικονομικές επιστήμες. Για αρκετά χρόνια ασχολήθηκε με τη μουσική. Από την περίοδο της δικτατορίας (γεννήθηκε το 1954) συμμετέχει και δραστηριοποιείται σε κοινωνικά και πολιτικά κινήματα. Γράφει ποίηση, λογοτεχνία, θέατρο και δοκίμιο.

  Του Νίκου Καραγεώργου του έχουμε παρουσιάσει τέσσερα βιβλία, «Στης άβυσσος τις εσχατιές», «Μαινάδες», «Αίσιμον ήμαρ» και «Ημερολόγια θυέλλης». Σειρά έχουν σήμερα οι «Ικέτες».

  Εξακολουθεί ο Καραγεώργος να ανατρέχει στην κλασική αρχαιότητα, όπως είδαμε και στις προηγούμενες ποιητικές του συλλογές. Μαινάδες, Αίσιμον ήμαρ, εδώ Ικέτες, που παραπέμπει διακειμενικά στις "Ικέτιδες" του Αισχύλου, ενώ από μια άλλη τραγωδία του αντλεί το μότο της συλλογής.

  Ακόμα:

  Δεν τιτλοφορεί και εδώ τα ποιήματά του, αλλά τους δίνει ελληνικούς αριθμούς, όπως στα ομηρικά έπη.

  Βλέπουμε και εδώ άφθονους ιαμβικούς δεκαπεντασύλλαβους του δημοτικού τραγουδιού, που καμιά φορά το δεύτερο ημιστίχιο ακολουθεί σαν ανεξάρτητος στίχος.

  Τους έβλεπες και τρόμαζες να τους αναγνωρίσεις

  Καθώς το δείλι ανέπνεε δειλά κι ο αποσπερίτης

  Πηγές και λόγια από καρδιά

  Που ρίχνονταν στη μάχη

  Επίσης δεν περιφρονεί την ομοιοκαταληξία της ποίησης του προπερασμένου αιώνα, κυρίως τη ζευγαρωτή.

  Στο κάθε τι που τον ευχαριστούσε.

  Για ηθική δε, ούτε που τον απασχολούσε.

  Στρατευμένος και αυτός, όπως πολλοί της γενιάς του Πολυτεχνείου, που προχθές γιορτάσαμε την επέτειό του.

 

  Ήσουν παιδί ακόμα,

Όταν σε είδα να ξερνάς το αίμα απ’ τις πληγές σου.

Σκληρό το ρόπαλο για σε, κι επιδέξιο

Όπως σου τσάκιζε αδελφέ τα δυνατά πλευρά σου.

 

  Όμως η απαισιοδοξία του, όπως όλων μας, είναι αναμενόμενη μετά τη διάψευση των οραμάτων, εξαιρουμένων φυσικά αυτών που εξαργύρωσαν τις αγωνιστικές τους περγαμηνές κάνοντας καριέρα, και χρωματίζει ακόμα και τις αναμνήσεις τους.

 

  Κι αντρειεύαμε στα κλεφτά

Υψώνοντας όλη την ώρα κάτι κακογραμμένα πανώ,

Που λες και είχαν γεννηθεί κάποτε,

Στων προγόνων.

Μαύρα, κορακιασμένα, με κάτι τρύπες στην αγερομπασιά,

Που εάν τις κοίταζες μετέωρα άνοιγαν

Και σου αποκαλύπτονταν πάραυτα

Του Αχέροντα η ώχρα.

 

  Κάντε έρωτα, όχι πόλεμο. Ή μήπως κάντε έρωτα, όχι επανάσταση;

 

  Σύντροφοι,

Αφεθείτε…

Εκτονωθείτε…

Συγκλονιστείτε…

Παρασυρθείτε…

  Αναρωτιέμαι, παρωδεί συνειδητά το «Αντισταθείτε» του Μιχάλη Κατσαρού;

  Ας αφαιρέσουμε τις τελίτσες συμπληρώνοντας.

 

  Σύντροφοι,

  Αφεθείτε

Στη μύχια ηδονή που καίει τα σκοτεινά του νου

Και στους ηδύπνοους στεναγμούς

Σφαδάζοντος από έρωτα κορμιού.

 

Εκτονωθείτε

Στους παφλασμούς θηλών που θέλγουν την ψυχή σας.

Και στο σαρκώδες φίλημα,

Εκεί που τρεμουλιάζει το κορμί σας

 

Συγκλονιστείτε

Στο έσχατο ανατρίχιασμα που προκαλεί το άγγιγμα της σάρκας.

Και στους υγρούς ψιθύρους των κραυγασμών

Που βογκούν στα όνειρά σας.

 

Παρασυρθείτε

Μες στου κορμιού τις νύχτιες προσμονές

Και σε φαντασιώσεις έκνομες

Και τολμηρές ριχτείτε.

 

  Ολιγογράφος σαν τον Στάθη Κουτσούνη, μας δίνει εξαιρετικά ποιήματα. Του ευχόμαστε να είναι καλοτάξιδα και να φτάσουν σε πολλές Ιθάκες-αναγνώστες.

Νίκος Καραγεώργος, Αίσιμον ήμαρ, Ιδεόγραμμα 2009, σελ. 35

 Νίκος Καραγεώργος, Αίσιμον ήμαρ, Ιδεόγραμμα 2009, σελ. 35

  Η δεύτερη ποιητική συλλογή ενός ταλαντούχου λογοτέχνη, με πλατιά θεματική και υφολογικό πλούτο

  Ο Νίκος Καραγεώργος, μετά το μυθιστόρημά του «Μαινάδες» το οποίο παρουσιάσαμε στο Λέξημα, επιστρέφει πάλι στην ποίηση από την οποία ξεκίνησε. Εξάλλου όσοι ποιητές κάνουν μεταγραφή στην πεζογραφία κουβαλάνε μαζί τους και την ποίηση (για να μην αναφέρουμε πάλι τη Ρέα Γαλανάκη σαν παράδειγμα, αναφέρουμε τον Μανόλη Πρατικάκη που στα «Αφηγήματα ενός ψυχιάτρου» με τα οποία πρωτοεμφανίζεται ως πεζογράφος δεν εγκαταλείπει τον ποιητικό εαυτό του). Για τον Καραγεώργο δεν ξέρουμε αν η επιστροφή αυτή θα είναι οριστική ή αν θα μοιράζεται ανάμεσα στην πεζογραφία και την ποίηση, όπως κάνει π.χ. η Ελένη Γκίκα, που η ποιητική της συλλογή «Το γράμμα που λείπει» θα αποτελέσει το αντικείμενο της επόμενής μας παρουσίασης.

  Στην τελευταία του αυτή ποιητική συλλογή που φέρει τον τίτλο «Αίσιμον ήμαρ» παρατηρούμε ένα λεξιλογικό και υφολογικό παλίμψηστο. Ακόμη τη βλέπουμε να διατρέχει διακειμενικά τη γραμματεία μας από αρχαιοτάτων χρόνων μέχρι σήμερα. Φυσικά τα ποιήματα είναι τυπωμένα σε πολυτονικό. «Νόστιμον ήμαρ».

  Ο Καραγεώργος χρησιμοποιεί αρκετές λέξεις από την αρχαία ελληνική γραμματεία, που η ύπαρξή τους «ανυψώνει» και το ύφος του. Το πρώτο παράδειγμα είναι ο ίδιος ο τίτλος, που σημαίνει «Η μοιραία μέρα του θανάτου».  Άλλες αρχαιοελληνικές λέξεις που συναντάμε μέσα στα ποιήματα είναι «ανήριθμος», «αείπεμπτον», «κικλήσκομαι», «ερέβοντας» κ.ά. Όμως η υφολογική πρωτοτυπία των ποιημάτων του βρίσκεται στο ότι το υψηλό ύφος συμπλέκεται τόσο πολύ με το χαμηλό, που συχνά αλληλοδιαδέχεται το ένα το άλλο στίχο με στίχο, ακόμη και στον ίδιο στίχο, όπως π.χ. «…τσουγκρίζοντας και φωνάζοντας ες αεί/ες άυλον τα σπουδαία!/κι επήραμε τον κατήφορο/έτσι, καταπώς ζήσαμε καθείς∙/ θροΐζοντας» (σελ. 10).

  Πρόσφατα διαβάσαμε το βιβλίο του Ουμπέρτο Έκο «Ερμηνεία και υπερερμηνεία» (Αυτό, μια και είναι παλιό, το παρουσιάσαμε στο blog μας, αφήνοντας το Λέξημα μόνο για τα καινούρια βιβλία). Γράφοντας τώρα αυτό το σημείωμα μου φαίνεται ότι θα πρέπει να μιλήσουμε και για «διακειμενικότητα» και «υπερδιακειμενικότητα». Τι άλλο να πω διαβάζοντας τον στίχο «Μα τι γυρεύουμε οι αλαφροΐσκιωτοι» (σελ. 9) παρά ότι απλά μου φέρνει στο νου Σολωμό και Σικελιανό; («Αλαφροΐσκιωτε καλέ, για πες απόψε τι ’δες» από τους «Ελεύθερους Πολιορκημένους» του Σολωμού και τον «Αλαφροΐσκιωτο», την πρώτη ποιητική συλλογή του Σικελιανού, που τον έκανε αμέσως γνωστό). Το μόνο που μπορώ να υποθέσω είναι ότι στον Καραγεώργο, από τα ίδια διαβάσματα, η λέξη φορτίστηκε με  ισχυρές συνειρμικές ίνες.

  Και μια και ο λόγος περί διακειμενικότητας, διαβάζοντας τον τελευταίο στίχο του ποιήματος «Μνήμη», ψευδοΐστορικού καβαφικού ως προς το ύφος: «Πέθανε μόνος∙ κανείς δεν τον θυμάται», θυμήθηκα την «Μπαλάντα στους άδοξους ποιητές» του Καριωτάκη, που συμπτωματικά διδάσκω αυτές τις μέρες στους μαθητές μου. Δεν με εξέπληξε που είδα το μεθεπόμενο ποίημα να τιτλοφορείται με την καριωτακική φράση από το ίδιο ποίημα: «Στους ποιητές άδοξοι πούναι».

  Το ενδιάμεσο ποίημα που έχει τον τίτλο «Ταυροθυμίες» (σελ. 26) είναι επίσης ενδιαφέρον, γιατί εκεί, παρόλη τη συντομία του, παρελαύνουν σχεδόν όλα τα ποιητικά μέτρα.

  «Απάτες λοιπόν οι Τροίες∙

  κι οι κομπασμοί

  χθονίων Πενάτες δακρύροοι».

  Ένας μικρός ίαμβος χωρίζει δύο αμφίβραχεις στίχους.

  «Ελεεινολογείες ελάνδρου»

  Ελλοχείς

  των Ερινύων επίορκοι».

  Στον πρώτο στίχο αυτής της στροφής υπάρχει η παρήχηση του λ, και όπως και ο επόμενος μονολεκτικός, είναι ανάπαιστος (οι δυο χασμωδίες τον κρύβουν κάπως), ενώ ο τελευταίος στίχος είναι δάκτυλος. Οι υπόλοιποι στίχοι του ποιήματος είναι ιαμβικοί. Μόνο ο τροχαίος λείπει.

  Η θεματική του Καραγεώργου είναι εξίσου πλατιά. Πηγαινοέρχεται από την υπαρξιακή ομφαλοσκόπηση που χαρακτηρίζει ένα μεγάλο κομμάτι της σύγχρονης ποίησης σε μια «στρατευμένη» ποίηση-απόκριση σε σύγχρονα προβλήματα και γεγονότα («Νύχτες της Γάζας», «Κραυγή», «Μολώχ», κ.ά.) και από ένα ιστορικό βάθος που ξεκινάει από τον αιγυπτιακό θεό Ατούμ μέχρι μια εντελώς σύγχρονη επικαιρότητα (τα προηγούμενα ποιήματα που αναφέραμε). Ακόμη νοιώθει υποχρεωμένος να αναφερθεί στον Ρεμπώ αλλά και στον Παπαδιαμάντη, στον Νίτσε αλλά και στον Καρυωτάκη, χωρίς να περιφρονεί και το αιγαιοπελαγίτικο τοπίο («Σέριφος»). Και βέβαια ο έρωτας είναι πάντα παρών, όπως σε όλους τους ποιητές, θα τολμούσαμε να πούμε χωρίς εξαίρεση. Ας δώσουμε ένα δείγμα της ποίησης του Καραγεώργου από αυτή την τελευταία θεματική.

  Ερωτικόν

  Δεν είναι που δεν σας νοστάλγησα χτες πάλι

  ω! νύχτες των εξομολογήσεων

 

  μήτε και το άγγιγμά σας είναι

  των χρόνων των εφηβικών∙

 

  μα να,

  είναι που θέλησα για λίγο

 

  να ζωγραφίσω εκείνων των ματιών

  τον ξεχασμένον έρωτα

 

  τα είκοσί τους χρόνια

  και τη γεύση της Άνοιξης!

  Πλατύς θεματικά και υφολογικά, ο Νίκος Καραγεώργος, με τη δεύτερη αυτή ποιητική του συλλογή εμφανίζεται ως ένας πολλά υποσχόμενος ποιητής. Αλλά και με το μυθιστόρημά του φάνηκε ως ένας πολλά υποσχόμενος πεζογράφος. Παρά το μικρό μέχρι στιγμής σε ποσότητα λογοτεχνικό του έργο, πιστεύουμε ότι είναι από τους λογοτέχνες που θα ξεχωρίσουν.

 

Μπάμπης Δερμιτζάκης

 

 

Λουκάς Αγέλαστος και Σπουριδούλα Γκούσκου, Να μην έχεις πού να πας (2022)

 Λουκάς Αγέλαστος και Σπουριδούλα Γκούσκου, Να μην έχεις πού να πας (2022)

 

  Έχω γράψει ότι σήμερα «της γης οι κολασμένοι» δεν είναι οι εργάτες όπως θέλει ο ύμνος της Διεθνούς, ούτε οι αποικιοκρατούμενοι λαοί όπως θέλει ο Franz Fanon, αλλά οι λαθρομετανάστες. Έκανα όμως και την σημείωση, ότι οι άστεγοι, βέβαια αριθμητικά πολύ λιγότεροι, είναι ακόμη πιο κολασμένοι.

  Είχα δει ένα καναδικό ντοκιμαντέρ για τους άστεγους, νομίζω και κάποιο άλλο, αλλά αυτό είναι το πρώτο ντοκιμαντέρ για τους δικούς μας άστεγους.

  Η κάμερα παρακολουθεί κατά βάση δυο άστεγους. Τα πλάνα με αυτούς εναλλάσσονται με άλλα πλάνα, όπου άτομα που έχουν σχέση με τον χώρο, που δουλεύουν σε υποστηρικτικές δομές κ.λπ. δίνουν την εικόνα του όλου προβλήματος και προτείνουν λύσεις.

  Στο Μεταξουργείο έβλεπα τους ναρκομανείς. Σε μια άστεγη, που είχε φτιάξει με χαρτόκουτα το «γιατάκι» της σε ένα πεζοδρόμιο, της πέταξα κάποιες φορές από ένα πεντάευρο.

  Όμως η περίπτωση του Σωτήρη είναι ολότελα συγκινητική. Έμενε σε ένα εγκαταλειμμένο ξενοδοχείο κοντά στο piccolino a café, όπου σύχναζα με μια παρέα φίλων. Ο Βαγγέλης που είναι στον μπουφέ ανησύχησε που είχαν περάσει πέντε μέρες και δεν είχε φανεί. Ειδοποίησε την αστυνομία. Τον βρήκαν αναίσθητο. Είχε πέσει είχε κτυπήσει, είχε μείνει αναίσθητος, ένας θεός ξέρει για πόσες ώρες, και είχε πάθει αφυδάτωση. Τον βρήκαν αναίσθητο και τον μετέφεραν στο νοσοκομείο. Περιποιήθηκαν και ένα πρόβλημα που είχε στο αυτί, σαν πληγή, και ήταν όγκος. Όταν βγήκε έμενε σε μια δομή, αλλά κάποια στιγμή έπρεπε να φύγει. Τον συνάντησα μετά από αυτή την ιστορία στο piccolino, τον κέρασα.

  Το ξενοδοχείο όπου έμενε πουλήθηκε, και στο δωμάτιο που έμενε, τα βιβλία του είχαν κάνει φτερά.

  Μετανάστης στον Καναδά, διάβαζε κάθε μέρα αγγλική εφημερίδα.

  Καημένε Σωτήρη.

  Πού να βρίσκεσαι άραγε τώρα; 

 Πήγα να αναρτήσω και να βάλω frame και είδα ότι η μια από τις δυο εικόνες που έσωσα βλέποντας την ταινία είχε υπότιτλο: under the bridge. Την έσωσα γιατί θα το ξεχνούσα, όπως και το ξέχασα, το είδα τώρα που πήγα να κάνω την ανάρτηση.

  Έμεινε κάποιες φορές κάτω από μια γέφυρα.

  Και θυμήθηκα την ταινία του ιρανού Sayyed Reza Mir Karimi… τελικά ο τίτλος δεν ήταν κάτω από τη γέφυρα, αλλά «Under the moonlight», που έδειχνε τη ζωή κάποιων άστεγων κάτω από μια γέφυρα, πολύ συγκινητική ταινία, έχω αναφερθεί σ’ αυτή κάμποσες φορές.

 

Ronan Day-Lewis, Ανεμώνη (Anemone, 2024)

 Ronan Day-Lewis, Ανεμώνη (Anemone, 2024)

 

  Από προχθές στους κινηματογράφους

  Δεν θυμόμουνα την ταινία, πού να την ψάχνω τώρα στο σωρό με τις κριτικές που έχω γράψει, ρώτησα το chatgpt, μου τη βρήκε και μου πρότεινε τι να γράψω. Καλό ήταν, το δέχτηκα: «Κάτι ανάλογο με το The Straight Story (1999) του David Lynch, όπου ένας ηλικιωμένος ξεκινά ένα απίστευτο οδοιπορικό με ένα μικρό τρακτέρ για να συμφιλιωθεί με τον αδελφό του».

   Εδώ δεν πρόκειται ακριβώς για συμφιλίωση, δεν έχουμε οδοιπορικό όπου βλέπουμε τη συνάντηση μόνο στο τέλος, η συνάντηση γίνεται αμέσως στην αρχή, και έχουμε τη διαδραστική σχέση των δυο αδελφών. Ήλθε να του ζητήσει να επιστρέψει στο σπίτι του. Ο γιος του, που δεν τον είχε γνωρίσει γιατί άφησε τη γυναίκα του έγκυο για να πάει εθελοντής να πολεμήσει τον ΙΡΑ, έφηβος τώρα έχει προβλήματα συμπεριφοράς, παρά λίγο να σκοτώσει ένα συμμαθητή του που κάτι του πέταξε για τον πατέρα του που δεν τον είχε γνωρίσει.

  Ξαναείδα την ταινία του Σεργκέι Μπονταρτσούκ, διαβάζω τώρα και το μυθιστόρημα και στα ρώσικα, κάτι που είχα υποσχεθεί στον εαυτό μου. Είμαι στην αρχή, ένα κεφάλαιο την ημέρα, δεν καλοθυμόμουνα αν ο Αντρέι Μπαλκόνσκι άφησε τη γυναίκα του έγκυο και πήγε, εθελοντικά και αυτός, να πολεμήσει τον Ναπολέοντα, ή είχε γεννήσει στο μεταξύ; Ρώτησα πάλι το chatgpt για να βεβαιωθώ. Μου προτείνει μια διατύπωση την οποία αντιγράφω και επικολλώ.

  «Όπως ο Αντρέι Μπαλκόνσκι στο Πόλεμος και Ειρήνη αφήνει την έγκυο γυναίκα του και φεύγει εθελοντής στον πόλεμο, έτσι κι εδώ ο άντρας της ηρωίδας εγκαταλείπει την έγκυο σύζυγό του για να πολεμήσει τον IRA».

  Η διαφορά είναι ότι η Λίζα πεθαίνει στη γέννα.

  Πολύ καλή σκηνοθεσία, εξαιρετικά εικαστικά πλάνα, αργοί ρυθμοί, «αγγελοπουλικοί» σχολίασε ο Γιάννης που είδαμε μαζί την ταινία χθες βράδυ, που μου αρέσουν γιατί δεν με κουράζουν.

  Δεν το έχω γράψει, ας το γράψω εδώ.

  Είμαι 75 χρονών, με προβλήματα υγείας. Πάνε οι καλές εποχές, πριν την πανδημία, που καβάλαγα τη honda μου και πήγαινα στις δημοσιογραφικές προβολές στο Ιντεάλ. Μετά ήλθε η πανδημία. Μετά δεν είχα πια δυνάμεις, και κατ’ επέκταση όρεξη. Όποια ταινία βρω στο διαδίκτυο, και αυτές που μου στέλνει ο Βελισάριος των New Star Cinemas, με τη χαρακτηριστική λεζάντα στην κορυφή «Μόνο για δημοσιογραφική χρήση». Τώρα μου στέλνουν και οι «Νύχτες πρεμιέρας». Πριν τρεις μέρες μου έστειλαν τα «Όνειρα», που δεν θυμάμαι όμως πότε θα προβληθεί.  

  Τέρμα η παρέκβαση, συνεχίζω με την ταινία.

  Να το ξαναγράψω, θεωρώ το σενάριο σημαντικό, και εδώ το είδα να χωλαίνει. Κάποια πράγματα είδα να συμβαίνουν χωρίς «κατά το εικός ή το αναγκαίον», όπως θα έλεγε ο Αριστοτέλης.

  Γιατί παράτησε τη γυναίκα του και πήγε εθελοντής να πολεμήσει τον ΙΡΑ;

  Για τον Μπαλκόνσκι ξέρουμε, σταμάτησε να την αγαπά. -Μην παντρευτείς, συμβουλεύει τον Πιέρ Μπεζούχοφ.

  Το να πήγε από πατριωτισμό, δεν με πείθει.

  Και γιατί όταν επέστρεψε, μετά από μια τραυματική εμπειρία που είχε στην Ιρλανδία, παράτησε μετά από λίγο τη γυναίκα του και έφυγε μακριά, σε ένα δάσος, όπου ζούσε από τότε σαν ερημίτης;

  Η μόνη λογική εξήγηση, που δεν τονίζεται όμως, είναι μια τραυματική εμπειρία που κουβαλάει από μικρός: ένας παπάς τον πηδούσε. Στον αδελφό του διηγείται πώς, μεγάλος πια, τον εκδικήθηκε.

  Στο κοινό δεν άρεσε η ταινία, 5,6 η βαθμολογία της στο IMDb. Εγώ θα συμφωνήσω με τους έλληνες κριτικούς, που έχουν βάλει περίπου 2,5 μέσο όρο.

 

Ειδολοκλάστης

 

Ειδολοκλάστης

 

Να σκέφτεστε τις διαφορές, όχι τις ομοιότητες.

Babis d’ Ermitzakis, (ευγενής κατά τον Ονορέ ντε Μπαλζάκ) συγκριτολόγος-ειδολοκλάστης, 

(Ένα από τα «είδωλα της φυλής», κατά Francis Bacon, είναι η συνήθεια να προσδοκούμε περισσότερη τάξη στα φυσικά φαινόμενα απ’ όση μπορούμε να βρούμε στην πραγματικότητα)

Sepideh Farsi (1965 - )

 

Sepideh Farsi (1965 - )

 

  Οι γονείς της, αριστεροί, μετακόμισαν στην Τεχεράνη λίγο πριν την επανάσταση του 1979. Έκανε οκτώ μήνες φυλακή γιατί έκρυψε ένα συμμαθητή και φίλο της κατά τη διάρκεια των ετών 1981-1982, μια εποχή απηνούς δίωξης όσων ήσαν αντίθετοι με τους ισλαμιστές που σφετερίστηκαν την επανάσταση. Τέλειωσε τις σπουδές της με κατ’ οίκον μαθήματα μετά την αποφυλάκισή της και στη συνέχεια πήγε στο Παρίσι για να σπουδάσει μαθηματικά. Όμως την τράβηξαν οι οπτικές τέχνες. Ξεκίνησε με τη φωτογραφία και μικρού μήκους ταινίες για να περάσει στη συνέχεια σε ταινίες μεγάλου μήκους. Είναι κατά βάση ντοκιμαντερίστρια.

  Από τις ταινίες της που είδαμε:

    «Ο κόσμος είναι το σπίτι μου» (1999) είναι ένα ντοκιμαντέρ με συνεντεύξεις από ιρανούς της διασποράς, και συγκεκριμένα από ιρανούς που ζουν στη Γαλλία. Ακούμε για τα προβλήματά τους, τις απογοητεύσεις τους, τις ελπίδες τους.

  Η επόμενη ταινία της, «Το ταξίδι της Μαριάμ», μοιάζει με docufiction.

  H Μαριάμ επιστρέφει στην πατρίδα της και ψάχνει τον πατέρα, με τον οποίο έχει χάσει επαφή εδώ και χρόνια. Η ταινία είναι το οδοιπορικό της αναζήτησής του.

  Το «Βλέμμα» είναι ταινία μυθοπλασίας. Η δειλία του (το έσκασε στο εξωτερικό ενώ η φίλη του φυλακίσθηκε) ήταν η αιτία να μην ευοδωθεί ένα ειδύλλιο που είχε ξεκινήσει πριν χρόνια.

  Η «Τεχεράνη χωρίς άδεια» είναι ένα ντοκιμαντέρ που η Φαρσί το γύρισε με την κάμερα ενός κινητού Νόκια. Δείχνει τη ζωή στο Ιράν, παίρνοντας συνεντεύξεις και φιλμάροντας σκηνές, όπως υπαίθριες παραστάσεις.

  Χωρίς άδεια; Απαγορεύεται να ξαναγυρίσεις στο Ιράν.

  Και η προβολή των ταινιών της απαγορεύτηκε.

  Αντικαθεστωτική η Φαρσί, όμως οι μεταγενέστερες ταινίες της δεν είναι αντικαθεστωτικές, με την αυστηρή έννοια του όρου, παρόλο που υπάρχουν αντικαθεστωτικές αιχμές.

  «Το σπίτι κάτω απ’ το νερό» είναι ταινία μυθοπλασίας. Ένας ταλαιπωρημένος κατηγορείται άδικα για τον πνιγμό ενός παιδιού για να αποδειχθεί στο τέλος η αθωότητά του.  

  Το «Κόκκινο τριαντάφυλλο» (2014) είναι ένα αντικαθεστωτικό docufiction. Με πρόφαση το fiction, τη σχέση ενός άντρα με μια κοπέλα που της έδωσε καταφύγιο, κυνηγημένη από την αστυνομία κατά τις διαδηλώσεις, ακούμε και βλέπουμε από το παράθυρο του σπιτιού του εικόνες από αυτές τις διαδηλώσεις. 

  Τα «7 πέπλα» (2017) είναι ένα ντοκιμαντέρ, που όμως δεν αφορά το Ιράν αλλά το Αφγανιστάν. Οι ταλιμπάν είναι παρόντες.

  «Η σειρήνα» (2023) είναι ένα animation, και θα μπορούσε να χαρακτηριστεί σαν μια ταινία της Ιερής Άμυνας. Η πλοκή διαδραματίζεται στο πολιορκημένο από τους ιρακινούς Αμπαντάν.

  Η ταινία «Κράτα την ψυχή σου στο χέρι και περπάτα» (2025) είναι επίσης ντοκιμαντέρ, όπου καταγράφονται οι συνομιλίες της Φαρσί με την Φάτιμα Χασούνα, μια εικοσιτετράχρονη κοπέλα στη σφυροκοπούμενη από τους ισραηλινούς Γάζα. Η ταινία θα προβαλλόταν στην Κάννες. Η Φάτιμα εκδήλωσε την επιθυμία της να παρευρεθεί στην προβολή. Την επομένη το σπίτι τους ανατινάχτηκε από βομβαρδισμό, με αποτέλεσμα να σκοτωθεί μαζί με έξι άλλα μέλη της οικογένειάς της.

  Ίσως οι δυο τελευταίες ταινίες της να αποτελέσουν το διαβατήριο για την επιστροφή της στο Ιράν.

  Ντοκιμαντερίστρια και ήπια αντικαθεστωτική, η Φαρσί μοιράζει το χρόνο της ανάμεσα στο Παρίσι και στην Αθήνα.     

Sergei Gerasimov, Λέων Τολστόι (1984)

 Sergei Gerasimov, Λέων Τολστόι (1984)

 

  H ταινία χωρίζεται σε δυο μέρη, κάθε ένα από τα οποία έχει διάρκεια μια ώρα και είκοσι λεπτά περίπου. Το πρώτο μέρος τιτλοφορείται «Αυπνίες», και αποτελείται κυρίως από σκηνές και επεισόδια που ανακαλεί στο μυαλό του ο Τολστόι κατά τις αϋπνίες του, σχεδόν όλα από την πρόσφατη ζωή του. Το δεύτερο μέρος που έχει τίτλο «Φυγή» αναφέρεται στη φυγή του από το σπίτι του, στα ογδονταδυό του χρόνια, για να πεθάνει λίγο μετά σε ένα σιδηροδρομικό σταθμό. Αυτός ήταν ο «Τελευταίος σταθμός» της ζωής του, και παρόλο που έχω δει την ταινία του Michael Hoffman βλέπω ότι δεν έχω γράψει, πράγμα που μου φάνηκε περίεργο. Διαβάζοντας την ανάρτησή μου θα μπορούσα να κάνω μια κάποια σύγκριση.

  Πιο ενδιαφέρον είναι βέβαια το δεύτερο μέρος, με το σασπένς (παρόλο που ξέρουμε το τέλος), η οικογένειά του να τον αναζητά, αλλά τελικά θα καταφέρει να τον βρει, κάτι που δεν ήξερα.

  Τον βρήκε τελικά.

  Ένα μεγάλο μέρος αποτελείται από συζητήσεις, κατά τις οποίες εκτίθενται οι αντιλήψεις του Τολστόι.

  Και κάτι που δεν ήξερα, η εκκλησία τον αφόρισε για τις «αιρετικές» αντιλήψεις που είχε για την εκκλησία.

  Εξαιρετικός στο ρόλο του ο Γερασίμοφ, σε μια ταινία που απετέλεσε το κύκνειο άσμα του, και ταυτόχρονα μια προσήμανση για το δικό του τέλος. Πέθανε τον επόμενο χρόνο, σε ηλικία 79 χρονών (ο Τολστόι 82).

  6,9 η βαθμολογία της. Για να δω από περιέργεια τι βαθμολογία έχει η ταινία του Hoffman.

  Αυτό κι αν είναι σύμπτωση!!! Και αυτή έχει 6,9.

Praising Perplexity

 Praising Perplexity 

Η ερώτηση: Αυτό πρέπει να είναι κάποιο ιδεόγραμμα. Ποιο είναι; (στέλνω την εικόνα, η πλάτη μιας γυναίκας με ζωγραφισμένο πάνω της κάτι που θεώρησα ιδεόγραμμα, από το κινέζικο σήριαλ που βλέπω, Moonshine and Valentine).

Και η απάντηση: Η εικόνα δείχνει ένα σημάδι ή σχέδιο στην πλάτη μιας γυναίκας από τη σειρά "Moonshine and Valentine" ("The Love Knot: His Excellency's First Love")…

Ειλικρινά, να βρει το σήριαλ, παρόλο που ξέρω τις δυνατότητες της τεχνητής νοημοσύνης, είναι κάτι που δεν το περίμενα.  

Όχι, δεν ήταν ιδεόγραμμα, ήταν ένα απλό σχέδιο που έμοιαζε με ιδεόγραμμα.