Halfdan Ullmann Tøndel, Ενημέρωση γονέων (Armand, 2024)

 Halfdan Ullmann Tøndel, Ενημέρωση γονέων (Armand, 2024)

 

  Από σήμερα στους κινηματογράφους.

  Ατυχής ο τίτλος, καθόλου πιασάρικος. Ο ελληνικός είναι καλύτερος, αν και όχι ακριβής.

  Ψυχολογικό δράμα, και απλώς drama, χαρακτηρίζει την ταινία το IMDb (6,3 η βαθμολογία της) ενώ η βικιπαίδεια thriller drama.

  Εγώ θα χαρακτήριζα την ταινία σαν τραγωδία.

  Ποια η διαφορά;

  Το drama, που στα ελληνικά θα το μεταφράζαμε σαν κοινωνική ταινία, είναι μια «φέτα ζωής» της πραγματικότητας, με την έννοια ότι παρουσιάζει μια τυπική περίπτωση που συμβαίνει συχνά. Μια περίπτωση bullying θα μπορούσαμε να τη χαρακτηρίσουμε ως drama, γιατί συμβαίνει συχνά, όλο και πιο συχνά δυστυχώς, στα σχολεία.

  Τραγωδία είναι το να σκοτώσεις τον πατέρα σου και να παντρευτείς τη μητέρα σου, δηλαδή μια καθόλου τυπική περίπτωση.

  Η περίπτωση του εξάχρονου Αρμάνδου που επιτίθεται στον Jon όμως δεν είναι καθόλου τυπική, γι’ αυτό μιλάμε για τραγωδία.

  Στις περιπτώσεις ενός bullying οι γονείς των εμπλεκομένων μπορεί να μην γνωρίζονται, ή να γνωρίζονται «φατσικά» όπως λέμε, σαν γονείς που τα παιδιά τους είναι συμμαθητές. Όταν όμως υπάρχουν στενές σχέσεις ανάμεσα στους γονείς, και μάλιστα συγγενικές, και μυστικά που μας αποκαλύπτονται σιγά σιγά, τότε δεν έχουμε μια τυπική περίπτωση, δηλαδή drama, αλλά έχουμε τραγωδία.

  Μα πόσο μοιάζει με ταινία του Μπέργκμαν σκέφτηκα κάποια στιγμή, το θεατρικό στήσιμο, τα μεσαία πλάνα και τα γκρο πλαν… Μετά θυμήθηκα ότι ο σκηνοθέτης, που η ταινία είναι το σκηνοθετικό του ντεπούτο, είναι εγγονός του Μπέργκμαν και της Λιβ Ούλμαν.

  Και ενώ η ταινία πηγαίνει μια χαρά, ο σκηνοθέτης ξαφνικά συνειδητοποιεί ότι μιμείται τον παππού του και μας δίνει στο τέλος κάτι διαφορετικό. Ελάχιστος λόγος, το επεισόδιο στα σκαλιά του σχολείου και μετά στο προαύλιο, στη βροχή, δεν μπορεί να είναι πραγματικό, είναι σίγουρα φαντασίωση, με εντυπωσιακά πλάνα βέβαια, αλλά καθόλου ρεαλιστικά. Όμως δίνει νύξεις για κάτι που παραμένει αδιευκρίνιστο. Πώς έγιναν οι μώλωπες του Jon, για τους οποίους η μητέρα του είπε ότι τους προκάλεσε ο Αρμάνδος ενώ ο άντρας της ξέρει ότι είπε ψέματα, ότι υπήρχαν πριν από το επεισόδιο; Πόσο ένοχη είναι η μητέρα του Γιον, όπως μας αφήνει να υποθέσουμε το ονειρικό επεισόδιο ενώ μέχρι τότε, στην ρεαλιστική αφήγηση, ξέραμε ότι οι ένοχοι για το bullying, και όχι μόνο, ήσαν ο άντρας της και η μητέρα του Αρμάνδου;

  Αν μια ταινία μου αφήνει ερωτηματικά λόγω μιας ασάφειας στην πλοκή δεν μου αρέσει. Αν τέλειωνε την ταινία του στρωτά όπως την ξεκίνησε ο σκηνοθέτης θα ήταν μια καλή ταινία, στο τέλος όμως τη χάλασε.

  Και δεν είναι μόνο δική μου γνώμη.

Jia Zhangke, Άγριες πληγές (风流一代, 2024)

 Jia Zhangke, Άγριες πληγές (风流一代, 2024)

 

  Από σήμερα στους κινηματογράφους.

  Ας ξεκινήσουμε με τον τίτλο.

  Η βικιπαίδεια μου βγάζει τη μετάφραση που βγάζει και το translate.google.com, ρομαντική γενιά. Όμως το njstar, ο κινέζικος κειμενογράφος μου, μεταφράζει το Φενγκ Λιου ως distinguished and admirable. Talented in letters and unconventional in life style. Dissolute. Loose.

  Νομίζω σαν καλύτερη μετάφραση θα ήταν «Μια ξεχωριστή γενιά».

  Τον Jia Zhangke, σκηνοθέτη της έκτης γενιάς, τον έχω δει πακέτο, είναι ένας σκηνοθέτης που μου αρέσει πολύ. Η προτελευταία ταινία του που είδα είναι το ντοκιμαντέρ «Swimming till the sea turns blue» (2020).  

  Ο βικιπαίδεια παρέχει χρήσιμες πληροφορίες για την ταινία.

  Αποτελείται από πλάνα που γυρίστηκαν κατά τη διάρκεια 22 χρόνων, κάποια από τα οποία βρίσκονται σε προηγούμενες ταινίες του Jia Zhangke. Η πρωταγωνίστρια Zhao Tao είναι γυναίκα του.

  Ούτε το στόρι ούτε το φόντο υποχωρούν το ένα μπροστά στο άλλο.

  Το στόρι είναι η αναζήτηση του αγαπημένου. Την άφησε για μια καλύτερη τύχη σε μια άλλη επαρχία. Όταν θα τακτοποιούνταν, θα την καλούσε.

  Το είχαμε δει από πριν, δεν την πολυπάει. Μάλλον ευκαιρία ζητούσε να τη παρατήσει.

  Δεν απαντάει στα μηνύματά της.

  Αυτή τρέχει και ψάχνει να τον βρει.

  Τελικά τον βρίσκει, με κάποιον εκβιασμό (δεν θα τον μαρτυρήσουμε).

  Μια quasi αγγελοπουλική μούγκα που επισημάναμε και σε άλλες ταινίες του εδώ φτάνει στο έσχατο όριο.

  Δεν τους βλέπουμε να μιλάνε κατά τη συνάντησή τους. Σε μεσότιτλους διαβάζουμε, σε τρία πλάνα. Εμείς… χωρίζουμε… έτσι αποφάσισα.

  Προφανώς δική του η απόφαση. Αυτή ή την άκουσε ή τη μαντεύει.

  Σηκώνεται και φεύγει.

  Η ιστορία ξεκινάει το 2001. Η Τσιάο Τσιάο, κατά την αναζήτησή του, θα πέσει πάνω σε διάφορους. Κάποιοι θα επιχειρήσουν να τη ληστέψουν. Ένας άλλος έχει ύποπτα σχέδια.

  Ο Μπιν κάνει μια κομπίνα με μια συνένοχο.

  Η Κίνα του καπιταλισμού και της παγκοσμιοποίησης.

  Βλέπουμε τη μετεγκατάσταση ολόκληρων χωριών για τη δημιουργία του υδροϋλεκτρικού φράγματος των τριών φαραγγιών, το μεγαλύτερο στον κόσμο. Τα σπίτια κατεδαφίζονται. Στα ερείπια βλέπουμε αντικείμενα που ξέχασαν να πάρουν οι ιδιοκτήτες τους: μια κούκλα, μια φωτογραφία…

  Και πηγαίνουμε 21 χρόνια μετά, την εποχή της πανδημίας.

  Όλοι φοράνε μάσκα.

  Όμως θα αναγνωριστούν.

  Βρίσκονται στη γενέθλια πόλη τους.

  Ποια θα είναι η σχέση τους;

  Ας μην το μαρτυρήσουμε.

  6,6 η βαθμολογία της.

  Μου αρέσει ο Τζια Τζανγκ Κε, όμως περισσότερο μου αρέσουν οι σκηνοθέτες της πέμπτης γενιάς, στην οποία ανήκω και εγώ. Ο Τζια Τζανγκ Κε γεννήθηκε το 1970. Ο Τζανγκ Γιμόου όμως γεννήθηκε το 1950 (σειρά) και ο Τσεν Κάιγκε το 1952. Μπορεί οι σκηνοθέτες της έκτης γενιάς να πιάνουν τον παλμό της σύγχρονης Κίνας, με τον καπιταλισμό να θριαμβεύει και τις διαπροσωπικές σχέσεις να περνάνε κρίση όπως ακριβώς και στη Δύση, όμως οι σκηνοθέτες της πέμπτης γενιάς είναι πιο «κινηματογραφικοί». Έχοντας την κρατική χρηματοδότηση γυρίζουν ταινίες bien faits, ενώ οι σκηνοθέτες της έκτης γενιάς, εν πολλοίς κριτικοί απέναντι στο καθεστώς, γυρίζουν ταινίες χαμηλού προϋπολογισμού. Έξι ολόκληρα χρόνια χωρίζουν την προτελευταία του ταινία μυθοπλασίας, τις «Στάχτες μιας αγάπης», από την τελευταία, που προβάλλεται από σήμερα στους κινηματογράφους, με παρέμβλητο το ντοκιμαντέρ «Swimming till the sea turns blue» (2020). Ο Zhang Yimou και ο Chen Kaige αντίθετα γυρίζουν μια ταινία κάθε χρόνο.

Jia Zhangke, Swimming out till the sea turns blue (2020)

 Jia Zhangke, Swimming out till the sea turns blue (2020)

 

  Εν όψει της αυριανής προβολής της ταινίας του Jia Zhangke «Άγριες πληγές».

  Η ταινία είναι ντοκιμαντέρ.

  Ο Jia Zhangke διοργάνωσε ένα φεστιβάλ λογοτεχνίας στην πατρίδα του το 2019.

  Ευκαιρία.

  Πήρε συνεντεύξεις από διάφορους, και κυρίως από τρεις κινέζους συγγραφείς, τους Jia Pingwa, Yu Hua και Liang Hong. Μέσα από τις αφηγήσεις όλων ακούσαμε πράγματα, που ήδη ξέραμε, για την ιστορία της Κίνας. Είδαμε σκηνές από την τοπική όπερα που με συγκίνησε ιδιαίτερα, καθώς με έφερε πίσω, 25 χρόνια πριν, όταν έγραφα την «Εισαγωγή στο θέατρο της Ιαπωνίας και της Κίνας». Χάρηκα που είδα να γίνεται μια εκτενής αναφορά σε ένα από τα τέσσερα κορυφαία κινέζικα κλασικά μυθιστορήματα, το «Όνειρο της κόκκινης κάμαρας», έργο που έχω διαβάσει και έχω γράψει γι’ αυτό.

  Συναρπαστικές βρήκαμε και τις προσωπικές ιστορίες.

  Δεν θυμάμαι ποιος συγγραφέας ήταν, που έστελνε τα διηγήματά του σε διάφορους εκδοτικούς οίκους και συνεχώς του τα απέρριπταν. Όμως αυτός επέμενε.

  Ο Τζόυς έστειλε τους «Δουβλινέζους», την πρώτη συλλογή διηγημάτων του, σε 18 εκδότες μέχρι να τη δει τυπωμένη.

  Έτσι και αυτός.

  Πήρε τηλεφώνημα από το Πεκίνο. Σε έναν εκδότη άρεσαν τα τρία διηγήματα που του έστειλε, όμως είχε πρόβλημα με ένα από αυτά και τον καλούσε να έλθει στο Πεκίνο. Θα του έκανε τα έξοδα.

  Ποιο ήταν το πρόβλημα;

  Δεν είχε ευτυχισμένο τέλος.

  Να γράψω ακόμη μια φορά ότι και εμένα μου αρέσουν οι ιστορίες με happy end;

  -Μα δεν γίνεται να το ξαναγράψω, είναι μια συγκινητική, θλιβερή ιστορία.

  -Δεν με ενδιαφέρει, αυτό που θέλω είναι το τέλος να είναι happy.

  Μόλις σε μια μέρα έγραψε το ευτυχισμένο τέλος, προς μεγάλη έκπληξη του εκδότη.

  Όταν έχεις τη στόφα του διηγηματογράφου, δεν υπάρχει τίποτα πιο εύκολο.

  Στο σύντομο διάστημα της ζωής του ο Τσέχωφ έγραψε ένα σωρό διηγήματα.

  Από τότε οι προτάσεις από περιοδικά και εκδότες για αποστολή διηγημάτων έπεφταν σωρηδόν.

  Ένας άλλος:

  Έπεσε στον ποταμό να κολυμπήσει, όμως τον πήρε το ρέμα. Δεν μπορούσε να πάει κόντρα, αφέθηκε να τον παρασύρει. Τελικά μετά από 20 χιλιόμετρα κατάφερε να φτάσει στην ακτή.

Γύρισε πίσω την αυγή, ξυπόλυτος, με τα πόδια.

  Συγκινητικές οι ιστορίες για την μητέρα, τον πατέρα, την αδελφή.

  Σκηνοθέτης της έκτης γενιάς η οποία στέκεται κριτικά στο καθεστώς, ο Jia Zhangke δεν έχει την πολυτέλεια της κρατικής χρηματοδότησης.

  Έξι ολόκληρα χρόνια χωρίζουν την προτελευταία του ταινία μυθοπλασίας, τις «Στάχτες μιας αγάπης», από την τελευταία, που θα αρχίσει να προβάλλεται από αύριο στους κινηματογράφους.

  Και η οποία του στοίχισε ελάχιστα.

  Όπως και αυτό το ντοκιμαντέρ.

  Το να στήσεις κάποιους ανθρώπους μπροστά σου και να μιλάνε για τη ζωή τους δεν κοστίζει πολύ.

  Αναρωτιέμαι αν θα καταφέρω να τελειώσω την «Εισαγωγή στον ιρανικό κινηματογράφο» για να ασχοληθώ, και να τελειώσω, μια «Εισαγωγή στον κινέζικο κινηματογράφο».

Andrea Arnold, Bird (2024)

 Andrea Arnold, Bird (2024)

 

  Κανονικά ο τίτλος της ταινίας θα έπρεπε να είναι Μπέιλη, αφού αυτή καταλαμβάνει τα περισσότερα πλάνα της ταινίας. Αλλά το bird έχει το εφέ της δισημίας, σαν όνομα του ήρωα και σαν κυριολεξία, πουλί.

  Δηλαδή όχι πουλί, αλλά όρνεο. Όμως γι’ αυτό θα πούμε παρακάτω.

  Το θέμα της ταινίας είναι η πρώιμη εγκυμοσύνη και η διαχείρισή της.

  Ο πατέρας του Bird, δεκαεξάχρονος, εγκατέλειψε το κορίτσι του, δεκαεξάχρονη και αυτή, όταν έμεινε έγκυος. Προφανώς δεν ήταν έτοιμος να γίνει πατέρας. Τώρα βλέπουμε τον Bird να τον αναζητάει.

  Στην αρχή δεν το παραδέχεται, αλλά μετά θα το παραδεχθεί, και θα του πει για τη μητέρα του.

  Άκουσε ότι αυτοκτόνησε πέφτοντας σε ένα ποτάμι.

  Δεκαεξάχρονος ήταν και ο πατέρας του ετεροθαλούς αδελφού της Μπέιλη όταν γεννήθηκε, όμως δεν εγκατέλειψε τη μητέρα του, αυτή τον εγκατέλειψε και τον ανέλαβε αυτός.

  Η μητέρα της Μπέιλι είναι αφροαμερικάνα. Και αυτή του παράτησε την Μπέιλη, έχει άλλα παιδιά. Συζεί με έναν μαλάκα. Κατά καιρούς την επισκέπτεται η Μπέιλη.

  Και τώρα τι θα γίνει με τον ετεροθαλή αδελφό της Μπέιλη, που άφησε έγκυο τη δεκατετράχρονη φίλη του;

  Οι γονείς της θέλουν να κάνει έκτρωση. Κάποιος άλλος στη θέση του, άλλο που δεν θα ήθελε. Όμως αυτός το θέλει το παιδί, και μάλιστα κανονίζει με την φιλενάδα το να το σκάσουν για τη Σκωτία.

  Όμως αυτή δεν θα εμφανιστεί στο ραντεβού που έδωσαν στο σταθμό.

  Κάποια παιδιά είναι τυχερά, βλέπουν το φως του ήλιου, όμως ποια θα είναι η μοίρα τους με τόσο νέους, ανώριμους, ή μάλλον ανέτοιμους, γονείς;

  Ο Bird ήταν άτυχος, η Μπέιλη ήταν τυχερή.

  Πριν δεκαετίες άκουσα για τους vigilante. Νόμιζα ότι δεν υπήρχαν πια, αλλά φαίνεται ότι υπάρχουν. Ένας νεαρός είχε συνειδητοποιήσει ότι η ξεχειλίζουσα ενέργεια των νεαρών συχνά οδηγούσε σε παραβατικές συμπεριφορές. Τους οργάνωσε σε ομάδα με στόχο να υπερασπίζονται τους αδικημένους, εκεί που η αστυνομία δεν μπορεί να το κάνει, είτε γιατί δεν βρίσκεται εκεί, είτε λόγω νομοθεσίας, είτε λόγω γραφειοκρατίας. Θυμάμαι, έμπαιναν στα λεωφορεία και αλίμονο στον χούλιγκαν που θα τολμούσε να παρενοχλήσει επιβάτη.

  Εδώ τους βλέπουμε σε δυο δράσεις. Η πρώτη, τιμωρούν κάποιον που παρενόχλησε έναν ξάδελφο της ομάδας. Η δεύτερη, την πέφτουν στον μαλάκα τον σύντροφο της μητέρας της Μπέιλη. Υποθέτω, αφού του έριξαν κάμποσες, του είπαν να εξαφανιστεί.

  Όμως αυτός εμφανίστηκε το βράδυ, απολογητικός αλλά και επιθετικός. Ο Bird που πάει να υπερασπιστεί την Μπέιλη που βρίσκεται εκεί θα δεχθεί την επίθεσή του.

  Και η ταινία περνάει στο φανταστικό: ο Bird γίνεται bird, μεγάλο bird. Τον καταραμφίζει και μετά τον σηκώνει με τα νύχια του και πετάει μακριά. Κάπου θα τον παρατήσει να τσακιστεί.

  Μικρό το σασπένς, η Μπέιλι ούτε να το ακούσει, δεν θέλει να πάει στο γάμο του πατέρα της με τη φιλενάδα του η οποία ζει μαζί τους και μάλιστα της έχει κάνει και μια ετεροθαλή αδελφούλα. Η αφηγηματική αναμονή είναι ότι θα πάει τελικά, πράγμα που επιβεβαιώνεται.  

  Εκεί θα την αποχαιρετήσει ο bird, που για ελάχιστα δευτερόλεπτα θα μεταμφιεστεί πάλι σε πουλί.

  Πολύ καλές ερμηνείες και εξαιρετική σκηνοθεσία, Χρυσός Φοίνικας στις Κάννες για την σκηνοθέτιδα. 7 η βαθμολογία της.

  Τώρα που διάβασα τα παρακάτω στη βιογραφία της στη βικιπαίδεια κατάλαβα.

  She was born when her mother was only 16 years old and her father was 17, and they separated when she was very young.

Garry Marshall, Pretty woman (1990)

 Garry Marshall, Pretty woman (1990)

 

  Αφού είδα την «Anora» που προβάλλεται ξανά είπα να ξαναδώ και την «Pretty woman», που θυμάμαι ότι μου άρεσε.

  Υπάρχουν ομοιότητες αλλά και διαφορές ανάμεσα στις δυο ταινίες.

  Και οι δυο εκδίδονται, όμως η Ανόρα εκδίδεται σε μπαρ ενώ η Τζούλια Ρόμπερτς στο δρόμο.

  Την Ανόρα την ερωτεύεται ένας ανώριμος ρώσος έφηβος, γιος ολιγάρχη, και την παντρεύεται. Σίγουρα τον ερωτεύθηκε λίγο και αυτή.

  Όμως στην «Pretty woman» ο έρωτας ήταν περίπου αμοιβαίος, ανάμεσα στην Τζούλια Ρόμπερτς και στον Ρίτσαρντ Γκιρ.

  Πρώτη άρχισε να τον ερωτεύεται η Τζούλια.

  Κάνει τα πάντα, αλλά δεν φιλάει στο στόμα, του δηλώνει. Στο στόμα το φιλί είναι μόνο γι’ αυτόν που αγαπάς, το άκουσα σε άλλες παρόμοιες ταινίες.

  Κάποια στιγμή θα τον φιλήσει ενώ κοιμάται.

  Θα ξυπνήσει από το φιλί της.

  Happy end το τέλος, το παραμύθι της σταχτοπούτας updated. Αντίθετα unhappy end το τέλος της «Anora». Το υποψιαζόμασταν από την αρχή, ο ρωσο-μπεμπές δεν είναι Ρίτσαρντ Γκιρ. Χρυσός Φοίνικας και κάμποσα όσκαρ η «Anora» με 7,7 βαθμολογία, κάμποσα όσκαρ και άλλα βραβεία η «Pretty woman» με 7,1 βαθμολογία.

  «Μερικά όνειρα γίνονται αληθινά, μερικά όχι», ατάκα από το τέλος της ταινίας. Και «Μη σταματάτε να ονειρεύεστε». Κάνει καλό στην υγεία, να προσθέσω εγώ.

  Ταινία μυθοπλασίας η «Pretty woman», βιογραφία του Τραμπ «The apprentice», που επίσης προβάλλεται πάλι στους κινηματογράφους. Είναι αδίστακτος ο Τραμπ, ακολουθώντας τις συμβουλές του δικηγόρου του. Αντίθετα ο Ρίτσαρντ Γκηρ, αψηφώντας τον δικηγόρο του, αποφασίζει να μην εξοντώσει τον φουκαρά το γεράκο που έστησε πριν τριάντα χρόνια την επιχείρησή του που βρίσκεται στα όρια της χρεωκοπίας, ναυπηγεία. Δεν θα την αγοράσει για να την κομματιάσει και να την μεταπουλήσει όπως κάνει με άλλες εταιρείες, αυτή είναι η δουλειά του, αντίθετα θα συμμετάσχει με κεφάλαια στην εταιρεία για να αναλάβει μια μεγάλη δουλειά με το ναυτικό ώστε να ανακάμψει.

  Πώς έτσι;

  Επίδραση της Τζούλιας, θα τον κάνει πιο ανθρώπινο. Τον δικηγόρο του, ίδιος με τον δικηγόρο του Τραμπ, θα τον πετάξει έξω από το δωμάτιο όταν τον συλλαμβάνει να την πέφτει στη Τζούλια, θεωρώντας την – και πολύ σωστά – υπεύθυνη για την «ανθρωπιστική» μεταστροφή του Ρίτσαρντ.  

  Άλλο πραγματικότητα και άλλο μυθοπλασία. 

Pedro Almodovar, Το διπλανό δωμάτιο (La habitación de al lado, 2024)

 Pedro Almodovar, Το διπλανό δωμάτιο (La habitación de al lado, 2024)

 

  Προβάλλεται ξανά.

  Μεγάλος ο Αλμοδόβαρ, από τις πρώτες σκηνές με καθήλωσε η ταινία.

  Η Julian Moore είναι συγγραφέας. Μια παλιά της φίλη, κολλητή, πολεμική ανταποκρίτρια, έρχεται κατά την υπογραφή του καινούριου της βιβλίου.

  Και ξαναθερμαίνεται η παλιά τους σχέση.

  Σε λίγο μπαίνουμε και στο θέμα της ταινίας, που είναι η διαχείριση του επερχόμενου θανάτου.

  Έχει κουραστεί να κάνει χημειοθεραπείες, η τελευταία δεν ήταν και τόσο επιτυχημένη, της έχει μείνει λίγος χρόνος ζωής, δεν θέλει να περιμένει, θέλει να δώσει η ίδια τέρμα στη ζωή της.

  Στο διαδίκτυο βρίσκει ένα χάπι.

  Χάπι ευθανασίας.

  Όμως δεν θέλει να πεθάνει μόνη, θέλει να έχει κάποιο στο πλάι της.

  Νοικιάζει ένα διαμέρισμα σε μια ειδυλλιακή περιοχή, και παρακαλεί την Julian να έλθει μαζί της. Θα μένει στο διπλανό δωμάτιο.

  Η ίδια θα αφήνει την πόρτα του δωματίου της ανοικτή. Αν κάποιο πρωινό τη βρει κλειστή, σημαίνει ότι έχει «φύγει».

  Έχω δει και άλλες ταινίες που έχουν σαν θέμα την διαχείριση του επερχόμενου θανάτου, όμως η μόνη που μου έρχεται στο μυαλό είναι η «Τρούμαν».

  Και μια ατάκα από την ταινία: «Το σεξ είναι ο καλύτερος τρόπος για να διώξεις τις σκέψεις του θανάτου».

  Από τη συζήτηση με έναν γκόμενο που είχαν διαδοχικά.

«-Κακό είναι να βάζεις τέλος στη ζωή σου με αξιοπρέπεια;

-Θα το επιτρέψουν, μόλις καταρρεύσει το σύστημα υγείας».

  Εμείς οι Έλληνες μπορούμε να ελπίζουμε.

  6,8 η βαθμολογία της. 

Ali Abbasi, The apprentice (2024)

 Ali Abbasi, The apprentice (2024)

 

  Προβάλλεται ξανά.

  Μου αρέσουν οι βιογραφίες, αλλά δεν θα έβλεπα μια βιογραφία του Τραμπ αν δεν υπέγραφε τη σκηνοθεσία ο Αλί Αμπασί, ιρανοδανέζος, τον οποίο βλέπω πακέτο, όπως προσπαθώ να δω και τους περισσότερους ιρανούς σκηνοθέτες.

  Μας δίνει τη βιογραφία του Τραμπ όταν ήταν νέος και άρχισε η ανοδική επιχειρηματική πορεία του.

  Δεν σκοπεύω να δώσω περίληψη, απλά θα παραθέσω κάποια πράγματα που διάβασα στον σχετικό σύνδεσμο της βικιπαίδειας.

  Ο δικηγόρος του Cohn, που τον βοήθησε πολύ στην ανέλιξή του, του έδωσε «τρεις κανόνες»: Να επιτίθεται πάντα, να μην παραδέχεται ποτέ το λάθος του και να διεκδικεί πάντα τη νίκη, ακόμη και αν νικήθηκε.

  Ο τρίτος κανόνας επιβεβαιώθηκε με την επανεκλογή του.  

  Ακόμη:

  Trump described the film as "a cheap, defamatory, and politically disgusting hatchet job" and described those involved in it as "human scum».

  Η απάντηση του Αμπασί:

  He also said that realistic films need to be produced about the threat of fascism.

  Έχει ιρανικό διαβατήριο, δεν είναι σαν τον Μαχμαλμπάφ ή τον Παναχί, αλλά νομίζω ότι αυτό είναι μπηχτή για το ιρανικό καθεστώς.

  Μια ατάκα του δικηγόρου:

  «Να μη σε νοιάζει τι σκέφτονται οι άλλοι για σένα».

  Προσυπογράφω.

  Ενός άλλου:

  «Δίνω λεφτά στους πολιτικούς για να κάνω αυτό που θέλω».

  Αντιγράφω ένα απόσπασμα από το βιβλίο της Τζένης Χειλουδάκη «Η μαύρη βίβλος», που το παραθέτω στην κριτική μου:

  «Ο γέρος ήταν ζάπλουτος, πάτησε επί πτωμάτων και έκοψε το λουφέ σε ανταγωνιστές. Μέχρι και υπουργούς ανεβοκατέβαζε κατά το κέφι του. Ήξερε να κρατάει τις κυβερνήσεις απ’ τα αρ@@δια (φανταστείτε τώρα τι γινόταν με κυβερνήσεις που δεν είχαν αρ@@δια!)».

  Διάβασα ότι στο Μεσαίωνα οι δικαστές χρηματίζονταν, και τίμιος δικαστής ήταν εκείνος που έβγαζε την απόφαση κατά το δίκαιο και όχι υπέρ του διάδικου που του έδωσε τα περισσότερα.

  Δεν ξέρω αν συμβαίνει και σήμερα, δεν βάζω το χέρι μου στη φωτιά. Εξάλλου δεν είδα κάτι τέτοιο στην ταινία. Ο δικηγόρος του απλά εκβίασε, έναν δικαστικό και έναν δήμαρχο, για να βγάλουν αποφάσεις υπέρ του Τραμπ. Είχε ένα ντουλάπι με στοιχεία για άτομα τα οποία ίσως χρειαζόταν να εκβιάσει μελλοντικά.  

  Ο Τραμπ: «Λατρεύω να κάνω συμφωνίες, όσο μεγαλύτερες τόσο το καλύτερο».

  Και:

  «Η τέχνη της συμφωνίας», ο τίτλος της βιογραφίας του.

  Μόνο που στη συνάντηση με τον Ζελένσκι τα σκάτωσε. Δεν μπορείς να έχεις και την πίτα σωστή και το σκύλο χορτάτο. Ο Ζελένσκι δεν υπόγραψε τη συμφωνία για την οποία είχε έλθει, όπου παραχωρούσε δικαιώματα εκμετάλλευσης του ορυκτού πλούτου της Ουκρανίας στις ΗΠΑ, όταν συνειδητοποίησε ότι οι ΗΠΑ παύουν να τον στηρίζουν στον πόλεμο με τη Ρωσία.

  Από τις τελευταίες ατάκες στην ταινία, ελάχιστα πριν το τέλος της.

  Τραμπ: «Έχω το ένστικτο του φονιά, Τόνι, πάντα το είχα».

  Και μόνο αυτή η ατάκα, που δεν βγήκε από τη φαντασία του σεναριογράφου, έφτανε για να γίνει έξω φρενών με την ταινία ο Τραμπ.  

  Καλά, δεν βρήκα τίποτα θετικό στον Τραμπ;

  Εγώ δεν έχω το ένστικτο του φονιά όπως ο Τραμπ, όμως ούτε εγώ πίνω, ούτε καπνίζω και επίσης δεν παίρνω ναρκωτικά.

  7,1 η βαθμολογία της, αξίζει να τη δείτε.

Sean Baker, Όλα όσα φανταζόμαστε σαν φως (Anora, 2024)

 Sean Baker, Όλα όσα φανταζόμαστε σαν φως (Anora, 2024)

 

  Προβάλλεται ξανά

  Αμερικανική ταινία, κέρδισε τον Χρυσό Φοίνικα στις Κάννες και αρκετά όσκαρ.

  Έξυπνος ο ελληνικός τίτλος. Το «Ανόρα», το όνομα της κοπέλας που δουλεύει σε μπαρ και εκδίδεται, δεν θα έλεγε τίποτα σε έναν υποψήφιο θεατή.

  Την ερωτεύεται ένας νεαρός ρώσος. Ζητάει από το μπαρ μια κοπέλα που να μιλάει ρώσικα και του στέλνουν την Ανόρα.

  Του αρέσει, τη ζητάει για μια βδομάδα.

  Και την παντρεύεται.

  Έχουμε μήπως μια καινούρια «Pretty woman»;

  Τίποτα τέτοιο.

  Ο νεαρός φαίνεται βουτυρόπαιδο, παίζει συνέχεια παιχνίδια.

  Ανώριμος, το ακούμε και από τους μπράβους του πατέρα του που καταφτάνουν για να ακυρώσουν το γάμο. Σε λίγο θα έλθουν και οι γονείς του. Ο πατέρας του είναι ρώσος ολιγάρχης.

  Το τέλος είναι όλα τα λεφτά, αλλά δεν θα το μαρτυρήσω.

  Όσοι με διαβάζουν ξέρουν ότι κάποιες φορές αυτοβιογραφούμαι μέσα από τις κριτικές μου. Αναρωτιόμουνα: να το κάνω και τώρα, να μην το κάνω…

  Μόλις είχε έλθει στην Ελλάδα. Πού να μιλήσει με πελάτη, δεν ήξερε ελληνικά.

  Ενθουσιάστηκε όταν είδε ότι μπορούσε να μιλάει μαζί μου ρώσικα. Μου πρόσφερε από την πρώτη στιγμή τα χείλη της. Και δεν έφευγε παρά όταν κτύπαγε η υπηρεσία το καμπανάκι, σημάδι ότι το δεκάλεπτο τέλειωσε.

  Καρκίνος, έκανε χημειοθεραπεία πριν την επέμβαση.

  Έκανε εγχείρηση μου είπε η υπηρεσία μια μέρα που πήγα, της αφαίρεσαν και τα δύο στήθη.

  Ξαναπέρασα για να ρωτήσω τι κάνει. Μου είπε ότι δούλευε σε καφετέρια. Όταν ξαναπέρασα η υπηρεσία δεν ήταν πια εκεί. Είχε και τα δικά της προβλήματα υγείας.

  Άγιε Χαράλαμπε, να σε παρακαλέσω ακόμη μια φορά, σώσε τη, κάνε να μην έχει μετάσταση.

Júlio Bressane, Days of Nietzsche in Turin (Dias de Nietzsche em Turim, 2001)

 Júlio Bressane, Days of Nietzsche in Turin (Dias de Nietzsche em Turim, 2001)

 

  Πολύ όμορφη η Mariana Ximenes ως κόρη του Quincas wateryell, και είπα να δω σε ποιες άλλες ταινίες έχει παίξει. Ίσως κάποια να με ενδιέφερε.

  Και, ω του θαύματος!!!

  Έπεσα πάνω στην ταινία «Οι μέρες του Νίτσε στο Τουρίνο».

  Ο Νίτσε μαζί με τον Ντοστογιέφσκι υπήρξαν οι αγαπημένοι μου συγγραφείς στα εφηβικά μου χρόνια.

  Τους ξαναδιάβασα και τους δυο.

  Όμως ενώ ο θαυμασμός μου για τον Ντοστογιέφσκι έμεινε ανέπαφος, δεν συνέβη το ίδιο και με το Νίτσε. Βέβαια αυτό έχει να κάνει και με το ότι η φιλοσοφία έχει πάψει προ πολλού να είναι η μεγάλη μου αγάπη.

  Έγραψα σχεδόν για όλα τα βιβλία του Νίτσε, και ανάρτησα το αρχείο στο academia.edu.  

  Αλλά και του Ντοστογιέφσκι, που μπορείτε να τα βρείτε με αναζήτηση εδώ.

  H ταινία είναι κατά ένα μέρος ένα οδοιπορικό στο Τουρίνο, ενώ κυρίως είναι μια δραματοποίηση, καθώς παρακολουθούμε τον Νίτσε στην περιδιάβασή του στο Τουρίνο. Με φωνή voice over ακούμε αποσπάσματα από σημειώσεις του όταν βρισκόταν στο Τουρίνο, αλλά νομίζω και από βιβλία του. Σίγουρα από τη «Γέννηση της τραγωδίας», από το βιβλίο του με το οποίο τον γνώρισα, μαθητής δευτέρας γυμνασίου.  

  Στο Τουρίνο είναι που κατέρρευσε ψυχολογικά όταν έτρεξε και αγκάλιασε ένα άλογο που είδε να το κτυπάει αλύπητα ο αμαξάς.

  Ίσως άστοχο το τέλος της ταινίας, να τον δείχνει τρελό.

  Με συγκίνηση θυμήθηκα επεισόδια από τη ζωή του και άκουσα κάποια αποσπάσματα που μου ήταν γνωστά.

  Οι ναζί «αξιοποίησαν» τον Νίτσε, πιστεύντας ότι η θεωρία του για τον υπεράνθρωπο ταίριαζε με τις ιδέες τους.

  Όμως πού είναι ο αντισημιτισμός του;

  Ένας αντισημίτης, που ανήκε μάλιστα σε μια αντισημιτική οργάνωση, επέμενε να του στέλνει το έντυπό της που είχε τίτλο «Αλληλογραφία». Ο Νίτσε του απάντησε με ένα οργισμένο γράμμα: «… Και τελικά κύριε Φριτς, πώς νομίζεται πως νιώθω όταν ακούω το όνομα του Ζαρατούστρα από το στόμα ενός αντισημίτη; Κύριε Φριτς, μου προκαλείτε εμετό».

  Πιο πριν του είχε γράψει να μην του ξαναστείλει το έντυπο αυτό. Τα τρία τεύχη που του έστειλε ήταν αρκετά για να καταλάβει το ποιόν της οργάνωσης αυτής.

  Αντιγράφω και κάτι που δεν ήξερα.

  «Ο βουδισμός είναι εκατό φορές πιο ρεαλιστικός από το χριστιανισμό. Δεν αγωνίζεται ενάντια στην αμαρτία, αλλά ενάντια στα ανθρώπινα βάσανα».

  Επίσης άκουσα ότι πιστεύει πως η ανάμειξη των φυλών δίνει άτομα ανώτερα.

  Πού είναι ναζιστική «φυλετική καθαρότητα»;  

  6,3 η βαθμολογία της, εγώ δεν μπορούσα να βάλω κάτω από 7.

Sérgio Machado, The Two Deaths of Quincas Wateryell (Quincas Berro d'Água, 2010)

 Sérgio Machado, The Two Deaths of Quincas Wateryell (Quincas Berro d'Água, 2010)

 

  Το 2001 που επεξεργαζόμουν το συγκριτολογικό μελέτημά μου «Ο Επικήδειος του Ιωάννη Κονδυλάκη και Οι δυο θάνατοι του Ιωακείμ-κραυγή-νερό του Ζόρζε Αμάντο» δεν υπήρχε η ταινία. Τώρα που την ανακάλυψα είπα να τη δω.

  Για την πλοκή δεν θα γράψω πολλά, θα παραπέμψω στο παραπάνω κείμενο.

  Να ξεκινήσω με αυτό:

  Ο συγχωρεμένος ο άντρας της ξαδέλφης μου ήταν λάτρης της ρακής. Κάθε φορά που ζητούσα νερό από την ξαδέλφη μου έλεγε, -Να μην πίνεις νερό, το νερό κάνει ψείρες, να πίνεις ρακή.

  Ο Κίνκας (υποκοριστικό του Ιωακείμ), λάτρης του ποτού και αυτός, άρπαξε την μπουκάλα νομίζοντας ότι είχε μέσα ρακή, πήγε να πιει και έφτυσε με αηδία ξεφωνίζοντας: νερόοοοοο.

  Έτσι του βγήκε το παρατσούκλι.

  Οι τέσσερις περιθωριακοί φίλοι του τον βγάζουν βόλτα κρατώντας τον από τις μασχάλες και τον περιφέρουν σε μπαρ και μπουρδέλα. Θα τους δούμε σε ξεκαρδιστικά επεισόδια.

  Στο τέλος τον βάζουν σε μια βάρκα για να τον πάνε σε κάποιο μπουρδέλο και για να ξεφύγουν από την αστυνομία που τους κυνηγάει.

  Και εδώ βλέπουμε την υπεροχή του κινηματογράφου (που είπαμε δεν είναι απόλυτη, απλά κάποιες φορές…).

  Έχει ξεσπάσει μπουρίνι. Η βάρκα κινδυνεύει να βουλιάξει. Μια από τις πόρνες που βρίσκονται μέσα πέφτει στη θάλασσα. Καταφέρνουν και τη βγάζουν. Όχι όμως και τον Κίνκας, όταν τους ξεφεύγει και πέφτει στο νερό.  

  Έτσι συντελείται ο δεύτερος θάνατός του.

  Μια διαφορά από τη νουβέλα, της οποίας διάβασα την πλοκή στη βικιπαίδεια: η κόρη του, μην αντέχοντας τον άχρωμο σύζυγό της και αγανακτισμένη με τον τρόπο που αντιμετωπίζει το θάνατο του πατέρα της, ολομέθυστη, θα καταλήξει στο δωμάτιο ενός μπουρδέλου με τον μαύρο που τη συνοδεύει. Θα το πληρώσουν βέβαια.

  Απολαυστική νουβέλα, με πολλά χιουμοριστικά επεισόδια.

  Ένα από αυτά είναι με τον νεκρό να αφήνει μια κλανιά.

  Μα κλάνουν οι νεκροί;

  Είπα να το ψάξω.

  Και ιδού το αποτέλεσμα του ψαξίματος.   

  «Μπορεί ένας νεκρός να αφήσει κλανιά;

Το ChatGPT είπε:

Ναι, μπορεί! Μετά τον θάνατο, το ανθρώπινο σώμα περνά από διάφορες διαδικασίες αποσύνθεσης. Μία από αυτές είναι η χαλάρωση των μυών, συμπεριλαμβανομένων αυτών που ελέγχουν τα έντερα. Επιπλέον, τα βακτήρια στο έντερο συνεχίζουν να παράγουν αέρια για κάποιο χρονικό διάστημα, κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε εκπνοή αυτών των αερίων μέσω του πρωκτού.

Οπότε, ναι, ένας νεκρός μπορεί να "αφήσει" κλανιά, αλλά δεν είναι κάτι εσκεμμένο—είναι απλώς ένα βιολογικό φαινόμενο!».

 

Jiang Qinmin, A poem in love (不想和你有遗憾 2024)

 Jiang Qinmin, A poem in love (不想和你有遗憾 2024)

 

  Είχα καιρό να δω κινέζικη ταινία και με έπιασε η νοσταλγία. Πρέπει να τελειώνω το συντομότερο δυνατόν με τους ιρανούς και να ασχοληθώ με τους κινέζους.

  O κινέζικος τίτλος είναι «Δεν θέλω να μετανιώσω για σένα», που στην πραγματικότητα σημαίνει «δεν μετάνιωσα που σε αγάπησα».

  Η ταινία έχει σαν θέμα τον έρωτα και την ποίηση.

  Ο Κανγκ Σάι είναι ποιητής, και σαν ποιητής λίγο ιδιόρρυθμος, θα το δούμε σε διάφορα επεισόδια. Η Σιάο Σι φιλοδοξεί να γίνει μυθιστοριογράφος.

  Αγαπιούνται από τα παιδικά τους χρόνια.

  Μέχρι που μπαίνει στη μέση ο άλλος, φίλος του Κανγκ Σάι.

  Και έχουμε το μοτίβο «Μια γυναίκα δύο άντρες».

  Ο άλλος τη φλερτάρει ασύστολα και αυτή κάποια στιγμή ενδίδει. Ο Κανγκ Σάι φεύγει.

  Αλλά επιστρέφει.

  Όμως έχει μαζί του και τη φιλενάδα του, η οποία μάλιστα είναι έγκυος.

  Το τρίο γίνεται κουαρτέτο, ενώ κάποια στιγμή έχουμε αντιστροφή του προηγούμενου μοτίβου: Ένας άντρας δυο γυναίκες.

  Και οι δυο τον θέλουν.

  Χώρος δράσης;

  Μια καλύβα στο Ταολέ, όπου υπάρχει μια λίμνη.

  Σαν έλληνας θα έλεγα ότι το αρκαδικό ιδεώδες αναβιώνει. Όμως ο σκηνοθέτης ξέρει καλύτερα τους αμερικάνους. Γίνεται συχνή αναφορά στη λίμνη «Walden» του Θορό.

  Εκεί έζησαν και οι τρεις τους μια απλή ζωή, μέχρι που ο άλλος την έπεσε στη Σιάο Σι.

  Τι κλαίγεται; Τα ήθελε ο κ… της.

  Τώρα που τον έχασε τον αναζητά. «Τα είχα όλα μια φορά, μα ’θελα παραπάνω, τι να τα κάνω τώρα πια απόψε που σε χάνω» λέει ο Πορτοκάλογλου. 

  Και αυτός τη νοσταλγεί. Και κάποια στιγμή, είπαμε, θα της κουβαληθεί με τη φιλενάδα του.

  Πώς θα λύσει αυτό το μπέρδεμα ο σκηνοθέτης;

  Το να παρατήσει τη νέα του φιλενάδα, έγκυο καθώς είναι, είναι κοινωνικά απαράδεκτο, δεν θα το δέχονταν οι θεατές. Είναι συντηρητική κοινωνία η κινέζικη. Και αυτό φάνηκε από το επεισόδιο που βουτούν στη λίμνη, χωρίς να μένουν εντελώς γυμνοί. Ένας δυτικός σκηνοθέτης θα τους άφηνε τσίτσιδους.

  Και ο άλλος;

  Κάποια στιγμή εξαφανίζεται. Πιο πριν μαθαίνουμε ότι πάσχει από μια ανίατη αρρώστια, που τον καταδικάζει να καταλήξει κάποια στιγμή.

  Το αρκαδικό ιδεώδες θα το ζήσει η Σιάο Σι. Στο τέλος του έργου θα τη δούμε στην καλύβα, την οποία ξανάστησε για δεύτερη φορά (την πρώτη είχε καταστραφεί από μια καταιγίδα, τη δεύτερη είχε καεί από πυρκαγιά), με ένα κοπάδι πρόβατα. Η προβατίνα που είχε καταφύγει στην καλύβα, πριν τη διάλυση του τρίο, είχε γεννήσει, είδαμε τη γέννα της (δεν μπορώ να θυμηθώ σε ποια άλλη ταινία είδα μια παρόμοια γέννα), και μετά από τέσσερα χρόνια τα δυο προβατάκια είχαν γίνει ένα μικρό κοπάδι. Τα βόσκει με μια γειτόνισσα, που έχει και αυτή το δικό της κοπάδι.

  Όχι, δεν μετάνιωσε που τον αγάπησε.

Rafik Boustani και Joselyne Saab, Iran, utopia in the making (1980)

 Rafik Boustani και Joselyne Saab, Iran, utopia in the making (1980)

 

  Να μην τα ξαναλέμε, ενδιαφέρομαι για τα τεκταινόμενα στο Ιράν, και ένα ντοκιμαντέρ για το Ιράν, και μάλιστα για την επανάσταση, είναι κάτι που με ενδιαφέρει.

  Και οι δυο σκηνοθέτες είναι λιβανέζικης καταγωγής και παρακολούθησαν την ιρανική επανάσταση in the making. Όμως, καθώς ολοκληρώθηκε και προβλήθηκε το 1980, κάποιες «προβλέψεις» που γίνονται στην ταινία δεν επαληθεύτηκαν.

  Καταρχάς δεν είχε ξεκινήσει ο πόλεμος με το Ιράκ, πράγμα που άλλαξε πολλά δεδομένα. Και πρώτα πρώτα ισχυροποίησε τη θέση των ισλαμιστών οι οποίοι είχαν ήδη θέσει εκτός νόμου τις υπόλοιπες επαναστατικές δυνάμεις με τις οποίες είχαν συνεργαστεί για την ανατροπή του σάχη. Ο Μπανί Σαντρ, πρώτος πρόεδρος του Ιράν μετά την επανάσταση, κυριολεκτικά το έσκασε από τη χώρα, στον σύνδεσμο που παραθέτω υπάρχουν αρκετές λεπτομέρειες. Όμως έτσι κι αλλιώς ήταν ουτοπία αυτό που ονειρευόταν, επιστροφή στην επαρχία και ξαναζωντάνεμα των αγροτικών καλλιεργειών. Φυσικά δεν κυνηγήθηκε γι’ αυτό.

  Ενδιαφέροντα αυτά που είδαμε και ακούσαμε. Θα παραθέσουμε μόνο το απόσπασμα από μια συνέντευξη, ότι με την απαγόρευση του αλκοόλ άρχισαν να οργιάζουν κυριολεκτικά τα ναρκωτικά.

  Και επίσης την ατάκα: «Αυτή είναι μια συμμαχία των γιων και των παππούδων ενάντια στους πατεράδες τους».

  Οι πατεράδες είχαν απολαύσει τον δυτικό τρόπο ζωής επί σάχη και είχαν μια κοσμική αντίληψη για τη ζωή. Οι παππούδες όμως ήταν συντηρητικοί μουσουλμάνοι, ενώ οι γιοι είχαν εξελιχθεί σε φονταμενταλιστές μουσουλμάνους. 

 

Ebrahim Hatamikia (1961 - )

 Ebrahim Hatamikia (1961 - )

 

  Ο Εμπραχίμ Ηαταμίκια είναι ο σκηνοθέτης ο οποίος ασχολήθηκε περισσότερο με τον πόλεμο Ιράν-Ιράκ. Έκανε και αυτός τη μαθητεία του, όπως οι περισσότεροι ιρανοί σκηνοθέτες, σε ταινίες μικρού μήκους πριν περάσει στις μεγάλου μήκους ταινίες μυθοπλασίας.

  Ενώ αρχικά ήταν ένας θερμός θιασώτης της επανάστασης αργότερα, κατά τη δεκαετία του ’90, άρχισε να στέκεται κριτικά απέναντί της. Οι ήρωες τους οποίους ύμνησε στα πρώτα του έργα, γυρισμένα κατά τη διάρκεια του πολέμου, όσοι κατάφεραν να επιβιώσουν αντιμετώπισαν την κρατική αδιαφορία. Επίσης τονίζεται αρκετά η αγωνία των οικογενειών των στρατιωτών, κάτι που δεν μπορούσε να γίνει στα πρώτα έργα καθώς θα ήταν σαν να υπονόμευε το υψηλό φρόνημα, που τόσο είχαν ανάγκη κατά τη διεξαγωγή το πολέμου.

  Όμως σε κάποιες ταινίες του υπάρχει και το ατομικό υπαρξιακό πρόβλημα. Δεν είναι τα πάντα θρησκεία, πατρίδα, οικογένεια και πολιτική. Χαρακτηριστική είναι η πρώτη του ταινία «Η ταυτότητα» (1987) που αναφέρεται στις ενοχές ενός ατόμου που παρέσυρε με τη μηχανή του ένα παιδί και το εγκατέλειψε. Θα νοσηλευθεί σε στρατιωτικό νοσοκομείο όπου θα δούμε τα δεινά των τραυματισμένων στρατιωτών και θα ακούσουμε ιστορίες για τον πόλεμο.

  Στις δυο επόμενες ταινίες του, τον «Ανιχνευτή» και τον «Μετανάστη» (1989), βλέπουμε την αυτοθυσία του μάρτυρα, που θυσιάζεται για την πατρίδα. 

  Στη συνέχεια περνάμε σε ταινίες που δείχνουν τον αντίκτυπο του πολέμου στα μετόπισθεν. Στην «Ένωση με το Θεό» (1992) ο Αμίρ επιμένει σε ένα γιορταστικό γάμο παρά τον κίνδυνο μιας αεροπορικής επιδρομής. Ο πόλεμος αναστατώνει την καθημερινότητα των πολιτών.

  Στην επόμενη ταινία του «Από το Καρκέ στο Ρήνο» (1993) θίγει δυο ζητήματα. Το πρώτο είναι η μετανάστευση. Η αδελφή πηγαίνει στην Γερμανία, παντρεύεται έναν γερμανό, έχει ένα παιδί. Η μητέρα της είναι αγανακτισμένη μαζί της, δεν θέλει να ακούσει για αυτήν. Εκεί τη βρίσκει ο αδελφός της, που έχει έλθει μήπως αποκατασταθεί η όρασή του, την οποία έχασε από τα χημικά του Σαντάμ. Και δυο άλλοι τραυματίες βετεράνοι θα καταλήξουν στη Γερμανία, μήπως βελτιωθεί η κατάστασή τους.

  Όμως ο αδελφός της, παρόλο που θα βρει το φως του, θα χάσει τη ζωή του από λευχαιμία, που προκλήθηκε και αυτή από τα χημικά.

  Το τέλος της ταινίας θα βρει την αδελφή να ταξιδεύει με τον άντρα της και το παιδί τους στο Ιράν. Σίγουρα δεν πρόκειται για μετεγκατάσταση αλλά για μια επίσκεψη στη μητέρα με την οποία προφανώς έχει συμφιλιωθεί.

  Ο Χαταμίκια έχει εμμονή με τον πόλεμο. Έτσι την επόμενη ταινία του «Οι κίτρινες στάχτες» (1994) θα την τοποθετήσει στη Γιουγκοσλαβία που μαίνεται από τον εμφύλιο, ενώ χρόνια αργότερα, με το «Damaskus time» (2018) θα δώσει μια συγκλονιστική περιπέτεια με την προσπάθεια διάσωσης αμάχων και τραυματιών από την Παλμύρα που πολιορκείται από το ISIS.

  Στη «Μυρωδιά του σακακιού του Ιωσήφ» (1995) βλέπουμε την αγωνία των οικογενειών των αγνοουμένων, σε μια πλοκή με ανατροπές.

  Δεν είναι μόνο η αγωνία της οικογένειας ούτε τα σωματικά τραύματα του πολέμου, είναι και τα ψυχολογικά. Στον «Πύργο της Μινού» (1995) βλέπουμε τον ήρωα να μη θέλει να πάει σ’ αυτόν τον πύργο-παρατηρητήριο, όπου έχασαν τη ζωή τους όλοι του οι σύντροφοι. Θα πιεστεί από τη γυναίκα του που μόλις παντρεύτηκαν (πάνε για το ταξίδι του μέλιτος) να τον επισκεφθεί, και οι μνήμες θα τον στοιχειώσουν. Το ίδιο και στο «Νεκρό κύμα» (2001), τα σώματα των νεκρών συντρόφων του στοιχειώνουν ακόμη τον ήρωα και ας έχουν περάσει δέκα χρόνια από τότε.  

  Στο «Glass agency» (1999) βλέπουμε την αδιαφορία της κοινωνίας για τους τραυματισμένους βετεράνους.

  Ο φίλος του πρέπει να ταξιδέψει επειγόντως για το εξωτερικό, ο τραυματισμός του δεν επιδέχεται αναβολή. Ο υπάλληλος του αεροδρομίου τον αντιμετωπίζει με αδιαφορία. Δεν συγκινείται από την κατάσταση του φίλου του. Σε μια έκρηξη οργής θα κρατήσει ομήρους τους επιβάτες που περιμένουν στην αναμονή.

  Η «Κόκκινη κορδέλα» (1999) είναι μια ταινία που ξεχωρίζει. Οι συνέπειες του πολέμου (ερειπωμένο σπίτι, νάρκες, νεκροταφείο τανκς) είναι απλά το φόντο για μια γκροτέσκα υπόθεση, με τις σχέσεις μιας γυναίκας, ιδιοκτήτριας του σπιτιού στο οποίο έχει έλθει να ζήσει, ενός άντρα που του έχει κάνει κατάληψη και ενός αφγανού μετανάστη που έχει βρει και αυτός καταφύγιο εκεί.  

  Το «Χαμηλό υψόμετρο» (2002), η πρώτη ταινία του Χαταμίκια που είδα πριν 13 χρόνια, είναι μια θεότρελη κωμωδία με μια αεροπειρατεία, βασισμένη σε πραγματικό γεγονός. Έχει happy end, όμως ο ιρανός φίλος μου Hoji Fred μου είπε ότι στην πραγματικότητα το τέλος είναι unhappy, ο αεροπειρατής εκτελέστηκε.

  Το «Πορφυρό χρώμα» (2005) ήταν απαγορευμένο για αρκετά χρόνια διότι αναφερόταν σε ένα μυστικό πράκτορα που ερευνούσε τα πολιτικά πιστεύω ενός συμμαθητή του που οι γονείς του ήταν μέλη των «Μουτζαχεντίν του λαού», μιας ριζοσπαστικής αντιπολιτευόμενης οργάνωσης.

  Ο πόλεμος τέλειωσε, αλλά όχι οι επιπτώσεις του. Νάρκες είναι σκορπισμένες παντού. Από μια τέτοια νάρκη τραυματίζεται στο πόδι η Golshifteh Farahani στην ταινία «Στο όνομα του πατέρα» (2006). Στην ταινία αυτή βλέπουμε την μεγάλη αγάπη του πατέρα για την κόρη.

  Έχουν περάσει είκοσι χρόνια από το τέλος του πολέμου, ο Χαταμίκια ασχολείται με την καινούρια του ταινία, την «Πρόσκληση» (2008), με το θέμα της έκτρωσης, σε τέσσερις τυπικές περιπτώσεις.

  Ο «Σωματοφύλακας» (2016) κατηγορείται για ελλιπή προστασία του πολιτικού του οποίου ήταν σωματοφύλακας, και που μια τρομοκρατική επίθεση του στοίχισε τη ζωή. Στο εξής ζητάει να μην είναι πια σωματοφύλακας πολιτικών προσώπων.

  Πολύ ωραία, να προστατεύει τότε έναν πυρηνικό φυσικό.

  Ωραία ατάκα από την ταινία: Οι πολιτικοί είναι εναλλάξιμοι, όχι όμως και οι κορυφαίοι επιστήμονες.

  Ο πυρηνικός επιστήμονας δεν θέλει σωματοφύλακα. Και βρισκόμαστε για μια ακόμη φορά στο μοτίβο «Η αρχική αντιπάθεια μετατρέπεται σε συμπάθεια».

  Το έμαθα με την ευκαιρία που είδα την ταινία: δεν δολοφονούν μόνο πολιτικούς αλλά και πυρηνικούς επιστήμονες. Όμως ιρανούς, και πίσω από τις δολοφονίες τους κρύβεται το Ισραήλ.

  Στην «Έξοδο» (2020), την τελευταία ταινία του Χαταμίκια, βλέπουμε τον αγανακτισμένο βετεράνο μαζί με άλλους χωριανούς να κατευθύνονται με τα τρακτέρ τους στην πρωτεύουσα, στο προεδρικό μέγαρο, να διαμαρτυρηθούν για τα αλατοποιημένα χωράφια τους εξαιτίας του υφάλμυρου νερού ενός φράγματος (κάτι που φοβούνται και οι συμπατριώτες μου γεραπετρίτες, ότι μπορεί να συμβεί με το φράγμα των Μπραμιανών).